بدان که جماع کردن در فرج زن در وقتی که حائض باشد یا با خون نفاس باشد حرام است که از رسول الله صلّى الله علیه وآله روایت است فرزندي که از آن متولد شود مبتلا به خوره و پیسی گردد و از مابین ناف تا زانو از ایشان تمتع کردن مکروه است. و نیز بعد از پاك شدن از حیض و پیش از غسل کردن بعضی جماع را حرام می دانند، و احوط اجتناب است و نیز وطی دبر زن مکروه است و بعضی آن را حرام می دانند. در حدیثی منقول است که حضرت رسولصلّى الله علیه وآله نهی فرمود از جماع کردن زیر آسمان و بر سر راه که مردم تردد کنند و فرمود که هر که در میان راه جماع کند خدا و ملائکه او را لعنت کنند.

حضرت رسول صلّى الله علیه وآله فرمودند: از کلاغ سه خصلت را بیاموزید؛ اول جماع کردن پنهان را، دوم بامداد به طلب روزي رفتن را و سوم بسیار حذر کردن را.

در حدیث معتبر از حضرت رسول اکرم صلّى الله علیه وآله منقول است که چون مرد و زن جماع کنند عریان نشوند مانند دو خر، زیرا که اگر چنین کنند ملائکه از ایشان دور می شوند.

در حدیث معتبر دیگر منقول است که مکروه است جماع میان طلوع صبح تا طلوع آفتاب و از وقت فرو رفتن آفتاب تا برطرف شدن سرخی طرف مغرب.

علاوه بر توجه به زمان , توجه به جهات نیز در گاه مجامعت مورد اهمیت بسیاري در روایات قرار گرفته است از آن جمله فرموده اند : زن و مرد در حین مواقعه رو به قبله یا پشت به قبله نباشند . حکمتش نیز آن است که توجه به هر جهتی را خاصیتی است به حسب نسبت عِلوي , چنانچه فرموده اند: توجه به جانب قطب جنوب و ستارة سهیل به جهت سهولت ولادت بسیار مؤثر است و به تجربه معلوم شده که اکثر حیوانات عند التولید به آن جانب متوجه می شوند و نیز فرموده اند: توجه به قطب شمال و دیدن آن و بنات النعش , صحت و تقویت چشم را مفید است. از این نکتۀ علیا به سرّ در توجه به کعبه در هنگام صلوة برس که توجه مذکور موجب توجه نفس به عالم قدس می گردد . فافهم!

در روایت دیگر منقول است که اگر کسی انگشتري با او باشد که بر آن نام خدا نقش کرده باشد، جماع نکند.

در بحار (جلد 62 صفحۀ 322 ) روایتی است که امام فرمود : من اراد الدخول الحمام للنورة فلیجتنب الجماع قبل ذلک باثنی عشر ساعۀ و هو یوم تمام یعنی هر کسی که ارادة وارد شدن به حمام کرد تا نوره بمالد سزاوار است که قبل از آن تا 12 ساعت یعنی یک روز تمام از جماع کردن پرهیز نماید.

و نیز گویند: جماع کردن از پهلو باد لقوه می آورد و جماع در حمام موجب نزول آب سیاه چشم می شود.

در خزائن نراقی آمده که راه برو بعد از غذا خوردن ولو یک قدم و بخواب بعد از حمام کردن ولو یک لحظه و بول کن بعد از جماع ولو یک قطره.

اگر در حالت جماع زن بالا قرار گیرد بسیار بد است زیرا ممکن است ذَکَر و مثانه از فشارِ فواره کردنِ آب شهوت زخمی شوند و دور نیست که چیزي از طرف آلتِ زن به آلتِ مرد راه یابد.

کسی که نیاز به مستراح رفتن دارد و باید خود را از شرّ ادرار و مدفوع رهایی دهد، نباید قبل از تخلیه جماع کند.

در حال خسته شدن از ورزش یا هر حرکتی خسته کننده جماع خوب نیست.

در حالی که انسان با واکنش روانی روبرو است مثلاً ناراحت و یا عصبانی است جماع کردن خوب نیست.

انزالی که از ناحیۀ به زن چسبیدن یا بر پوست زن مالیدن حاصل آید نیز بی ضرر نیست.

