دعاى امام سجاد (ع) در وداع با ماه مبارک رمضان


اللَّهُمَّ يَا مَنْ لَا يَرْغَبُ فِي الْجَزَاءِ

خداوندا اى كسى كه پاداش نمى‏خواهد.


وَ يَا مَنْ لَا يَنْدَمُ عَلَى الْعَطَاءِ

و اى كسى كه بر عطا (و بخشش) پشيمان نمى‏شود.


وَ يَا مَنْ لَا يُكَافِىُ عَبْدَهُ عَلَى السَّوَاءِ .

و اى كسى كه بنده خود را همسان (عملش) جزا نمى‏دهد.


مِنَّتُكَ ابْتِدَا ، وَ عَفْوُكَ تَفَضُّلٌ ، وَ عُقُوبَتُكَ عَدْلٌ ، وَ قَضَاِّْؤُک خِيَرَةٌ

بخشش تو ابتدا(يى و بدون مقدّمه) و بخشايشت از روى تفضّل است، و كيفرت از روى عدل، و فرمانت خير است.


إِنْ أَعْطَيْتَ لَمْ تَشُبْ عَطَاءَكَ بِمَنٍّ ، وَ إِنْ مَنَعْتَ لَمْ يَكُنْ مَنْعُكَ تَعَدِّياً .

اگر عطا كنى، عطايت را با منّت نياميخته‏اى و اگر منع كنى، منع داشتنت از روى ستم نيست.


تَشْكُرُ مَنْ شَكَرَكَ وَ أَنْتَ أَلْهَمْتَهُ شُكْرَكَ .

هر كه تو را شكر كرد، قدردانى كنى و حال آنكه شكرگزارى را تو به او الهام كرده‏اى.


وَ تُكَافِىُ مَنْ حَمِدَكَ وَ أَنْتَ عَلَّمْتَهُ حَمْدَكَ .

و هر كه تو را سپاس گزارد، جزا دهى و حال آنكه سپاس‏گزارى را تو به او آموخته‏اى.


تَسْتُرُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ فَضَحْتَهُ ، وَ تَجُودُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ مَنَعْتَهُ ، وَ كِلَاهُمَا أَهْلٌ مِنْكَ لِلْفَضِيحَةِ وَ الْمَنْعِ غَيْرَ أَنَّكَ بَنَيْتَ أَفْعَالَكَ عَلَى التَّفَضُّلِ ، وَ أَجْرَيْتَ قُدْرَتَكَ عَلَى التَّجَاوُزِ .

مى‏پوشانى بر كسى كه اگر مى‏خواستى، رسوايش مى‏نمودى، و مى‏بخشى بر كسى كه اگر مى‏خواستى، محرومش مى‏كردى. و حال آنكه هر دو از جانب تو سزاوار رسوايى و محروميّتند. مگر آنكه تو كارهايت را بر تفضّل قرار داده‏اى
و قدرتت را بر گذشت، جارى ساخته‏اى.


وَ تَلَقَّيْتَ مَنْ عَصَاكَ بِالْحِلْمِ ، وَ أَمْهَلْتَ مَنْ قَصَدَ لِنَفْسِهِ بِالظُّلْمِ ، تَسْتَنْظِرُهُمْ بِأَنَاتِكَ إِلَى الْإِنَابَةِ ، وَ تَتْرُكُ مُعَاجَلَتَهُمْ إِلَى التَّوْبَةِ لِكَيْلَا يَهْلِكَ عَلَيْكَ هَالِكُهُمْ ،
وَ لَا يَشْقَى بِنِعْمَتِكَ شَقِيُّهُمْ إِلَّا عَنْ طُولِ الْإِعْذَارِ إِلَيْهِ ، وَ بَعْدَ تَرَادُفِ الْحُجَّةِ عَلَيْهِ ، كَرَماً مِنْ عَفْوِكَ يَا كَرِيمُ ، وَ عَائِدَةً مِنْ عَطْفِكَ يَا حَلِيمُ .

