آيا دست زدن به استخوان ميت سبب غسل است

اگر کسی بدن انسان مرده‌ای را که سرد شده و غسلش نداده‌اند مسّ کند، یعنی جایی از بدن خود را به آن برساند، باید غسل مسّ میت نماید، چه در خواب مسّ کند چه در بیداری، با اختیار مسّ کند یا بی‌اختیار، حتّی اگر ناخن و استخوان او به ناخن و استخوان میت برسد باید غسل کند، ولی اگر حیوان مرده‌ای را مسّ کند غسل بر او واجب نیست.

مطابق نظر آيت الله خامنه اي

س: من دانشجوى پزشكى هستم. من بايد هر روز استخوان انسانهاى مرده را لمس كنم. من مى‌دانم كه مس بدن ميت غسل مس ميت دارد لكن آيا مس استخوان بدون گوشت به تنهايى هم غسل مس ميت دارد؟

ج) مس استخوان مرده‌‌اى كه غسل داده نشده موجب غسل مس ميت است. استفتائات جديد.

س: آيا لمس بدن ميّت با دستکش موجب غسل مسّ ميّت مى‌گردد؟

ج) تماس با دستكش موجب غسل مس ميت نيست.

س 229: استخوان مرده‏ای که حدود چهل یا پنجاه سال از دفن آن می‏گذرد و مقبره او از بین رفته و تبدیل به میدان عمومی گردیده است، در اثر کندن نهری در آن میدان ظاهر شده است. آیا لمس کردن استخوان‏ها برای دیدن آنها اشکال دارد؟ آیا استخوان‏ها نجس هستند؟

ج: استخوان ميّت مسلمانى که غسل داده شده است، نجس نيست؛ ولى دفن مجدّد آن زير خاک واجب است.

س 252: آیا دست زدن به عضوی که از بدن انسان، مرده، جدا شده، غسل مسّ میت واجب می‏شود؟

ج: دست زدن به عضوى که از بدن مرده جدا شده، پس از سرد شدن و پيش از غسل دادن، در حکم دست زدن به بدن مرده است.  اجوبه الاستفتائات .

مطابق نظر آيت الله سيستاني

مسأله ۵۱۶ ـ اگر از بدن زنده یا مرده‌ای که غسلش نداده‌اند، قسمتی جدا شود، پیش از آنکه قسمت جدا شده را غسل دهند، انسان آن را مسّ نماید، لازم نیست غسل مسّ میت کند، هرچند که آن قسمت دارای استخوان باشد. ولی اگر میتی قطعه قطعه شده باشد و کسی همه یا معظم آنها را مسّ کند غسل واجب است.

مسأله ۵۱۷ ـ برای مسّ استخوانی که آن را غسل نداده‌اند چه از مرده جدا شده باشد چه از زنده، غسل واجب نیست. و همچنین است برای مسّ دندانی که از مرده یا زنده جدا شده باشد.

غسل مس ميّت ـ تشريح مرده ـ

پرسش 131 . حكم دست زدن دانشجويان پرستارى به استخوان هاى (بدون گوشت) ميت چيست؟

آيات عظام امام، خامنه اى و نورى: اگر ميت را غسل نداده اند، بايد براى مس استخوان او، غسل كرد.[1]

آيات عظام بهجت، صافى و فاضل: اگر ميت را غسل نداده اند، بنابر احتياط واجب بايد براى مس استخوان او، غسل كرد.[2]

آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: اگر استخوانى باشد كه گوشت ندارد، براى مس آن، غسل واجب نيست.[3]

پرسش 132 . كسى كه به بدن ميت قبل از غسل دست بزند، آيا بدن و لباسش هم نجس مى شود و بايد آب بكشد، يا فقط غسل كند؟

همه مراجع (به جز مكارم): اگر دست يا لباس خودش و يا بدن ميت، مرطوب باشد، نجس مى شود و بايد محل تماس را تطهير كند. اگر خشك باشد، بهتر (احتياط مستحب) است، محل تماس را بشويد.[4]

آية اللّه  مكارم: اگر دست يا لباس خودش و يا بدن ميت مرطوب باشد، نجس مى شود و بايد محل تماس را تطهير كند. اگر خشك باشد، بنابر احتياط واجب بايد محل تماس را بشويد.[5]

[1]. توضيح المسائل مراجع، م 529؛ نورى، توضيح المسائل، م 530؛ خامنه اى، اجوبة، س 229 و 252.

[2]. توضيح المسائل مراجع، م 529.

[3]. توضيح المسائل مراجع، م 529 و وحيد، توضيح المسائل، م 535.

[4]. امام، فاضل، نورى، تعليقات على العروة، فى غسل الميت، م 20؛ بهجت، وسيله النجاة، ج 1، م 325؛ تبريزى، منهاج الصالحين، ج 1، م 333؛ وحيد، منهاج الصالحين، ج 2، م 333؛ دفتر: خامنه اى.

[5]. مكارم، تعليقات على العروة، فى غسل الميت، م 20.(احكام وضو غسل و تيميم،  پرسمان).