 تفسیر سورۀ ماعون بسم الله الرحمن الرحیم
بنام خداوند بخشندۀ مهربان
آیا دیدی آنکه روز جزا را دروغ می انگارد(1) پس او همانست که یتیم را به خشونت می راند(2) و به غذا دادن مستند، ترغیب نمی کند (3) پس وای بر نمازگزاران(4) آنان که از نماز خود غافلند (5) آنها که ریا می کنند (6) و از رفع نیاز دیگران دریغ می کنند (7)محتوا و مفهوم کلی سوره این آیات می فرماید: تمام صفات رذیله و از خدا بی خبری، مانند راندن قهر آمیز یتیمان، بی تفاوتی نسبت به وضع محرومان، ریا در عبادت، و بخل از کوچکترین کمک به دیگران، همگی معلول بی اعتنایی انسان به روز رستاخیز است. آیه 1: اَرَأَیْتَ الَّذی یُکَذِّبُ بِالدّینِ ... آیا دیدی کسی را که روز جزا را پیوسته انکار میکند. خب خدا داره با ما حرف میزنه، در این آیه خدا میگه: آیا دیدی کسی رو که دین رو تکذیب می کنه؟ معاد را انکار میکند؟ ما میگیم: خدایا چطور؟ مگه او چیکار میکنه؟ خدا میگه الان بهتون میگم آیه 2: فَذلِکَ الّذی یَدُعُّ الْیَتیمَ ( لغت یَدُعُّ - دَعّ : راندن با خشونت ) خدا میگه: این همون کسی است که یتیم را با خشونت می راند. در حالی که او به محبت پدرانه احتیاج دارد. میگیم خب؟ اون کسی که دین رو تکذیب میکنه دیگه چیکار میکنه خدا جون؟ آیه 3: وَ لایَحُضُّ عَلی طَعامِ الْمِسکینِ ( لغت یَحُضُّ - حَضّ : ترغیب می کند. لایَحُضُّ : ترغیب و تشویق نمی کند) خدا میگه: نه تنها خودش کمک نمیکنه، بلکه دیگران رو هم به اطعام مستمندان تشویق نمی کنه میگیم خدایا اون چجور آدمی هستش؟ آیه 4: فَوَیْلٌ لِلْمُصَلّینَ وای بر نمازگزاران خدا میگه وای بر نماز این آدم میگیم نماز هم میخونه؟ نگران میشیم، میگیم خدایا منم دارم نماز میخونم، مگه نمازش چطوریه که تو بهش میگی وای بر او... مگه نمازش چطوریه که از او به مکذب دین یاد کردی؟ آیه 5: اَلَّذینَهُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ ( لغت ساهُونَ (سَهْوْ) جمع ساهی: غافل و بی اعتنایی که بی اعتنایی و خطا را عمدا انجام می دهد ) وای برنمازگزارانی که نماز خود را دست کم می گیرند و به فراموشی می سپارند؛ نه به اوقاتش توجهی دارند و نه آداب آن را مراعات می کنند. در واقع کسی که نماز را در حاشیۀ زندگی خود قرار می دهد او از ساهون است. خدا جواب میده میگه: او کسی است که نمازش غفلت داره... آیه 6: اَلَّذینَهُمْ یُراءُونَ . لغت یُراءُونَ (رأی) : تظاهر می کنند، ارائه می دهند. آنان کسانی هستند که پیوسته ریا می کنند. نماز آنها برای کسب اعتبار و به دست آوردن امتیازاتی است. در واقع در نماز، دنیا را می طلبند. حدیث: پیامبر(ص) فرمود زمانی می آید که باطن مردم، زشت و آلوده می شود ولی ظاهرشان زیبا. به خاطر طمع دنیا پاداش الهی را می طلبند. دین آنها ریا می شود. خوف خدا از دلشان برمی خیزد. لذا خدا آنها را به عذاب سختی گرفتار می سازد که هر قدر خدا را مانند غریقی بخوانند هرگز دعایشان مستجاب نمی شود. آیه 7: وَ یَمْنَعُونَ الْماعُونَ . لغت ماعُونَ (مَعْن) : چیز کم و منظور از آن اشیای جزئی است، مانند ظروف و وسایل خانه که به ویژه همسایه ها از یکدیگر به عنوان عاریه می گیرند. معمولا چیزهایی مانند دیگ بزرگ، نردبان یا ابزار و آلات فنی چیزهایی هستند که همۀ مردم ندارند و گاهی به آن احتیاج پیدا می کنند. از این جهت آن را از آشنایان خود عاریه می گیرند. منع این گونه چیزها موجب گرفتاری خواهد بود. بعضی هم آن را به معنی زکات و وام دانسته اند. نکته: ریا کردن و منع ماعون در کنار هم ذکر شده است. این امر شاید بخاطر این است که آنچه برای خداست، برای خلق انجام می دهند و آنچه برای مردم است از آنها دریغ می کنند. حدیث: از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است: کسی که وسایل ضروری و کوچک را از همسایه اش دریغ دارد، خدا او را از خیر خود در قیامت محروم می کند و او را به حال خود وا میگذارد و خدا هر که را به خود وانهد چه بد حالی خواهد داشت. در حدیث دیگری از نبی اکرم(ص) نقل شده است: شخص ریاکار درقیامت با چهار نام صدا زده می شود. ای کافر، ای فاجر، ای حیله گر و ای زیانکار! عملت نابود شد و اجرت باطل گشت و امروز هیچ راه نجاتی نداری و پاداش خود را از کسی بخواه که برای او عمل کرده ای... |