چرا دختر پيامبر شبانه و پنهانى دفن شد؟

غربت	سه شنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۲ ۱۰:۱۶ قبل از ظهر

سوال:چرا دختر پيامبر شبانه و پنهانى دفن شد؟

پاسخ:مى گويند فاطمه (س) را شبانه دفن كرده اند، اين به خاطر وصيت حضرت فاطمه (س) به اسماء بنت عميس بود كه نمى خواست اندازه جسدش را نامحرم ببيند.

صداي شيعه: دفن شبانه، نماز بدون حضور و اطلاع خليفه، قبر پنهان، اسرارى است كه در درون خود پيام دارند. درست است كه فاطمه (س) اين چنين خواست و اين گونه وصيت كرد؛ ولى چه اتفاقى افتاده است كه زهرا سلام الله عليها وصيت تاريخي اش را با اين در خواست ها به پايان مى برد؟ در واقع چندين پرسش را در برابر نگاه هاى تيز بين مورخان و آيندگان مى گذارد تا بپرسند: چرا قبر فاطمه پنهان است؟ و چرا دختر پيامبر شبانه و پنهانى دفن شد؟ و چرا علي عليه السلام بدون اطلاع جناب ابوبكر و جناب عمر بر وى نماز خواند؟ و...

روايات فراوانى در كتاب هاى شيعه و سنى بر اين مطلب دلالت دارد كه به اختصار چند روايت را ذكر مى كنيم:

دفن شبانه، در روايات اهل سنت:

محمد بن اسماعيل بخارى مى نويسد:

وَ عَاشَتْ بَعْدَ النبي صلى الله عليه وسلم سِتَّةَ أَشْهُرٍ فلما تُوُفِّيتْ دَفَنَهَا زَوْجُهَا عَلِيّ لَيلًا و لم يؤْذِنْ بها أَبَابَكرٍ وَ صَلَّى عليها. (فاطمه زهرا سلام الله عليها، شش ماه پس از رسول خدا (ص) زنده بود، زمانى كه از دنيا رفت، شوهرش علي عليه السلام او را شبانه دفن كرد و ابوبكر را با خبر نساخت.)[1]

ابن قتيبه دينورى در تأويل مختلف الحديث مى نويسد:

و قد طالبت فاطمة رضي الله عنها أبابكر رضي الله عنه بميراث أبيها رسول الله صلى الله عليه و سلم. فلمّا لم يعطها إياه حلفت لا تكلّمه أبدا و أوصت أن تدفن ليلا لئلايحضرها فدفنت ليلا. (فاطمه از ابوبكر ميراث پدرش را خواست، ابوبكر نپذيرفت، قسم خورد كه ديگر با او (ابو بكر) سخن نگويد و وصيت كرد كه شبانه دفن شود تا او (ابوبكر) در دفن وى حاضر نشود.)[2]

عبد الرزاق صنعانى مى نويسد: عن ابن جريج و عمرو بن دينار أن حسن بن محمد أخبره أن فاطمة بنت النبي صلى الله عليه وسلم، دفنت بالليل، قال فرَّ بِهَا علي من أبي بكر أن يصلّي عليها كان بينهما شيء. (فاطمه دختر پيامبر شبانه به خاك سپرده شد، تا ابوبكر بر وى نماز نخواند؛ چون بين آن دو اتفاقاتى افتاده بود.)

و در ادامه نيز مى گويد:

عبد الرزاق عن بن عيينة عن عمرو بن دينار عن حسن بن محمد مثله: الا أنه قال اوصته بذلك. (از حسن بن محمد بن نيز همانند اين روايت نقل شده است؛ مگر اين كه در اين روايت قيد شده است كه خود فاطمه اين چنين وصيت كرده بود).[3]

و ابن بطال در شرح صحيح بخارى مى نويسد:

أجاز أكثر العلماء الدفن بالليل ... و دفن علىُّ بن أبى طالب زوجته فاطمة ليلاً، فَرَّ بِهَا من أبى بكر أن يصلّى عليها، كان بينهما شىء. (اكثر علما دفن جنازه را در شب اجازه داده اند. علي بن ابوطالب، همسرش فاطمه را شبانه دفن كرد تا ابوبكر به او نماز نخواند؛ چون بين آن دو اتفاقاتى افتاده بود).[4]

ابن أبي الحديد به نقل از جاحظ (متوفاى 255) مى نويسد:

و ظهرت الشكية، و اشتدت الموجدة، و قد بلغ ذلك من فاطمة (عليها السلام) أنها أوصت أن لا يصلي عليها أبوبكر. (شكايت و ناراحتى فاطمه به حدى رسيد كه وصيت كرد ابوبكر بر وى نماز نخواند.)[5]

و در جاى ديگر مى نويسد:

و أما إخفاء القبر، و كتمان الموت، و عدم الصلاة، و كل ما ذكره المرتضى فيه، فهو الذي يظهر و يقوي عندي، لأن الروايات به أكثر و أصح من غيرها، و كذلك القول في موجدتها و غضبها. (مخفى كردن مرگ فاطمه (سلام الله عليها) و محل دفن او و نماز نخواندن ابوبكر و عمر و هر آن چه كه سيد مرتضى گفته است، مورد تأييد و قبول من است؛ زيرا روايات بر اثبات اين موارد صحيح تر و بيشتر است و همچنين ناراحتى و خشم فاطمه بر شيخين نزد من از اقوال ديگر اعتبار بيشترى دارد).[6]

دفن شبانه در روايات شيعه:

هر چند كه سبب وصيت صديقه طاهره در ميان شيعيان مشخص و اجماعى است؛ اما در عين حال به يك روايت و سخن اشاره مى كنيم.

مرحوم شيخ صدوق در علت دفن شبانه آن حضرت مى نويسد: عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِي بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام لِأَي عِلَّةٍ دُفِنَتْ فَاطِمَةُ (عليها السلام) بِاللَّيلِ وَ لَمْ تُدْفَنْ بِالنَّهَارِ قَالَ لِأَنَّهَا أَوْصَتْ أَنْ لا يصَلِّي عَلَيهَا رِجَالٌ [الرَّجُلانِ‏]. (علي بن ابوحمزه از امام صادق عليه السلام پرسيد: چرا فاطمه را شب دفن كردند نه روز؟ فرمود: فاطمه سلام الله عليها وصيت كرده بود تا در شب وى را دفن كنند تا ابوبكر و عمر بر جنازه آن حضرت نماز نخوانند.)[7]

مرحوم صاحب مدارك رضوان الله تعالى عليه مى گويد:إنّ سبب خفاء قبرها (عليها السلام) ما رواه المخالف و المؤالف من أنها (عليها السلام) أوصت إلى أمير المؤمنين (عليه السلام) أن يدفنها ليلا لئلا يصلّي عليها من آذاها و منعها ميراثها من أبيها (صلى الله عليه وآله وسلم). (علت مخفى بودن محل دفن فاطمه سلام الله عليها آن گونه كه مخالف و موافق نقل كرده اند اين است كه آن حضرت به اميرمؤمنان عليه السلام سفارش كرد تا او را شبانه دفن كند تا آنان كه او را اذيت كرده و از ارث پدرش محروم كرده بودند بر وى نماز نخوانند).[8]

با توجه به مدارك موجود و اعتراف بزرگان اهل سنت، دليل دفن شبانه آن حضرت وصيت آن حضرت بود كه نمى خواست افرادى كه بر او ستم كرده اند، بر جنازه اش نماز بخوانند و با اين كار حقيقت مساله خلافت را مطرح كرد.

------------------------