و با كسى كه نافرمانى‏ات را نموده، با بردبارى رفتار مى‏كنى و كسى را كه به خود قصد ستم نموده، مهلت داده‏اى. با حوصله‏اتْ منتظر بازگشت
ايشان مى‏مانى و تا هنگام توبه، شتاب در كيفر ايشان را ترك مى‏كنى، تا هلاك‏شونده ايشان، به خاطر تو هلاك نشود و بدبختشان به وسيله نعمت تو، بدبخت نگردد. مگر بعد از عذرهاى فراوان بر او و پس از حجّت‏هاى پياپى آوردن بر او. كه (اين همه) كرامت، از گذشت توست، اى كريم!. و سودى از مهربانى توست، اى بردبار!.


أَنْتَ الَّذِي فَتَحْتَ لِعِبَادِكَ بَاباً إِلَى عَفْوِكَ ، وَ سَمَّيْتَهُ التَّوْبَةَ ، وَ جَعَلْتَ عَلَى ذَلِكَ الْبَابِ دَلِيلًا مِنْ وَحْيِكَ لِئَلَّا يَضِلُّوا عَنْهُ ، فَقُلْتَ تَبَارَكَ اسْمُكَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَ يُدْخِلَکُمْ جَنَاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ .

تويى آنكه براى بندگانت، درى به سوى بخشايشت گشوده‏اى و آن را توبه ناميده‏اى، و بر آن درْ از وحى خود، راهنمايى قرار داده‏اى تا از آن گمراه نشوند. پس تو كه نامت مبارك است، فرمودى: «به سوى خدا توبه كنيد. توبه خالص. اميد است كه پروردگارتان بدى‏هايتان را از شما بزدايد و شما را به بهشت‏هايى داخل كند كه نهرها از زير آن جارى است.


يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ ، نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمَانِهِمْ ، يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا ، وَ اغْفِرْ لَنَا ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ .
فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ ذَلِكَ الْمَنْزِلِ بَعْدَ فَتْحِ الْبَابِ وَ إِقَامَةِ الدَّلِيلِ

روزى كه خداوند، پيامبر و كسانى كه به او ايمان آورده‏اند را خوار نمى‏كند. نورشان پيش‏رو و از سمت راستشان حركت مى‏كند، گويند: «پروردگارا، نورمان را براى ما كامل گردان و ما را بيامرز. به درستى كه تو بر هر چيزى توانايى.» پس -بعد از گشودن درْ و به‏پا داشتن راهنما- عذر آنكه از ورود به آن منزل غفلت نمايد چيست؟!


وَ أَنْتَ الَّذِي زِدْتَ فِي السَّوْمِ عَلَى نَفْسِكَ لِعِبَادِكَ ، تُرِيدُ رِبْحَهُمْ فِي مُتَاجَرَتِهِمْ لَكَ ، وَ فَوْزَهُمْ بِالْوِفَادَةِ عَلَيْكَ ، وَ الزِّيَادَةِ مِنْكَ ، فَقُلْتَ
تَبَارَكَ اسْمُكَ وَ تَعَالَيْتَ مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ، وَ مَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا .

و تويى آنكه در داد و ستد با بندگانت، در بهاى آن بر خود افزوده‏اى. مى‏خواهى در تجارت كردنشان با تو، سود برند و در آمدن به سوى تو
و افزونى يافتن از جانب تو، رستگار شوند. پس تو كه نامت مبارك و بلندمرتبه است، فرمودى: «هر كس كار نيكى به‏جا آورَد، پس براى او ده برابر آن است و هر كس كار بدى كند، جز مانند آن جزا داده نمى‏شود.»


وَ قُلْتَ مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ ، وَ اللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ ، وَ قُلْتَ مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافاً كَثِيرَةً . وَ مَا أَنْزَلْتَ مِنْ نَظَائِرِهِنَّ فِي الْقُرْآنِ مِنْ تَضَاعِيفِ الْحَسَنَاتِ .

و فرمودى: «داستان كسانى كه دارايى‏هايشان را در راه خدا مى‏بخشند، مانند داستان دانه‏ايست كه هفت خوشه رويانده، كه در هر خوشه صد دانه باشد و خدا براى هر كه بخواهد، چندين برابر مى‏كند.» و فرمودى: «كيست آنكه به خدا وام دهد، وامى نيكو. كه خدا آن را برايش به چندين و چند برابر افزون نمايد؟.» و مانندهاى آن (آيه‏هايى) كه از افزايش‏هاى نيكى‏ها در قرآن فروفرستادى.


