انجمن یاران منتظر
عنوان موضوع :آداب تلاوت قرآن كريم
نویسنده :حریم قدس


800000;">براى بهره‌گيرى بيشتر و بهتر از تلاوت قرآن، آداب و دستورالعمل‌هايى در قرآن و روايات معصومين(ع) بيان شده است. اين آداب در نگاه كلى به daa520;">دو بخش800000;"> تقسيم‌مى‌شود:
0000cd;">الف) آداب ظاهرى كه مهم‌ترين آن‌ها عبارتند از:
800000;">مسواك زدن، وضو گرفتن، رو به قبله نشستن، رعايت وقار، خشوع در قرائت، محزون خواندن، رعايت ترتيل، خوش صدا خواندن، توجه به معناى آيات، رعايت سكوت هنگام تلاوت ديگران، به خدا پناه بردن، با نام خدا آغاز كردن تلاوت.
0000cd;">ب) آداب باطنى كه درباره حالت‌هاى روحى مطلوب قارى قرآن، هنگام تلاوت است. با استفاده از آيات و روايات، مهم‌ترين آن‌ها عبارت‌اند از:
800000;">1. اعتراف به مقام قرآن و علت نزول آن; 2. بزرگ‌داشت و تكريم خداوند كه صاحب قرآن است; 3. حضور قلب; 4. تدبر در معانى قرآن; 5. تفهّم و كشف ربط و هدف آيات; 6. دورى گزيدن از موانع شناخت و فهم قرآن; 7. خود را مخاطب خداوند پنداشتن; 8. تأثير پذيرى روحى از آيات; 9. ترقى بخشيدن به روح در حال قرائت; 10. بيگانه شدن از خود با عنوان انسان خطاكار و گناه‌كار; 11. كسب خشنودى در دل، هنگام قرائت.

ff0000;">لطفاً مهم‌ترين آدابى كه مستحب است در قرائت قرآن رعايت كنيم به‌طور مختصر و مستند بيان فرماييد.
800080;">قرائت قرآن كريم در هر حال پسنديده است. پيامبر گرامى(ص) فرمود: «بر تو باد كه در هر حال و موقعيتى كه هستى، قرآن را تلاوت نمايى.»[1] ولى براى بهره‌مند شدن از فيض الهى و استفاده بهتر از سفره گسترده و پرنعمت قرآن، حضرات معصومين(ع) به ما سفارش‌هايى نموده‌اند كه از آن‌ها به آداب تلاوت قرآن ياد مى‌كنيم. به چند مورد از آن‌ها ـ‌چنان‌كه علماى ما هم‌چون فيض كاشانى در المحجة البيضا و مولى احمد نراقى در معراج‌السعاده و ديگران يادآور شده‌اند‌ـ اشاره مى‌كنيم.[2]
800080;">الف) مسواك زدن;[3]
800080;">ب) وضو و طهارت داشتن;[4]
800080;">ج) پناه بردن به خداوند پيش از قرائت قرآن. قرآن كريم مى‌فرمايد: «وقتى قرآن مى‌خوانى، از[ شرّ] شيطان رانده شده به خداوند پناه ببر».[5]
800080;">د) قرائت از روى قرآن; پيامبر اكرم(ص) فرمود: «قرائت قرآن از روى مصحف، بهترين اعمال امّت من‌است».[6]
800080;">هـ) قرائت قرآن با صداى خوش; خاتم پيامبران(ص) فرمود: «هر چيزى زيورى دارد و زيور قرآن، صوت نيكو است.»[7]
800080;">و) قرائت قرآن همراه با خشوع; قرآن مى‌فرمايد: «آيا وقت آن نرسيده است كه دل‌هاى مؤمنان در برابر ذكر خدا و آن‌چه از حق نازل شده، خاشع گردد؟»[8]
800080;">ز) قرائت همراه با حزن و اندوه; پيامبر خدا(ص) فرمود: «به راستى قرآن همراه با حزن نازل شده است; بنابراين، هنگامى كه قرآن مى‌خوانيد گريه كنيد و اگر گريه‌نكرديد، حالت گريه به خود بگيريد».[9]
800080;">ح) تلاوت قرآن، همراه با ترتيل; قرآن مى‌فرمايد: (ورَتِّلِ القُرءانَ تَرتيلا); قرآن را با دقّت و تأنّى بخوان.[10]
800080;">ط) تدبر; يعنى قارى قرآن تنها به خواندن الفاظ، بدون توجه به معانى آن، اكتفا نكند و همراه با قرائت آن در معانى قرآن انديشه كند و از آياتش پند گيرد; چنان‌كه اميرمؤمنان على(ع) در وصف پرهيزكاران مى‌فرمايد: «آنان در شب به پا خاسته، قرآن را شمرده شمرده و با تدبّر تلاوت مى‌كنند. جان خويش را با آن محزون مى‌سازند و دواى درد خود را از آن مى‌گيرند. هرگاه به آيه‌اى برسند كه در آن تشويق باشد، با‌علاقه و اميد به آن روى مى‌آورند و روح و جانشان با شوق بسيار در آن خيره مى‌شود و آن را همواره نصب‌العين خود مى‌سازند و هرگاه به آيه‌اى برخورد كنند كه در آن بيم باشد، گوش‌هاى دل خود را براى شنيدن آن باز مى‌كنند و صداهاى ناله و برخورد زبانه‌هاى آتش در گوششان طنين‌انداز است.»[11]
.................................

0000cd;">[1]‌. وسائل الشيعه، ج‌4، ص‌839.
0000cd;">[2]‌. ر.ك: وسائل‌الشيعه، ج‌4، ص‌823‌ـ‌895 و بحارالانوار، ج‌89 و 92.
0000cd;">[3]‌. بحارالانوار، ج‌89، ص‌213.
0000cd;">[4]‌. همان، ص‌210.
0000cd;">[5]‌. نحل، آيه‌98.
0000cd;">[6]‌. بحارالانوار، ج‌89، ص‌202.
0000cd;">[7]‌. الكافى، ج‌2، ص‌615.
0000cd;">[8]‌. حديد، آيه‌16.
0000cd;">[9]‌. جامع‌الأخبار، ص‌49 و بحارالأنوار، ج‌92، ص‌210 و 216.
0000cd;">[10]‌. مزمل، آيه‌4.
0000cd;">[11]‌. نهج‌البلاغه، خطبه 193 (همام) ص‌224.
008000;">ادامه دارد.......................