جماع خوب و اصولی آن است که آرزوي جماع به نهایت برسد. یعنی زن و مرد زمانی جماع کنند که این میل در ایشان زیاد شده باشد نه این که از نگاه کردنِ به زن یا فکر و خیال جماع، خارش و سوزشی در آلت تناسلی مرد ایجاد شده و او را به جماع برانگیزاند، بلکه باید به گونه اي باشد که زیاد جمع شدنِ آبِ پشت بر انسان فشار آورده و او را به جماع کردن وادار کند.

وقتی که انسان بسیار سیر است و معده پر از غذا است جماع خوب نیست زیرا جماع در این حال مانع هضم شدن غذا می شود.

شیخ رئیس بوعلی سینا در قانون می فرماید: اگر کسی با شکم سیر و پر از غذا می خواهد جماع کند حداقل قبل از جماع مدتی حرکت کند که خوراك تا اندازه اي در معده جاي گیر شود و به حالت شناور در نیاید، بعد از جماع کردن هم تا می تواند زود بخوابد و زیاد بخوابد.

همچنین کسی که گرسنه است و معده اش خالی از خوراك است باز نباید جماع کند که جماع به حالت گرسنگی بیشتر از جماع با شکم سیري زیان دارد زیرا جماع کردن با شکم گرسنه موجب از بین رفتن گرماي طبیعی بدن و گداختگی در تن و سبب دق می شود.

افضل اوقات جماع زمانی است که شخص هضم اول و دوم را پشت سر گذاشته و در اثناي هضم سوم است و آن هنگامی است که غذا در معده هضم شده و دارد از معده سرازیر می شود که حدوداً سه یا چهار ساعت بعد از تناول غذا می باشد.

همچنین جماع کردن پس از اسهال و قی نمودن ضرر دارد و باید از آن اجتناب کرد.

کسی که بدنش بسیار گرم است یا زیاد احساس سرما می کند نباید جماع کند.

به طور کلی بهترین وقت جماع آن است که شخص به تجربه دریابد که در چه فاصله اي از زمان اگر جماع داشته باشد احساس سبکی و استراحت می کند و هوسش جمع تر می شود آن مدت را به ذهن بسپارد و انجام جماع را بر حسب تجربۀ بدست آمده تنظیم کند چرا که افراط در جماع باعث بیماریهاي بسیاري چون ضعف دماغ و عصب و رعشه و تشنج و ضعفِ قلب و ضعفِ بصر و ضعفِ کبد و ضعف معده می گردد.

جناب رسول الله صلّى الله علیه وآله می فرمایند: کراهت دارد این که مرد با زنش بیامیزد در حالی که قبل از آمیزش محتلم بوده باشد تا این که غسل کند از احتلامش، پس اگر بدون غسل آمیخت و بچه اي مجنون براي او آمد جز خود، شخص دیگري را ملامت نکند.

در روایت است که همبستر نشدن با همسر بیش از 4 روز کراهت دارد و بیش از 4 ماه، گناه محسوب می شود و طرفین باید استغفار نمایند.

از آنجا که مبداء و سرچشمۀ بیشتر اختلافات زن و مرد در منزل، ارضاء نشدنِ کاملِ یکی از طرفین و یا هر دو طرف است لذا زن و مرد باید سعی نمایند همواره بر تمایلات جنسی یکدیگر پاسخ مثبت داده و بر یکدیگر پشت نکنند. در روایات کثرت جماع مستحب شمرده شده و این عمل موجب محبت و الفت بیشتر بین زن و مرد می شود اما در عین حال باید توجه نمود که کثرت این عمل نباید به اندازه اي برسد که موجب ضعف قواي طرفین و یا عدم امتیاز ایشان از حیواناتی که صورت ملکۀ شهوت هستند گردد، حیواناتی چون خروس که صورت ملکۀ شهوت و شهوترانی می باشند.

در مکارم الاخلاق از حضرت امیرالمؤمنین علّیِ وصی علیه السلام روایت است که فرمود: خوابیدن براي زن حلال نیست تا زمانی که خود را بر همسرش عرضه کند، یعنی زن لباس خود را از تن در آورد و به بستر شوهر برود و به او بچسبد.

