با عجین شدن وسایل ارتباطی از جمله تلفن همرا با زندگی ما قطعا مسائلی بوجود می آید که دانستن حکم شرعی آنها واجب و لازم است . شاید و یا به یقین بعضی از سوالات مطرح شده در زیر نیز برای ما مطرح بوده بیشتر از این مزاحمتان نمی شویم !
سوالات مطرح شده در متن
اگر گوشی موبایل نجس شد چه باید کرد؟
آیا موبایل نجس شده را می توان فروخت؟
آیا تلفن همراه یا سیم کارت خمس بر می دارد؟
آیا روشن نگه داشتن تلفن همراه در مسجد اشکال شرعی دارد؟
در حین نماز می توان گوشی را خاموش کرد؟
آیا قرآن و ادعیه موجود در گوشی حکم قرآن معمولی را دارد؟
آیا تبدیل و تعویض مکرر گوشی موبایل شرعاً اشکالی دارد؟
آیا بلوتوث کردن مطلقاً جایز است؟
اگر گوشی موبایل نجس شد چه باید کرد؟
این مسئله بسیار مبتلی به است؛ زیرا موبایل همواره یار و همراه انسان است.
در این گونه موارد، باید توجه داشت که تطهیر اشیاء نجس واجب نیست. حتی مستحب هم نیست. در نتیجه، اگر می توانید با کشیدن روکش نایلونی یا ژلاتینی و یا استفاده از تلق و مانند آن از تماس احتمالی با دست یا صورت خیس با بدنه موبایل جلوگیری کنید زحمت تطهیر موبایل را به خود ندهید. اما اگر ممکن نیست یا دلتان رضایت نمی دهد. آنچه مهم است ظاهر و بدنه موبایل است، نه باطن آن. در نتیجه، کافی است قاب موبایل را جدا کرده و زیر شیر آب بشویید. معمولاً در اکثر گوشی های جدید همه اجزاء ظاهری و بیرونی موبایل قابل شست و شو است. اما اگر صفحه نمایش و یا برخی از اجزاء تطهیر نداشت و از تلق و… هم نتوان استفاده کرد. چاره کار تنها احتیاط و عدم تماس دست و صورت مرطوب با گوشی است. به شکل دیگر امکان تطهیر وجود ندارد.
نکته قابل توجه این است که برخی تصور می کنند اگر گوشی نجس را در برابر آفتاب بگیرند پاک می شود چون آفتاب از مطهرات است. در حالی که، این طور نیست. برخلاف آب، آفتاب پاک کننده چیزهایی مانند زمین یا گیاه نجس و مانند آن است. آن هم با شرایط خاصی، نه هر چیزی منقولی مانند موبایل.
آیا موبایل نجس شده را می توان فروخت؟
طبق نظر اکثر مراجع، نه تنها می توان چنین وسیله ای را فروخت، بلکه اطلاع دادن هم ضرورت ندارد، مگر آنکه یقین داشته باشیم که فرد توسط آن نجس می شود. در این صورت، شرایط قدری فرق می کند. در واقع، در خصوص کالاهایی که شرط طهارت در استفاده از آنها ضروری است، مثل خوردنی ها لازم است فروشنده به مشتری بگوید که مثلاً این روغن نجس شده، ولی در سایر کالاها لازم نیست. هر چند احتمال قوی بدهیم مشتری به خاطر استفاده از این وسیله دچار نجاست شود.
آیا تلفن همراه یا سیم کارت خمس بر می دارد؟
موبایل یا سیم کارت، هیچ فرقی با سایر اموال ندارند و در احکام خمس مثل سایر کالاها هستند، بر این اساس، اگر فردی موبایلی خرید و از آن استفاده نکرد و یا سیم کارتی گرفت که مورد استفاده اش واقع نشد. حتی اگر یک سیم کارت هدیه به همراه سیم کارت خریداری شده به او داده شده (طبق نظر مراجعی که هدیه را هم مشمول خمس می دانند) و به سال خمسی اش رسید، باید خمس قسمت اینها را بپردازد. اما اگر استفاده کرد چه؟ در اینجا نکته دقیقی وجود دارد و آن اینکه، در اموال مصرفی، که خمس بر نمی دارد. باید حدود عرفی و اجتماعی و اصطلاح، شأن هر فرد لحاظ شود، یعنی اگر یک فرد فقیر، که به نان شبش محتاج بود گوشی موبایل ۸۰۰ هزار تومان می خرید که همه از عدم تناسب این گوشی گران قیمت با موقعیت اجتماعی او تعجب می کرند، فراتر از شأن خودش هزینه کرده، باید خمس این پول را بدهد.
