انجمن یاران منتظر
عنوان موضوع :مناظره محمد مرعي انطاكي با دانشمند اهل سنت درموردسجده برتربت امام حسین.ع.
نویسنده :فاطمه 1
مناظره محمد مرعي انطاكي با دانشمند اهل سنت
یكی از علمای اهل تسنن كه از فارغ التحصیلان دانشگاه «الازهر» مصر است به نام «شیخ محمد مرعی انطاكی» از اهالی سوریه بر اثر تحقیقات دامنهدار به مذهب تشیّع گرائید و در كتابی به نام «لِماذا اختَرْتُ مَذْهَبَ التَّشَیُّع» علل گرایش خود را با ذكر ملاك متقن بیان نموده است. ما در این جا به یكی از مناظرات او با دانشمندان اهل سنت پیرامون سجده بر مهری كه از تربت حسینی ـ علیه السلام ـ است میپردازیم.
چند نفر از دانشمندان اهل تسنّن كه بعضی از آنها از دوستان سابق محمد مرعی در دانشگاه الازهر بودند به دیدن او آمدند و گفتگویی به شرح زیر با او انجام شد.
علماء سنی: شیعیان بر تربت حسینی سجده میكنند و لذا مشرك هستند زیرا سجده بر غیرخدا حرام است.
محمد مرعی: سجده بر تربت، شرك نیست، زیرا شیعیان بر تربت برای خدا سجده میكنند نه برای خود مهر، به عبارت روشنتر حقیقت سجده، نهایت خضوع در برابر خداوند است، نه در برابر مهر.
یكی از علماء سنی: اگر مطلب چنین است كه میگویی، چرا شیعیان اصرار دارند كه بر تربت حسینی سجده نمایند؟ چرا بر سایر چیزها سجده نمیكنند؟
محمد مرعی: این كه ما بر خاك سجده میكنیم، بر اساس حدیثی است كه مورد اتفاق همه فرقههای اسلامی است كه پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «جُعِلَتْ لِی الارضُ مَسجِداً و طَهوراً»؛ (زمین برای من سجده گاه و پاكیزه قرار داده شده است.)
بنابراین به اتفاق همه مسلمین، سجده بر خاك جایز است. از این رو ما بر خاك سجده میكنیم.
عالم سنی: چگونه مسلمانان بر این امر اتفاق نظر دارند؟
محمد مرعی: هنگامی كه رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ از مكه به مدینه هجرت كرد، در همان آغاز، به ساختن مسجد دستور داد. آیا این مسجد فرش داشت؟
عالم سنی: نه، فرش نداشت.
محمد مرعی: پس پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و مسلمانان بر چه چیزی سجده میكردند؟
عالم سنی: بر زمینی كه از خاك، فرش شده بود، سجده میكردند.
محمد مرعی: بعد از رحلت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ مسلمانان در عصر خلافت ابوبكر و عمر و عثمان بر چه سجده میكردند؟ آیا مسجد فرش داشت؟
عالم سنی: نه فرش نداشت. آنها نیز بر خاك زمین مسجد سجده میكردند.
محمد مرعی: بنابراین اعتراف كردی، پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ در همه نمازهای خود بر زمین خاكی سجده كرد و هم چنین مسلمانان در عصر او و در عصر بعد از او تا مدتها بر روی خاك سجده میكردند.
بنابراین باید گفت قطعاً سجده بر خاك صحیح است.
عالم سنی: آری، ولی اشكال من این است كه شیعیان، تنها بر خاك سجده میكنند. آن هم خاكی كه از زمینی گرفته و به صورت مهر درآورده و آن را در جیب خود مینهند و با خود حمل میكنند و در زمین دیگر مینهند و بر آن سجده مینمایند.
محمد مرعی: اولاً، به عقیده شیعه، بر هر چیزی كه زمین گفته شود جایز است، خواهد سنگ باشد و خواه خاك.
ثانیاً، نظر به این كه شرط است محل سجده پاك باشد. پس سجده بر زمین نجس یا خاكِ آلوده به نجاست جایز نیست، از این رو ما شیعیان، قطعهای از گل خشكیده (به نام مهر) را كه از خاك پاك تهیه شده، با خود حمل میكنیم؛ تا در نماز بر خاكی كه مطمئناً پاك و تمیز است سجده كرده باشیم. و اِلّا مُهر، موضوعیتی ندارد.
عالم سنی: اگر منظور شیعه، سجده بر خاك پاك خالص است، چرا مقداری از خاك را حمل نمیكنند، بلكه «مهر» را حمل میكنند!!
محمد مرعی: نظر به این كه حمل خاك موجب خاك آلودگی لباس میشود و حمل آن مشكل است، از این رو شیعیان همان خاك را با آب میآمیزند و گل میكنند و سپس همان گل را در قالب زیبایی خشك میكنند تا حمل آن آسان و از خاك آلودگی لباس جلوگیری شود.