در فروع کافی از امام محمد باقر علیه السلام به نقل از رسول خدا صلّى الله علیه وآله آمده که امام صادق علیه السلام فرمود: زنی نزد پیامبر بزرگ اسلام صلّى الله علیه وآله آمد. حضرت به آن زن فرمود: گویا تو از تسویف دهندگانی؟! پرسید: تسویف دهنده کیست؟ پیامبر صلّى الله علیه وآله فرمود: زنی که شوهرش او را براي حاجتی صدا کند و او همچنان شوهر را سر بگرداند تا وقت بگذرد (براي جماع) که شوهر به خواب رود. چنین زنی را ملائکه لعنت کنند تا شوهر از خواب برآید.

و نیز در فروع کافی آمده که امام باقر علیه السلام فرمود: رسول خدا صلّى الله علیه وآله به زنان می فرمود: وقتی که همسرانتان می خواهند با شما نزدیکی کنند نماز خود را به درازا نکشید.

و نیز آمده است که امام صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا صلّى الله علیه وآله از مردي سؤال کرد آیا صبح روزه بودي؟ گفت نه! پرسید: آیا فقیري را اطعام کردي؟ گفت: نه! حضرت فرمود: پس برگرد با همسرت نزدیکی کن که براي او مثل صدقه دادن است.

در حلیه المتقین آمده است: زنی خدمت رسول اکرم صلّى الله علیه وآله آمد و شکایت کرد شوهرم به من نزدیکی نمی کند. حضرت فرمود: خود را خوشبو کن تا نزدیک تو بیاید. زن گفت: هیچ بويِ خوشی را نگذاشتم مگر آن که خود را به آن خوشبو کردم، اما باز هم از من دوري می کند. حضرت فرمود: اگر می دانست در آمدن به نزد تو چه ثواب هایی دارد از تو دوري نمی کرد، ثوابش همانند آن است که شمشیر کشیده و در راه خدا جهاد می کند پس چون با تو مجامعت کند گناهان از او بریزد، چنان که برگ از درخت می ریزد و چون غسل کند از گناهان خارج شود.

و در طب الائمه آمده است که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هر گاه کسی را دردي در بدن به هم رسید یا حرارت بر مزاجش غالب شد با همسر خویش جماع کند تا درد تسکین یابد.

و در طب الرضا آمده است که امام رضا علیه السلام فرمود: هر گاه گرسنه و تشنه شدي بخور و بنوش و اگر خوابت آمد بخواب و چون بول داشتی بول کن و هر گاه خواستی نزدیکی کنی پس انجام بده، به درستی که هر امري در همان وقت براي بدن بهتر و مفیدتر است.

و در فروع کافی آمده که امام صادق علیه السلام فرمود: چیزي نیست که ملائکه را حاضر کند مگر آن که مرد با حرص و ولع با همسر خویش بازي و خوش طبعی نماید.

و در خصال صدوق آمده که امیرالمؤمنین علّیِ وصی علیه السلام می فرماید: چون یکی از شما خواست با همسر خویش آمیزش کند از شتاب کردن در این کار پرهیز نماید که زنان نیز نیازهایی دارند.

و در فروع کافی آمده که رسول اکرم صلّى الله علیه وآله فرمودند: چون کسی می خواهد با زن خود جماع کند به روش پرندگان و مرغان به نزد او نرود بلکه در ابتدا با او بازي و خوش طبعی کند سپس جماع نماید.

بر همین اساس جناب سید نعمۀ الله جزائري در کتاب شیرین « زهرالربیع » روایتی از جناب امام  علی بن موسی الرضا علیهما السلام در آداب جماع نقل نموده و فرموده است:

و عنه علیه السلام الأمر قبل الوقاع بالمداعبۀ و التقبیل و تغمیز الثدیین لانّ ماء المرأة یخرج من ثدییها و شهوتها فی وجهها فالتّقبیل طلباً للشهوة، حتى ترید هى منک ما تریده أنت منها، و أما تغمیز الثدیین فطلباً لنزول مائها حتى یتخلّق الولد من المائین لانّ البنت اذا تخلّقت من ماء الرجل وحدة تکون سلیطۀ تشبه الرّجال بالاوصاف و قلّۀ الحیاء و کان العرب اذا أرادوا تشبه الاولاد بهم عمدوا الى مواقعۀ النساء وقت

