آیا آرزوی مرگ گناه دارد؟ 
باسلام
من به دلايل مختلف از جمله فساد رو به ازدياد جامعه بداخلاقي و خانواده اي كه دائم آزار م مي دهندوهمسربدحجاب آرزوي مرگ دارم و درنماز وسايرعباداتم اين خواسته را از خداوند درخواست مي نمايم آيا اين دعا و درخواست مرگ و ملحق شدن به پدرم كه اوهم بسيارازاين خانواده آزرده بود و بالاخره دق مرگ شد عمل ناشايستي است
پاسخ:
نعمت وجود و هستي و زندگي در اين جهان از نعمتهاي بزرگ الهي است. كسي كه آرزوي مرگ ميكند، گويا اين نعمت بزرگ را كفران كرده و آن را ناديده ميانگارد. روزي پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) به عيادت بيماري رفت. از او احوالپرسي كرد . بيمار از درد و مشكلاتش ناليد و آرزوي مرگ كرد . حضرت به او فرمود: «لَا تَتَمَنَّ الْمَوْتَ فَإِنَّكَ إِنْ تَكُ مُحْسِناً تَزْدَدْ إِحْسَاناً وَ إِنْ تَكُ مُسِيئاً فَتُؤَخَّرُ تُسْتَعْتَبُ فَلَا تَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ» (1) آرزوي مرگ نداشته باش، زيرا اگر تو آدم خوب و نيكو كاري باشي با طولاني تر شدن عمرت بر كارهاي نيك شما افزوده مي شود و اگر آدم بدي باشي با تأخير افتادن مرگت، چه بسا دچار عتاب گردي و توبه كني و يا گرفتار سختي و رنج هايي در دنيا شوي و آن ها كفاره بدي ها و گناهانت شود و به خاطر آن آمرزيده شوي.
چنان كه از امير المؤمنين(علیه السلام) نيز نقل شده كه: «لَا تَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ فَإِنَّ هَوْلَ الْمُطَّلَعِ شَدِيدٌ وَ إِنَّ مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ أَنْ يَطُولَ عُمُرُهُ وَ يَرْزُقَهُ اللَّهُ الْإِنَابَةَ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ ؛ (2) يعني آرزوي مرگ نكنيد زيرا ترس و اضطراب لحظه هاي جان دادن و سكرات مرگ بسيارشديد و سخت است. يكي از خوشبختي هاي انسان اين است كه عمرش طولاني باشد و در نتيجه با توبه و انابه به سوي قيامت و سراي ابدي برود» .
يكي از دعاهايي كه در هر روز و شب ماه مبارك رمضان مستحب است خوانده شود، دعاي « اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرَام...» است كه در اين دعا از خدا طول عمر را درخواست مي كنيم و مي گوييم«أَنْ تُطِيلَ عُمُرِي» البته درخواست شهادت در راه خدا يكي از آروزهاي مؤمنان است. چون شهادت از يك سوامر به معروف و نهي از منكر عملي براي احياي اسلام و قرآن و زنده نگهداشتن سنت انبيا و ائمه عليهم السلام است، و از سويي ديگر با ريخته شدن اولين قطره خون شهيد همه گناهان وي آمرزيده مي شود و شهيد بالاترين مقام را در بهشت دارد .به همين دليل است كه يكي از دعاهاي هر روز و شب ماه رمضان درخواست «شهادت » در راه خدا است ، باز به همين دليل است كه امير المؤمنين عليه السلام مي فرمايد: «لا تتمنّ الموت الّا بشرط وثيق؛ (3) آرزوي مرگ نكنيد ، مگر آن كه مطمئن باشيد كه اهل نجاتيد.
آري در برخي از مواقع لازم است انسان آرزوي مرگ كند و آن زماني است كه نميتواند خود را از معصيّت خدا باز دارد و براي ترك گناه راهي جز مرگ ندارد. ولي در غير اين صورت لازم است از خداوند عمري با بركت بخواهد. عمري كه سراسر آن در راه عبادت خدا و اطاعت او صرف گردد.
