0000cd;">روایات درمورد مختار

ff0000;"> در مورد قیام مختار، دو دسته روایت وارد شده است:

ff0000;"> دسته اول روایاتی است كه به مذمت مختار پرداخته و او را شخص كذاب معرفی می‌كند.

ff0000;"> در مورد این روایات می‌توان گفت:

ff0000;"> اولّاً: این احادیث از نظر سندی ایراد دارند.

ff0000;">  ثانیاً: مختار كسی است كه از قاتلین اهل بیت (ع) و سرور شهیدان انتقام گرفته است و عمل او قطعاً  خداوند و اهل بیت (ع) بوده است پس چطور می‌توان گفت مورد بغض و نفرت اهل بیت (ع) بوده است. پس به نظر می‌رسد این روایات ساخته دست دشمنان و مخالفین مختار است تا شخصیت او را نزد شیعیان زیر سؤال ببرند.

0000cd;">در مقابل روایاتی است كه به مدح مختار و قیام او پرداخته است، كه چند مورد از آن‌ها را ذكر می‌كنیم:

0000cd;">1) حضرت امیر (ع)می‌فرمایند:

0000cd;">«سیُقتل ولدی الحسین و سیَخرج غلام من ثقیف و یَقتل من الذین ظلموا ثلاثمائه و ثلاثة و ثمانین الف رجل»

0000cd;">«به زودی فرزندم حسین كشته خواهد شد، ولی طولی نمی‌كشد كه جوانی از قبیله ثقیف قیام خواهد كرد و از این ستمكاران،
انتقام خواهد گرفت به طوری كه تعداد كشته‌های آنان به سیصد و هشتاد و سه هزار نفر خواهد رسید»

0000cd;">2) حضرت امیر (ع)در ضمن بیان مشابهت مسلمین با بنی اسرائیل می‌فرمایند:

0000cd;">«به زودی ستمكاران، توسط كسی كه خداوند برای انتقام ما بر آنان خواهد فرستاد، به بلایی گرفتار خواهند شد و این به خاطر فسق و جنایتی است كه مرتكب شده‌اند، همان‌گونه كه بنی‌ اسرائیل گرفتار عذاب شدند ... او جوانی از قبیله ثقیف است كه او را "مختار بن ابی عبید" می‌گویند.»

0000cd;">3) ابا عبدالله (علیه‌السّلام)، پس از خطبه‌ای كه در راه كربلا ایراد نمودند، می‌فرمایند:

0000cd;">«پروردگارا، آن جوانمرد ثقیفی را بر آنان مسلط كن تا جام تلخ مرگ و ذلت را به ایشان بچشاند و از قاتلان ما احدی را معاف نكند. به جای هر قتلی، كشتنی و به جای ضربت، ضربتی؛ و انتقام مرا و خواندن و دوستان و شیعیانم را از این‌ها بگیرد

0000cd;">4) پس از ارسال سر بریده عمر سعد و ابن زیاد نزد امام سجاد (ع)، ایشان در حق مختار فرمودند:

0000cd;">«حمد و ستایش، خدایی را كه انتقام ما را از دشمنانم گرفت و خداوند به مختار، پاداش و جزایی خیر عطا فرماید»

0000cd;">5) پس از ارسال سر بریده و ابن زیاد نزد محمد حنفیه، ایشان فرمودند:
«خداوند به او پاداش خیر دهد و بهترین پاداش را بدهد. همانا او انتقام ما را گرفت و رعایت حق او بر همه فرزندان بنی مطلب واجب گردید»
 

0000cd;">6)شیخ طوسی نیز روایتی را از عبدالله بن شریک نقل کرده که: «روز عید قربان در منا، خدمت امام باقر(ع)رسیدیم؛ در حالی‌که امام(ع) در خیمه‌گاهشان نشسته بودند، ایشان شخصی را در پی سلمانی فرستادند تا بیاید و موی حضرت را اصلاح نماید. من روبروی حضرت نشسته بودم که ناگهان پیرمرد محترمی از اهل کوفه بر امام(ع) وارد شد و خواست دست ایشان را ببوسد؛ اما حضرت نگذاشت، سپس رو به پیرمرد کرده فرمودند: شما کیستید؟

0000cd;">آن مرد عرض کرد: من ابوالحکم فرزند مختار بن ابی‌عبید هستم.