 الرّحیل لکثرة مشاغل نسائهم فلا یردن ذلک الامر و الرّجال تشتهیه فیکون الولد یشبه أباه

یعنی از امام هشتم روایت است که قبل از جماع، بازي و خوش طبعی کردن با زن و نیز بوسیدن و مالیدن پستانهاي او مستحب است چرا که بدین وسیله آب زن از پستانهاي زن خارج شده و شهوت در صورتش آشکار و نمایان می شود پس بوسیدن به جهت طلب شهوت نمودن است یعنی تا زن اراده کند از مرد آنچه را که مرد از او اراده کرده است. و اما مالیدن پستان به جهت طلب نازل شدن آب زن است تا بدین طریق فرزند از آب زن و مرد متولّد شود زیرا زمانیکه دختر فقط از آب مرد متولّد می شود سلیطه بار آمده و در اوصاف شباهت به مردان پیدا کرده و کم حیاء می شود. و عرب بر این رسم بود که زمانی که اراده می کرد فرزندانشان شبیه ایشان شود عمداً جماع با زنان را به وقت کوچ کردن قرار می داد چرا که در این زمان زنان مشغلۀ بسیاري داشته و لذا ارادة مواقعه نمی نمودند و فقط مردان به جماع اشتها داشتند، پس فرزند شبیه پدرش می شد.

در آخر مطلبی را خدمت زوجهاي جوان تقدیم می داریم

و آن این که اگر اعمال زناشویی ایشان ثمره اي نداد و منجر به حاملگی و تولد فرزند نشد ناامید نشوند و خود را به دست پزشکانی که با تجویز قرص و کپسول و آمپول در پی معالجه اند و ادعا می کنند با خوردن این قرصهاي شیمیایی جماع نتیجه داده و زن حامله می شود نسپارند زیرا این مواد شیمیایی نه تنها کار را درست نمی کنند بلکه این صنع الهی اعنی زهدان زن را نابود می کنند و زنی را که چه بسا ممکن بود بعدها به روال عادي حامله شود، عقیم کنند. زیرا بسیاري از فرجها به گونه اي است که سالیانی پس از ازدواج و همبستري زن و مرد نتیجه داده و منجر به حاملگی می شود و حضرت ابراهیم علیه السلام و حضرت زکریاي نبی علیه السلام دو نمونۀ خوب و کاملی براي اثبات این مدعا هستند که هر دو بزرگوار در سنین پیري صاحب فرزند شدند.

هیچ زن و مردي به طور طبیعی عقیم نیستند مگر این که حاوي یکی از این دو نشانه باشند؛ یکی آن که زن عادت ماهانه نشود و دیگر این که عانۀ زن و مرد بی مو باشد. فقط در این دو صورت زن یا مرد عقیم می شوند و راهی براي بچه دار شدن آنها نمی ماند و غیر از این دو دسته، هر زن و مردي ممکن است حتی پس از گذشتن سالها از ابتداي ازدواجشان بچه دار شوند.

البته شیخ رئیس بوعلی سینا در قانون احتمال بچه دار شدن 4 دسته را ضعیف می شمرد؛ اولین دسته افراد مست هستند که معمولاً آب پشتِ مستان کمتر بچه می آورد. دوم پیرانی که بسیار سالخورده اند. سوم کسانی که در جماع زیاده روي می کنند. چهارم کسانی که ذَکَرشان بیش از حد معمولی دراز است زیرا در این حالت، مسافت راهی که آب پشت طی می کند دورتر می شود و در این مسافت زیاد سرد می شود و از حرارت طبیعی اش کاسته می شود به طوري که تا به زهدان در می آید بیشتر بهره رسانی اش را از دست داده، از این رو اکثراً جماعِ این دسته مثمر ثمر نیست و بچه نمی آورد.

فقط باید توجه داشت که براي انعقاد نطفه و حصول فرزند باید مدتی از دخول کردن و همبستريِ با زن پرهیز نمود تا در این مدت رحم زن کاملاً تشنه نطفه مرد گردد و در وقت دخول و انزال، آن را کاملاً به خود جذب نماید. زیرا در بسیاري از مواردي که نکاح حقیقی اعنی همبستري زن و مرد نتیجه نمی دهد و منجر به حاملگی نمی شود بدین خاطر است که دخولِ زیاد و پشت سر هم صورت می گیرد.