چنان كه امام سجاد(علیه السلام) در مناجات با خدا عرض مي كند : «الهي عَمِّرْنِي مَا كَانَ عُمُرِي بِذْلَةً فِي طَاعَتِكَ فَإِذَا كَانَ عُمُرِي مَرْتَعاً لِلشَّيْطَانِ فَاقْبِضْنِي إِلَيْك؛ (4) خداي من ! تا زماني كه عمرم و اوقاتم صرف طاعت تو مي شود به من عمر بده ،و آن زماني كه عمرم مي خواهد چراگاه شيطان شود ، مرگم را برسان و مرا در قبضه قدرت خود بگير تا شيطان از وجودم بهره نبرد».
نكته اي كه در پايان لازم است به آن توجه كنيد اين است كه :آرزوي مرگ از سوي يك مومن نبايد ناشي از ناتواني در برابر مشكلات و سختي هاي زندگي باشد. فرد مومن بايد با تقويت دانش و معرفت ديني و قرآني خود، و ارتباط با خدا از طريق دعا و نماز، و تحكيم قدرت صبر و بردباري، و اراده و عزم خود بر مشكلات و سختي ها غلبه كند و بداند سختي هايي كه متوجه مؤمنان مي شود يكي از اهداف يا آثار زير را به دنبال دارد.
1- گاهي لطف و رحمت هاي الهي به بندگان خوب و شايسته با لباس سختي و مشكلات ظاهر مي شود.چنان كه بيشترين سختي و مشكلات را خداوند از باب لطف و محبت متوجه انبياء و ائمه عليهم السلام كرده است.
2- گاهي سختي و مشكلات عرصه آزمون الهي است تا انسان در كوره آزمايشات ماهيت و ميزان ايمان و صبر و استقامت خويش را را ارزيابي كند و از اين راه ضعف و عيب هاي خويش را متوجه شود و در صدد رفع آن بر آيد . چنان كه مي فرمايد : «أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ » (5) آيا مردم پنداشتند صرف آن كه ادعا كنند ايمان آورديم كافي است و رها و آزاد شوند و مورد امتحان و آزمايش قرار نخواهند گرفت.
3- گاهي مشكلات و سختي ها براي سازندگي روح انسان و تقويت اراده و قدرت تصميم گيري و انتخابگري و ترفيع مقام و منزلت فرد در نزد خدا است. همانگونه كه طلاي خالص نياز به درجه حرارت بيشتر دارد. هر چه آتش داغ تر و درجه حرارت بيشتر باشد عيار خالصي آن بالاتر مي رود هر چه انسان در پيشگاه خدا محبوب تر و مقرب تر باشد سختي و مشكلاتش نيز زياد تر است. سختي هايي كه انبيا و واولياي الهي تحمل كردند بيشتر از ساير انسان ها بود. هر پيامبري مقامش بالاتر بود ميزان مشكلاتش نيز زياد تر بود.
4- گاهي سختي ها جنبه هشدار و بيدار باش دارد. اعلام خطري است تا بنده با هشياري بيشتر از خواب غفلت و بي خبري و راه اشتباهي را كه در زندگي در پيش گرفته بيرون آيد تا گرفتار خطر بزرگتري نشود.
5- گاهي سختي ها بازتاب عملكردها و به اصطلاح كفاره برخي گناهان است كه خداوند از باب رحمت در اين دنيا متوجه شخص مؤمن مي كند تا از عذاب آخرت در امان بماند. بنا براين سختىها و دشوارىها غالبا مقدمه كمال و پيشرفت است و نقش مهم و نيرومندى در تربيت، تقويت اراده، شكوفايى استعدادهاى نهفته انسان و بيرون آوردن زندگى انسان از يكنواختى و تكرار دارد. مهم چگونگى برخورد و رويارويى ما با مشكلات است. اميدواريم علت مشكلات خود تان را درست ارزيابي كنيد و با بهره بردن از عقل و انديشه خود و مشورت با كارشناسان و كساني كه در خصوص مشكل شما تخصص دارند، مشكلات را بر طرف كنيد و آن را پُل محكم و قوي براي پيشرفت و كمال و رفاه خود قرار دهيد.