وَ أَنْتَ الَّذِي دَلَلْتَهُمْ بِقَوْلِكَ مِنْ غَيْبِكَ وَ تَرْغِيبِكَ الَّذِي فِيهِ حَظُّهُمْ عَلَى مَا لَوْ سَتَرْتَهُ عَنْهُمْ لَمْ تُدْرِكْهُ أَبْصَارُهُمْ ، وَ لَمْ تَعِهِ أَسْمَاعُهُمْ ، وَ لَمْ تَلْحَقْهُ أَوْهَامُهُمْ ، فَقُلْتَ اذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ ، وَ اشْكُرُوا لِي وَ لَا تَكْفُرُونِ ، وَ قُلْتَ لئن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّکُمْ ، وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ .

و تويى آنكه ايشان را با سخن غيبى خود و با ترغيب نمودنت كه بهره آنان را دربر دارد راهنمايى به چيزى كردى كه اگر آن را از نظرشان مى‏پوشاندى ديدگانشان آن را درنمى‏يافت، و گوش‏هايشان آن را فرانمى‏گرفت و انديشه‏هايشان به آن نمى‏رسيد. پس فرمودى: «مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم و مرا شكر گزاريد و مرا كفران نكنيد.» و فرمودى: «اگر شكر گزاريد، شما را فزونى دهم و اگر كفران نماييد، همانا عذاب من شديد است.»


وَ قُلْتَ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ، إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ ، فَسَمَّيْتَ دُعَاءَكَ عِبَادَةً ، وَ تَرْكَهُ اسْتِكْبَاراً ، وَ تَوَعَّدْتَ عَلَى تََرْکِهِ دُخُولَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ .

و فرمودى: «مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. همانا كسانى كه از عبادت من كبر مى‏ورزند، به زودى با خوارى داخل جهنّم خواهند شد.» پس دعا كردن را عبادت و ترك آن را استكبار ناميدى و بر ترك آن، داخل شدن در جهنّم با خوارى را هشدار دادى.


فَذَكَرُوكَ بِمَنِّكَ ، وَ شَكَرُوكَ بِفَضْلِكَ ، وَ دَعَوْكَ بِأَمْرِكَ ، وَ تَصَدَّقُوا لَكَ طَلَباً لِمَزِيدِكَ ، وَ فِيهَا كَانَتْ نَجَاتُهُمْ مِنْ غَضَبِكَ ، وَ فَوْزُهُمْ بِرِضَاكَ .

پس با نعمتِ خودت، تو را ياد كردند و با تفضّلت، تو را شكر گزاردند و به فرمانت، تو را خواندند و جهت طلبِ افزودن (نعمت) تو، براى (رضاى) تو صدقه دادند و در (همه) اينها نجات ايشان از خشمت و دست يافتنشان به خوشنودى‏ات نهفته بود.


وَ لَوْ دَلَّ مَخْلُوقٌ مَخْلُوقاً مِنْ نَفْسِهِ عَلَى مِثْلِ الَّذِي دَلَلْتَ عَلَيْهِ عِبَادَكَ مِنْكَ كَانَ مَوْصُوفاً بِالْإِحْسَانِ ، وَ مَنْعُوتاً بِالِامْتِنَانِ ، وَ مَحْمُوداً بِكُلِّ لِسَانٍ ،
فَلَكَ الْحَمْدُ مَا وُجِدَ فِي حَمْدِكَ مَذْهَبٌ ، وَ مَا بَقِيَ لِلْحَمْدِ لَفْظٌ تُحْمَدُ بِهِ ، وَ مَعْنًى يَنْصَرِفُ إِلَيْهِ .

اگر آفريده‏اى از جانب خودش آفريده‏اى را، به مانند آنچه تو با آن بندگانت را از جانب خود راهنمايى فرموده‏اى، راهنمايى مى‏كرد، به احسان وصف مى‏شد و به بخشندگى تعريف مى‏گشت و به هر زبانى (مورد) ستايش قرار مى‏گرفت. پس ستايش براى توست، تا آنجا كه راهى در ستايش تو يافت شود و براى ستايش كلمه‏اى كه با آن ستايش شوى باقى ماند
و مقصودى كه به آن بازگردد، وجود داشته باشد.


يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى عِبَادِهِ بِالْإِحْسَانِ وَ الْفَضْلِ ، وَ غَمَرَهُمْ بِالْمَنِّ وَ الطَّوْلِ ، مَا أَفْشَى فِينَا نِعْمَتَكَ ، وَ أَسْبَغَ عَلَيْنَا مِنَّتَكَ ، وَ أَخَصَّنَا بِبِرِّكَ

اى آنكه با احسان و تفضّل، مورد ستايش بندگانت قرار گرفته‏اى و با بخشش و نعمت، ايشان را پوشانده‏اى. چه آشكار است در (جمع) ما نعمت تو! وچه سرشار است بر ما بخشش تو! و چه مخصوص گشته است نيكى‏ات به ما!.


هَدَيْتَنَا لِدِينِكَ الَّذِي اصْطَفَيْتَ ، وَ مِلَّتِكَ الَّتِي ارْتَضَيْتَ ، وَ سَبِيلِكَ الَّذِي سَهَّلْتَ ، وَ بَصَّرْتَنَا الزُّلْفَةَ لَدَيْكَ ، وَ الْوُصُولَ إِلَى كَرَامَتِكَ

ما را به دينت كه آن را برگزيدى و به آئينت كه آن را پسنديدى و به راهت كه آن را آسان نمودى، هدايت كردى و ما را به (راه) نزديكى نزد خودت و رسيدن به كرامتت، بينا نمودى.


اللَّهُمَّ وَ أَنْتَ جَعَلْتَ مِنْ صَفَايَا تِلْكَ الْوَظَائِفِ ، وَ خَصَائِصِ تِلْكَ الْفُرُوضِ شَهْرَ رَمَضَانَ الَّذِي اخْتَصَصْتَهُ مِنْ سَائِرِ الشُّهُورِ ، وَ تَخَيَّرْتَهُ مِنْ جَمِيعِ الْأَزْمِنَةِ
وَ الدُّهُورِ ، وَ آثَرْتَهُ عَلَى كُلِّ أَوْقَاتِ السَّنَةِ بِمَا أَنْزَلْتَ فِيهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَ النُّورِ ، وَ ضَاعَفْتَ فِيهِ مِنَ الْإِيمَانِ ، وَ فَرَضْتَ فِيهِ مِنَ الصِّيَامِ ، وَ رَغَّبْتَ فِيهِ مِنَ الْقِيَامِ ، وَ أَجْلَلْتَ فِيهِ مِنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ .

خداوندا و تو از كارهاى برگزيده و واجبات مخصوصه، ماه رمضان را قرار دادى. همان كه آن را از بقيه ماه‏ها مخصوص داشتى و از همه
زمان‏ها و روزگارها برترى‏اش دادى. و آن را بر همه زمان‏هاى سال برگزيدى. به سبب آنچه در آن ماه از قرآن و نور نازل كردى و ايمان را
در آن چندين برابر نمودى و روزه را در آن واجب كردى و در آن به برپا خاستن (شب) ترغيب نمودى و شب قدر را كه از هزار ماه
بهتر است، در آن بزرگ داشتى.


ثُمَّ آثَرْتَنَا بِهِ عَلَى سَائِرِ الْأُمَمِ ، وَ اصْطَفَيْتَنَا بِفَضْلِهِ دُونَ أَهْلِ الْمِلَلِ ، فَصُمْنَا بِأَمْرِكَ نَهَارَهُ ، وَ قُمْنَا بِعَوْنِكَ لَيْلَهُ ، مُتَعَرِّضِينَ بِصِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ لِمَا عَرَّضْتَنَا لَهُ مِنْ رَحْمَتِكَ ، وَ تَسَبَّبْنَا إِلَيْهِ مِنْ مَثُوبَتِكَ ، وَ أَنْتَ الْمَلِي‏ءُ بِمَا رُغِبَ فِيهِ إِلَيْكَ ، الْجَوَادُ بِمَا سُئِلْتَ مِنْ فَضْلِكَ ، الْقَرِيبُ إِلَى مَنْ حَاوَلَ قُرْبَكَ .