تکرّر این عمل باعث شده که رحم گشاد شده و میل آنچنانی به قبول نطفۀ مرد نداشته باشد لذا براي نتیجه گیري از این عمل، نیکو است که مثلاً چند روز قبل از عادت ماهانۀ زن، این عمل ترك شود تا هنگامی که زن از خون پاك شود و بعد از پاك شدن بهترین وقت است براي دخول و انعقاد نطفه، تا جایی که فرزندانی که در چنین ایامی متولد می شوند نسبت به دیگر افراد از نشاط و طراوت خاصی برخوردار هستند.

و نیز توجه به این نکات در امر بچه دار شدن مهم به نظر می رسد:

1- از عزیزان دختران و مادران عزیز استدعا می شود که از خوردن سبزي اَمزِنا (گشنیز) و سبزي شاهی (ترتیزك) به شدت خودداري کنند.

2- از خوردن آبی که یخ در آن محلول می شود خودداري نمایند و وقتی باردار شدند هرگز از یخ خوردن برخوردار نباشند که بچه ها را فلج می کند و منجر به سزارِین می گردد.

3- از خوردن ترشی نارنج خودداري نمایند.

4- زنانی که سقط جنین دارند علاوه از مراعات موارد فوق از تکرر جماع با شوهر نیز پرهیز کنند و اطلاع دهند تا با دستوري خصوصی از سقط جنین جلوگیري شود.

6- زنان باردار در طول بارداري سورة مبارکۀ یوسف و سورة مبارکۀ مریم را تلاوت کنند.

7- اموري که در نقل و روایات منقوله مطرح شد را جدي بگیرند و براي بچه دار شدن حتماً مراعات کنند و اگر در غیر بچه داري، نیاز به لقاح پیدا کردند مردها می توانند نطفه را در بیرون رحم بریزند و عمل لقاح در اوقات نامناسب انجام دهند که بهترین راه جلوگیري از بچه دار شدن، منی را در بیرون رحم ریختن است نه قرص خوردن و عمل عقیم کردن مرد یا زن، زیرا عقیم کردن مرد یا زن حرام می باشد.

8- از تقلیل فرزند پرهیز کنید یعنی دختران جوانی که تازه ازدواج می کنند حتماً چند تا بچه دار شوند که تقلیل نسل شیعه ظلم عظیم به پیامبر و آل پیامبرعلیهم السلام است به خصوص عزیزانی که سید هستند در صورت امکان بچه ها را زیاد کنند که نسل فاطمۀ زهرا سلام الله علیها فراوان گردد و شعار فرزند کمتر، آسایش بیشتر را یک ظلم آشکار به اهل بیت علیهم السلام بدانند مگر جایی که زنان نتوانند بچه دار شوند از روي عذر جسمی یا روحی.

9- از خوردن قرص و کپسول خودداري کنند و حتی المقدور تن به سزارین در حین زایمان ندهند که به امر الهی فرزند وقتی زمان تولد آن فرا برسد درد زایمان می گیرد و این درد به نفع کودك و به خصوص مادر است و برکات جسمی و روحی آن فراوان است که پی بردن به همه اسرار آن از عهدة عقل عادي بشر بیرون است.

10- زنان و مردانی که رحم یا نطفۀ ضعیفی دارند براي تقویت آن سبزي تَره زیاد بخورند و نیز پیاز مصرف نمایند و سبزي تره براي تقویت اعصاب کل بدن به خصوص اعصاب رحم زن بسیار مناسب است.

11- بعد از هر مواقعه زن و مرد براي پاك کردن عورت خود از یک پارچه استفاده نکنند بلکه هر یک پارچه اي جداگانه مصرف نمایند که یک پارچه موجب دشمنی بین زن و مرد می شود و شاید بسیاري از اختلافات زن و شوهرها زیر سر همین نکته باشد که بدان توجه ندارند.

12- بعد از هر مواقعه اي زن حداقل تا دو ساعت عورت خود را نشوید (و مردها هم همین طور باشند) تا رحم زن تازه بماند.