پي نوشت ها:
1. محمد بن الحسن الحر العاملي، وسائل الشيعه، الناشر مؤسسه آل البيت، قم، سنه النشر/1409 ه.ق، ج2، ص449. 2. العلامه المجلسي، بحار الانوار، الناشر مؤسسه الوفاء، بيروت، لبنان، سنه النشر/1404 ه.ق، ج6، ص 138. 3. عبد الواحد بن تميمي آمدي، معجم الفاظ غرر الحكم درر الكلم، الناشر مركز الابحاث و الدراسات الاسلاميه، تاريخ النشر/ذي القعده 1413. / تحقيق مصطفي درايتي،1072. 4. بحار الانوار، ج 70، ص61. 5. عنكبوت (29 )، آيه 2.
چنان كه از امير المؤمنين(علیه السلام) نيز نقل شده كه: «لَا تَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ فَإِنَّ هَوْلَ الْمُطَّلَعِ شَدِيدٌ وَ إِنَّ مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ أَنْ يَطُولَ عُمُرُهُ وَ يَرْزُقَهُ اللَّهُ الْإِنَابَةَ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ ؛ (2) يعني آرزوي مرگ نكنيد زيرا ترس و اضطراب لحظه هاي جان دادن و سكرات مرگ بسيارشديد و سخت است. يكي از خوشبختي هاي انسان اين است كه عمرش طولاني باشد و در نتيجه با توبه و انابه به سوي قيامت و سراي ابدي برود» .
يكي از دعاهايي كه در هر روز و شب ماه مبارك رمضان مستحب است خوانده شود، دعاي « اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرَام...» است كه در اين دعا از خدا طول عمر را درخواست مي كنيم و مي گوييم«أَنْ تُطِيلَ عُمُرِي» البته درخواست شهادت در راه خدا يكي از آروزهاي مؤمنان است. چون شهادت از يك سوامر به معروف و نهي از منكر عملي براي احياي اسلام و قرآن و زنده نگهداشتن سنت انبيا و ائمه عليهم السلام است، و از سويي ديگر با ريخته شدن اولين قطره خون شهيد همه گناهان وي آمرزيده مي شود و شهيد بالاترين مقام را در بهشت دارد .به همين دليل است كه يكي از دعاهاي هر روز و شب ماه رمضان درخواست «شهادت » در راه خدا است ، باز به همين دليل است كه امير المؤمنين عليه السلام مي فرمايد: «لا تتمنّ الموت الّا بشرط وثيق؛ (3) آرزوي مرگ نكنيد ، مگر آن كه مطمئن باشيد كه اهل نجاتيد.
آري در برخي از مواقع لازم است انسان آرزوي مرگ كند و آن زماني است كه نميتواند خود را از معصيّت خدا باز دارد و براي ترك گناه راهي جز مرگ ندارد. ولي در غير اين صورت لازم است از خداوند عمري با بركت بخواهد. عمري كه سراسر آن در راه عبادت خدا و اطاعت او صرف گردد.
چنان كه امام سجاد(علیه السلام) در مناجات با خدا عرض مي كند : «الهي عَمِّرْنِي مَا كَانَ عُمُرِي بِذْلَةً فِي طَاعَتِكَ فَإِذَا كَانَ عُمُرِي مَرْتَعاً لِلشَّيْطَانِ فَاقْبِضْنِي إِلَيْك؛ (4) خداي من ! تا زماني كه عمرم و اوقاتم صرف طاعت تو مي شود به من عمر بده ،و آن زماني كه عمرم مي خواهد چراگاه شيطان شود ، مرگم را برسان و مرا در قبضه قدرت خود بگير تا شيطان از وجودم بهره نبرد».