آیا روشن نگه داشتن تلفن همراه در مسجد اشکال شرعی دارد؟
متأسفانه یکی از معضلات فعلی محافل مذهبی، به خصوص نمازهای جماعت، همین آهنگ عجیب و غریب گوشی های تلفن همراه است. که به هنگام نماز از گوشه و کنار مسجد بلند می شود و نمازگزاران را با مشکل مواجه می سازد. به گونه ای که برخی از مساجد مجبور به نصب دستگاه ها مختل کننده امواج موبایل شدند. تا لااقل در ۱۰ دقیقه وقت نماز کسی در دسترس نباشد. به هر حال، روشن نگه داشتن موبایل آن هم به طور عمدی، به خصوص اگر بدانیم تلفن مان زنگ می زند می تواند موجب حق الناس گردد که به مراتب از هر گناهی بدتر است.
در حین نماز می توان گوشی را خاموش کرد؟
این مسئله هم مورد ابتلاء است، یعنی فرد گوشی را کنار سجاده اش روی زمین می گذارد و در وقت قیام، ناگهان گوشی به صدا در می آید. آیا در این حال می توان خم شد و آن را خاموش کرد یا خیر؟ در اینجا دو صورت متصور است یا فرد در حال نماز خواندن به صورت فرادی است و یا در حال نماز جماعت است. اگر در حال فرادی نماز می خواند، می تواند قرائت خود را قطع کرده و بنشیند و صدای گوشی را قطع کند ؟! اما اگر در حال اقامه نماز جماعت بود، دو حالت وجود دارد. یا در رکعت اول و دوم بود و یا سوم و چهارم، اگر در رکعت اول و دوم بود، طبق نظر اکثر مراجع خم شدن و برداشتن گوشی، چون مغایر با طمأنیه در حال قرائت است، صحیح نیست؛ زیرا در این دو رکعت، امام جماعت به نیابت از ما در حال قرائت است. مگر آنکه در فاصله بین قرائت دو آیه امام جماعت توقف کند و شما خم شوید و…اما اگر در رکعت سوم و چهارم بود که نمازگزار خود مسئول خواندن تسبیحات اربعه است می توان ذکر را قطع کرده و گوشی را خاموش کر و بعد نماز را ادامه داد.
آیا قرآن و ادعیه موجود در گوشی حکم قرآن معمولی را دارد؟
نرم افزارهای مختلف مذهبی، که آیات قرآن را در خود جای داده، حکم خود قرآن را ندارد، در واقع، در هنگام خواندن قرآن از صفحه نمایش گوشی هم دست زدن به صفحه نمایش حکم دست زدن به خط قرآن را ندارد. به علاوه، این گوشی حاوی کلام الله هم، حکم خود مصحف و کتاب قرآن را ندارد، اما توجه به این نکته ضروری است که مسئله قرائت قرآن و حالت انسان در حال قرائت، تفاوتی از جهت کتاب قرآن و گوشی موبایل نمی کند. مثل اینکه در بعضی حالات، خواندن بعضی از سوره ها حرام است و… در واقع، لازم است انسان در حال قرائت قرآن، حالتی نامناسب، که بی احترامی به قرآن محسوب می شود، نداشته باشد؛ زیرا کلام الله را از روی کتاب می خواند. پس نمی توان بی خیال دراز کشید و از روی موبایل قرآن خواند؛ زیرا عرفا این عمل نوعی بی حرمتی به قرآن محسوب می شود.
آیا تبدیل و تعویض مکرر گوشی موبایل شرعاً اشکالی دارد؟
در این مسئله و مانند آن، یک حکم کلی وجود دارد و یک مصداق عرفی؛ از نظر شرع هر کاری که اسراف محسوب گردد. حرام است حتی اگر از مال حلال و پاک خمس داده باشد. تبدیل و تعویض تلفن همراه، هم از این حکم مستثنی نیست. اما باید دید این تعویض و تبدیل تا چه حد مصداق اسراف محسوب می شود. مسلماً رفتار برخی از افراد که دچار نوعی اعتیاد در خرید جدیدترین مدل های به بازار آمده هستند، مصداق اسراف است؛ چون یک گوشی را یک میلیون تومان می خرند و یک ماه بعد قیمت آن به نصف کاهش پیدا می کند. بار دیگر یک گوشی ۱۲۰۰۰۰۰ تومانی جدید می خرد. البته برخی از تعویض ها هم یقیناً اسراف نیست و معقول و متعارف به حساب می آید؛ برخی از موارد هم بینابین هستند؛ یعنی انسان شک دارد که این کار اسراف به حساب می آید یا نه. در این موارد، بهتر است انسان احتیاط کرده از کارهایی که هم به نوعی ضرر به اقتصاد ملی می زند و هم به نوعی ترویج مصرف گرایی و چشم و هم چشمی و دنیا زدگی است. دست بردارد.