13- هر مریضی و نقص خلقت که در فرزندان پدید می آید از پدر و مادر است که به قوانین طبیعت و الهی توجه ندارند و بعد می گویند که فلان فرزند را خدا این گونه ناقص کرد در حالی که نمی دانند که همه خوبیها مال اوست و هیچ شرّي به او برنمی گردد « و الخیر بیدیک و الشّرُ لیس الیک » و این ما و شما هستیم که با مراعات نکردن قوانین الهی و قوانین مجعولۀ در خلقت این گرفتاریها را به بار می آوریم سپس آن را به گردن خدا و عالم می اندازیم در حالی که او خودش را در خصوص خلقت انسان به ( احسن الخالقین) ستوده است. پس شرّ از ما هست و همه خیر مال اوست و از نکو جز نکوئی ناید.

14- با توجه به اصل قبل که همه خیر از اوست و شرّ از ماست توجه به آیۀ مبارکۀ ( نِساؤُکُم حرْثٌ لَکُم) اَمر ضروري است و مردها باید توجه کنند که زنان کشتزارند و خداوند این زمین کشاورزي را به آنها داده تا طبق قوانین و مقررات در آن کِشت کنند و نتایج حاصل از آن را فرزندان سالم و متدین و موحد قرار دهند. همان گونه که یک کشاورز زمین کشاورزي را بی حساب و کتاب کِشت نمی کند و همه ضوابط زمانی و مکانی و دهها شرایط دیگر را در نظر می گیرد، در این زمین زراعی یعنی کارخانه رحم زن هم باید زحمت بکشد و در آن به قوانین طبیعی و الهی کِشت کند تا فرزندان نیکو بدست آورد.

15- در امور ازدواج و نکاح و لقاح باید فرمایش معصومین علیهم السلام را ملاك قرار دهیم زیرا که استنباط تشریعیات از دل تکوینیات از خصائص انسان کامل و صاحبان نفوس مکتفی معصومین علیهم السلام است لذا در روایات منقوله می بینید که به چه لطایفی اشاره فرمودند که عقل ما از فهم اسرار آن عاجز و ناتوان است مثلاً بشر از کجا می خواست بفهمد که اگر مردي نطفه را از عقب و پشت وارد رحم زن کند بچه لوچ می شود. یا اگر زن و مرد بعد از لقاح براي پاك کرد عورت خود از یک پارچه استفاده نمایند موجب دشمنی و اختلاف بین آنها می شود و هزاران احکام تشریعی دیگر که از دل تکوینیات بیان نمودند که ما را یاراي فهم اسرار آنها نیست پس باید میزان را حرف و کلام معصوم قرار داد.

16- از همه مردها و زنها استدعا می شود که به قانون طبیعت تن در دهند و اینقدر با صنعت از طبیعت فاصله نگیرند زیرا صنعت از فهم قاصر بشري سرچشمه می گیرد ولی طبیعت از علم ذاتی غیبی و احدي ذات لم یزلی برمی خیزد لذا به تعبیر مولی و سرورم حضرت علامه عصر و معلّم دوران حسن زداه آملی روحی فداه به طبیعیات و قوانین الهی رو آورید و بِدان تن در بدهید، همه این نقائص

رفع می شود. حقاً که چنین است و پدر و مادرها با فاصله گرفتن از طبیعیات این همه گرفتاریها را پدید آوردند و آنگاه به گردن خدا می اندازند مثلاً بچه را با بدي خود لوچ بار می آورند بعد می گویند خدا کرده است در حالی که فرق بین ایجاد و اِسناد را نمی دانند و نیز نمی دانند که خداي احسن الخالقین و خدايِ خیرِ محض هرگز شرّ نمی دهد و نباید با دست خود شرّ درست کرد.

17- از روحانیون عزیز که مبلغین دین مردمند استدعا می شود که در امور غذایی و طب و ازدواج و امور علمی و روایی آن درست بررسی نمایند و در منابر آنها را براي مردم بیان کنند که مساجد و حسینیه ها کلاس اکابر است و در این کلاسها مردم باید خوب ساخته شوند و بسیاري از گرفتاریهاي مردم بر اساس ندانستن آنها است و این هم زیر سر منبري هاي حرف نشنیده خوب تحصیل نکرده است که به صرف چند جمله موعظه اکتفا می کنند در حالی که منبرها باید از لطایف علمی و دقایق دینی برخوردار باشد.