نكته اي كه در پايان لازم است به آن توجه كنيد اين است كه :آرزوي مرگ از سوي يك مومن نبايد ناشي از ناتواني در برابر مشكلات و سختي هاي زندگي باشد. فرد مومن بايد با تقويت دانش و معرفت ديني و قرآني خود، و ارتباط با خدا از طريق دعا و نماز، و تحكيم قدرت صبر و بردباري، و اراده و عزم خود بر مشكلات و سختي ها غلبه كند و بداند سختي هايي كه متوجه مؤمنان مي شود يكي از اهداف يا آثار زير را به دنبال دارد.
1- گاهي لطف و رحمت هاي الهي به بندگان خوب و شايسته با لباس سختي و مشكلات ظاهر مي شود.چنان كه بيشترين سختي و مشكلات را خداوند از باب لطف و محبت متوجه انبياء و ائمه عليهم السلام كرده است.
2- گاهي سختي و مشكلات عرصه آزمون الهي است تا انسان در كوره آزمايشات ماهيت و ميزان ايمان و صبر و استقامت خويش را را ارزيابي كند و از اين راه ضعف و عيب هاي خويش را متوجه شود و در صدد رفع آن بر آيد . چنان كه مي فرمايد : «أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ » (5) آيا مردم پنداشتند صرف آن كه ادعا كنند ايمان آورديم كافي است و رها و آزاد شوند و مورد امتحان و آزمايش قرار نخواهند گرفت.
3- گاهي مشكلات و سختي ها براي سازندگي روح انسان و تقويت اراده و قدرت تصميم گيري و انتخابگري و ترفيع مقام و منزلت فرد در نزد خدا است. همانگونه كه طلاي خالص نياز به درجه حرارت بيشتر دارد. هر چه آتش داغ تر و درجه حرارت بيشتر باشد عيار خالصي آن بالاتر مي رود هر چه انسان در پيشگاه خدا محبوب تر و مقرب تر باشد سختي و مشكلاتش نيز زياد تر است. سختي هايي كه انبيا و واولياي الهي تحمل كردند بيشتر از ساير انسان ها بود. هر پيامبري مقامش بالاتر بود ميزان مشكلاتش نيز زياد تر بود.
4- گاهي سختي ها جنبه هشدار و بيدار باش دارد. اعلام خطري است تا بنده با هشياري بيشتر از خواب غفلت و بي خبري و راه اشتباهي را كه در زندگي در پيش گرفته بيرون آيد تا گرفتار خطر بزرگتري نشود.
5- گاهي سختي ها بازتاب عملكردها و به اصطلاح كفاره برخي گناهان است كه خداوند از باب رحمت در اين دنيا متوجه شخص مؤمن مي كند تا از عذاب آخرت در امان بماند. بنا براين سختىها و دشوارىها غالبا مقدمه كمال و پيشرفت است و نقش مهم و نيرومندى در تربيت، تقويت اراده، شكوفايى استعدادهاى نهفته انسان و بيرون آوردن زندگى انسان از يكنواختى و تكرار دارد. مهم چگونگى برخورد و رويارويى ما با مشكلات است. اميدواريم علت مشكلات خود تان را درست ارزيابي كنيد و با بهره بردن از عقل و انديشه خود و مشورت با كارشناسان و كساني كه در خصوص مشكل شما تخصص دارند، مشكلات را بر طرف كنيد و آن را پُل محكم و قوي براي پيشرفت و كمال و رفاه خود قرار دهيد.
پي نوشت ها:
1. محمد بن الحسن الحر العاملي، وسائل الشيعه، الناشر مؤسسه آل البيت، قم، سنه النشر/1409 ه.ق، ج2، ص449. 2. العلامه المجلسي، بحار الانوار، الناشر مؤسسه الوفاء، بيروت، لبنان، سنه النشر/1404 ه.ق، ج6، ص 138. 3. عبد الواحد بن تميمي آمدي، معجم الفاظ غرر الحكم درر الكلم، الناشر مركز الابحاث و الدراسات الاسلاميه، تاريخ النشر/ذي القعده 1413. / تحقيق مصطفي درايتي،1072. 4. بحار الانوار، ج 70، ص61. 5. عنكبوت (29 )، آيه 2.