عالم سنی: چرا شما به غیر خاك مانند حصیر، قالی و زیلو و... سجده نمیكنید؟
محمد مرعی: غرض از سجده، نهایت خضوع در برابر خداوند است وسجده بر خاك (چه خشكیده و به صورت مهر و چه نرم) بیشترین دلالت را بر خضوع و خشوع در برابر خدا دارد؛ زیرا خاك در نزد مردم ناچیزترین اشیاء است و ما بالاترین عضو بدن خود (یعنی پیشانی) را بر پست ترین چیز (خاك) در حال سجده مینهیم، تا با خضوع بیشتری خدا را عبادت كرده باشیم. بنابراین سجده بر خاك یا مهر، بهتر است از سجده بر اشیایی مثل قالی ابریشمی یا طلا و یا نقره و چه بسا سجده بر اشیاء یاد شده هیچ گونه دلالتی بر خضوع وكوچكی بنده در برابر خدا نداشته باشد. اكنون به من بگو آیا كسی كه بر خاك خشكیده (مهر) سجده میكند تا تواضع و خضوعش در پیشگاه خدا رساتر باشد مشرك و كافر است؟ ولی سجده بر قالی و سنگ مرمر و ... تواضع و تقرب به سوی خداست!!
عالم سنی: پس این كلمات نوشته شده بر روی مهرها چیست؟
محمد مرعی: اولاً همه تربتها دارای نوشته نیست. بلكه اكثرا بدون نوشته و ساده است.
ثانیاً: اگر هم بر روی مهر كلماتی نوشته شده، اشاره به عظمت خدا و یا ذكری از اذكار دارد و یا نوشته شده كه این خاك مربوط به كربلای معلی است، تو را به خدا سوگند آیا این نوشتهها موجب كفر است؟ و آیا این نوشتهها، تربت را از خاك بودن خارج میسازد؟
عالم سنی: نه، ولی یك سؤال دیگر دارم. به من بگو در تربت زمین كربلا چه خصوصیتی وجود دارد كه بسیاری از شیعیان مقیّدند تا بر تربت حسینی سجده كنند؟
محمد مرعی: راز این مطلب در روایاتی كه از اهل بیت ـ علیهم السلام ـ نقل شده نهفته است.
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودهاند:
«السُّجودُ عَلی تُربَهِ الحُسَینِ یَخْرِقُ الحُجَبِ السَّبْعِ»؛[1] (سجده بر تربت حسین ـ علیه السلام ـ حجابهای هفتگانه را میشكافد). كنایه از این كه به قبولی بسیار نزدیك است.
نیز روایت شده كه: آن حضرت فقط بر تربت حسین ـ علیه السلام ـ سجده میكرد، به خاطر تذلّل و كوچكی در برابر خدای بزرگ.[2]
بنابراین تربت حسین ـ علیه السلام ـ دارای یك نوع برتری است كه در تربتهای دیگر، آن برتری وجود ندارد.
عالم سنی: آیا نماز بر تربت حسین ـ علیه السلام ـ موجب قبولی نماز است، هر چند باطل باشد؟
محمد مرعی: شیعه معتقد است نمازی كه فاقد یكی از شرائط صحت نماز باشد، باطل است، ولی اگر نمازی دارای همه شرایط صحت باشد و در سجدهاش بر تربت حسین ـ علیه السلام ـ سجده گردد، قبول میشود و موجب ثواب بیشتری خواهد شد.
عالم سنی: آیا زمین كربلا از همه زمینها، حتی از زمین مكه و مدینه برتر است، تا گفته شود كه نماز بر تربت حسین ـ علیه السلام ـ از نماز بر همه تربتها برتر است؟!
محمد مرعی: چه مانعی دارد كه خداوند چنین خصوصیتی را در زمین كربلا قرار داده باشد؟
عالم سنی: زمین مكه، كه همواره از زمان آدم ـ علیه السلام ـ تاكنون جایگاه كعبه است و زمین مدینه كه جسد مطهر پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ را در برگرفته است، آیا مقامی كمتر از مقام زمین كربلا دارند؟ عجیب است كه حسین ـ علیه السلام ـ بهتر از جدش محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ باشد!!
محمد مرعی: نه، اشتباه نكن. حسین ـ علیه السلام ـ برتر از جدّش نیست. بلكه عظمت و شرافت او به خاطر عظمت مقام و شرافت جدش رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ است ولی راز این كه خاك كربلا برتری یافته است این است كه امام حسین ـ علیه السلام ـ در آن سرزمین در راه حفظ دین جدش از جان خود و فرزندان و یارانش گذشت و به تمام مصائب تن در داد و خداوند متعال به خاطر آن، سه ویژگی را به امام حسین ـ علیه السلام ـ داد:
1. دعا در زیر قُبّه شریفش به استجابت میرسد.
2. امامان، از نسل او هستند.
3. در تربت، او شفا است.
آیا اعطای چنین خصوصیتی به تربت حسین ـ علیه السلام ـ اشكالی دارد؟ و آیا معنای این كه میگوییم زمین كربلا از زمین مدینه برتر است این است كه امام حسین ـ علیه السلام ـ از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ برتر است تا شما به ما اشكال كنید؟ بلكه مطلب برعكس است یعنی احترام به تربت حسین ـ علیه السلام ـ احترام به حسین ـ علیه السلام ـ است و احترام به حسین ـ علیه السلام ـ احترام به رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ است و احترام به رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ احترام به خداست.
محمد مرعی میگوید: وقتی سخنان من به این جا رسید یكی از حاضرین كه قانع شده بود، در حالی كه شادمان بود برخاست و بسیار سخن مرا ستود و از من تمجید كرد و گفت: من از این پس مهری از تربت كربلا را با خود همراه میكنم تا بر آن نماز بخوانم.
منبع:
[1] . بحار الانوار، ج 8، ص 153.
[2] . همان، ص 158؛ ارشاد القلوب، ص 141.
لماذا اخترتُ مذهب التّشع-محمد مرعي انطاكي، ص 341