اداب غذا خوردن وآشامیدن در اسلام

حریم قدس

یکشنبه ۱۵ فروردین ۱۳۹۵ ۰۹:۰۷ قبل از ظهر

احکام اسلام از سوی آفریدگاری حکیم و دانا و بر پایه حکمت و مصلحت وضع شده است تا انسان را در مسیر زندگی مادی و معنوی یاری رساند . این حکمت ها گاه آشکار است و هر کس می تواند با اندکی تامل، وجه، یا وجوهی از آن ها را دریابد; مانند شستن دست پیش از غذا . اما در برخی از احکام، یافتن فلسفه وجودی آن ها به سادگی میسور نیست . برخی از احکام، به آثار و روابط ناشناخته ای اشاره دارد که فهم حقیقت آن ها ابزار خاص خود را می طلبد، روابط و آثاری مانند وضوی پیش از غذا و زیاد شدن رزق، یا جمع کردن آنچه از خوان غذا می ریزد و ... .

قرآن نیز به برخی از این روابط و حقایق ناشناخته توجه داده است:

«در حقیقت کسانی که اموال یتیمان را به ستم می خورند، جز این نیست که آتشی در شکم خود فرو می برند; و به زودی در آتشی فروزان در آیند .» (1)

این گونه مسائل و حقایق از دید دل آگاهان و صاحبان دیدگان برزخی و ملکوتی پنهان نمی ماند و هر یک به فراخور بینایی و دریافت های معنوی خویش، بهره ای می یابند . دکتر غلام رضا جعفری - فرزند مرحوم علامه محمدتقی جعفری - می گوید:

«وقتی که در نروژ بودم [سفر نروژ در هفته های آخر عمر علامه و برای معالجه بوده است]، یکی از دوستان من، استاد را برای شام به منزل خود دعوت کرد . راس ساعت مقرر، من و پدرم، به منزل آن دوست رفتیم . هنگام شام، پدرم ناراحت شد و گفت: «بوی تعفن می آید» . من تصور کردم که ممکن است تومور موجود در مغز، فعالیت مراکز بویایی در مغز را دچار اختلال کرده باشد . من به او توضیح دادم که بوی تعفن در کار نیست، اما او ضمن ابراز ناراحتی از بوی تعفن، از جا برخاست که برود . به ناچار من نیز همراه او از منزل دوستم خارج شدم . صبح روز بعد، من با آن دوستم تماس گرفتم تا راجع به اتفاق شب گذشته عذر خواهی کنم، اما با کمال تعجب، آن دوستم گفت که برای شام شب گذشته، نتوانسته بودم مرغ ذبح اسلامی بخرم و ناچار شدم از مرغ معمولی استفاده کنم . آن دوستم گفت: از این که داشتم مرغ غیر ذبح اسلامی به استادم می دادم، بسیار ناراحت بودم . خیلی خوشحال هستم که ایشان شام نخوردند .» (2)

نکته دیگر این که اهل بیت ( علیهم السلام) به مقتضای «کلم الناس علی قدر عقولهم » ، (3) متناسب با زبان و فرهنگ مخاطبان خویش سخن می گفتند . برای مثال: «انما قصوا الاظفار لانها مقیل الشیطان و منه یکون النسیان » ; (4) «ناخن هایتان را کوتاه کنید ; چرا که ناخن بلند جایگاه شیطان [میکروب] و باعث فراموشی است » . البته تفسیر شیطان به میکروب صرفا یک احتمال قوی است .

امیرالمؤمنین ( علیه السلام) نیز فرمود: «لاتشربوا الماء من ثلمة الاناء و لا من عروته فان الشیطان یقعد علی العروة و الثلمة » ; «از شکاف و دستگیره ظرف نیاشامید که محل نشستن شیطان است » . (5) در روایتی دیگر می خوانیم که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «از دستگیره ظرف نیاشامید که محل جمع شدن چرک است » . (6) بنابراین، باید دقت کرد تا به مقصود اصلی حدیث، دست یافت .

ادامه .....................