0000cd;">امام(ع) تا او را شناخت با وجود آن که فاصله کمی با آن مرد داشت، دست او را گرفت و به نزدیک خود کشاند تا جایی که نزدیک بود روی زانوی خود بنشاند، سپس او را در کنار خود جای داد.

0000cd;">فرزند مختار رو به امام(ع) کرد و عرض نمود: خداوند کارت را اصلاح کند مردم درباره پدرم حرف‌های زیادی می‌زنند و چیزهایی می‌گویند؛ اما حق همان است که شما بفرمائید؛ امام(ع) پرسید: چه می‌گویند؟ گفت: می‌گویند کذّاب؛ امام(ع) با شگفتی فرمود: سبحان الله؛ به خدا سوگند پدرم(ع) به من خبر داد که مهر مادر من همان پولی بود که مختار برایش فرستاده بود، سپس امام(ع) ادامه داده فرمودند: مگر او نبود که خانه‌های خراب ما را از نو ساخت؟ مگر او قاتل قاتلین ما نیست؛ مگر او خونخواه ما نبود، خدا رحمتش کند. به خدا سوگند پدرم به من خبر داد که هر گاه مختار به خانه فاطمه دختر امیرالمومنین(ع) وارد می‌شد، آن بانو او را احترام می‌گذاشت و فرش برایش می‌گستراند و متکایی می‌گذاشت مختار بر آن می‌نشست و از او حدیث می‌شنید. آنگاه امام باقر(ع) رو به فرزند مختار کرده فرمودند: خدا پدرت را رحمت کند، خدا پدرت را رحمت کند او حق ما را گرفت و قاتلین ما را کشت و به خون‌خواهی ما قیام کرد.

0000cd;">7) نزد امام باقر سخن از مختار به میان آمد: عده‌ای به وی ناسزا می‌گفتند، حضرت فرمودند:
«به مختار ناسزا نگوئید، زیرا او بود كه قاتلین شهدای ما را كشت و انتقام خون، را از (دشمنان) گرفت و ... .

 

0000ff;">میرخواند محمد بن شرف‌الدین؛ روضة الصفا، تهران، انتشارات خیام، 1338ه، ج3، ص 208.

0000ff;">ثقفی، ابواسحاق؛ الغارات، (چاپ جدید)، بی‌تا، بی‌جا، ج2، ص 517.

0000ff;">ذوب الناظر؛ ابن نما به نقل از بحارالانوار، ج45، ص 350.

0000ff;"> مجلسی، محمدتقی؛ بحارالانوار، مكتب اسلامیه، تهران، انتشارات اسلامیه، 1394ه.ق.، ج45، ص 350.

0000ff;"> روضة الصفا، ج3، ص 208.

0000ff;">اخطب خوارزمی، مقتل الحسین (علیه‌السّلام)، منشورات المفید، قم، بی‌تا، ج2، ص 202.

0000ff;"> بحارالانوار، ج45، ص 333.

0000ff;"> خوئی، سید ابوالقاسم؛ معجم رجال الحدیث، انتشارات مركز نشر الثقافة، نجف، چاپ پنجم، 1413ه، ج19، ص 109.

0000ff;">انساب الاشراف، بلاذری، مكتبة المثنی، بغداد، بی‌تا، ج5، ص 218.

0000ff;">معجم رجال الحدیث، ج19، ص 102.

0000ff;">همان.

0000ff;">بحارالانوار، ج45، ص 386؛ به نقل از رساله ذوب النضار، ابن نما.

0000ff;">معجم رجال الحدیث،‌ ج19، ص 102.

0000ff;">مقدس اردبیلی، احمد بن علی؛ حدیقة الشیعه، انتشارات كلی، بی‌جا، چاپ پنجم، بی‌تا، ص 509.

0000ff;"> بحارالانوار، ج45، ص 340.

0000ff;"> جامع الرواة، ج1، ص 22.  قهبائی عنایة الله؛ مجمع الرجال، تحقیق علامه اصفهانی، موسسه اسماعیلیان، قم، چاپ دوّم، 1364ه، ج6، ص 78.

0000ff;">کشی، محمد بن عمر، رجال کشی، ص125 – 126 و رجال ابن داود، پیشین، ص513.

0000ff;">بحارالانوار، ج45، ص 343.  معجم رجال الحدیث، ج19، ص 102.