سپس ما را بر بقيه امّت‏ها به وسيله آن (ماه)، برترى دادى و به فضيلت آن ما را -نه اهل آئين‏هاى ديگر را- برگزيدى. پس به فرمان تو روزش را روزه گرفتيم و به يارى تو شبش را به‏پا خاستيم. در حالى كه در معرض روزه داشتن و به‏پا خاستن (شبانه) بوديم، از رحمتت -بدان خاطر- به ما عرضه داشتى. و آن را وسيله پاداش تو قرار داديم و تو دارنده هر آنچيزى هستى كه از درگاهت خواسته شود. بخشنده هر آنچيزى هستى كه از فضلت درخواست گردد. و نزديك به هر آن كسى هستى كه براى قرب به تو كوشد.


وَ قَدْ أَقَامَ فِينَا هَذَا الشَّهْرُ مُقَامَ حَمْدٍ ، وَ صَحِبَنَا صُحْبَةَ مَبْرُورٍ ، وَ أَرْبَحَنَا أَفْضَلَ أَرْبَاحِ الْعَالَمِينَ ، ثُمَّ قَدْ فَارَقَنَا عِنْدَ تَمَامِ وَقْتِهِ ، وَ انْقِطَاعِ مُدَّتِهِ ، وَ وَفَاءِ عَدَدِهِ .

و اين ماه در بين ما (در) مقام پسنديده اقامت كرد و با ما همچون يارِ نيكو همراه شد و ما را به برترين سودهاى جهانيان، سودمند نمود. سپس هنگام تمام شدن وقتش و به سر آمدن مدّتش و پايان يافتن عدد (روزهاى)ش، از ما جدا شد.


فَنَحْنُ مُوَدِّعُوهُ وِدَاعَ مَنْ عَزَّ فِرَاقُهُ عَلَيْنَا ، وَ غَمَّنَا وَ أَوْحَشَنَا انْصِرَافُهُ عَنَّا ، وَ لَزِمَنَا لَهُ الذِّمَامُ الَْمحْفُوظُ ، وَ الْحُرْمَةُ الْمَرْعِيَّةُ ، وَ الْحَقُّ الْمَقْضِيُّ ، فَنَحْنُ قَائِلُونَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَكْبَرَ ، وَ يَا عِيدَ أَوْلِيَائِهِ .

پس آن را وداع مى‏گوييم، وداع از كسى كه فراقش بر ما دشوار است و رفتنش از (ميان) ما، اندوهگين و بيمناكمان مى‏سازد و بر ما لازم است
براى او پيمان نگه داريم و حرمت رعايت كنيم و حقّ ادا نماييم. پس مى‏گوييم: درود بر تو، اى بزرگ‏ترين ماه خدا، و اى عيد دوستان او.


السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَكْرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ الْأَوْقَاتِ ، وَ يَا خَيْرَ شَهْرٍ فِي الْأَيَّامِ وَ السَّاعَاتِ .

درود بر تو، اى گرامى‏ترين وقت‏هايى كه همراه بودى و اى بهترين ماه در روزها و ساعت‏ها.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ قَرُبَتْ فِيهِ الآْمَالُ ، وَ نُشِرَتْ فِيهِ الْأَعْمَالُ .

درود بر تو ماهى كه آرزوها در آن نزديك شد و اعمال در آن گسترده گشت.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ قَرِينٍ جَلَّ قَدْرُهُ مَوْجُوداً ، وَ أَفْجَعَ فَقْدُهُ مَفْقُوداً ، وَ مَرْجُوٍّ آلَمَ فِرَاقُهُ .

درود بر تو همنشينى كه تا بودى، احترامش بزرگ بود و چون از دست رفت، فقدانش غم‏انگيز بود و مايه اميدى كه فراقش رنج‏آور بود.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ أَلِيفٍ آنَسَ مُقْبِلًا فَسَرَّ ، وَ أَوْحَشَ مُنْقَضِياً فَمَضَّ

درود بر تو همدمى كه چون روى آورد، دل‏ها را آرام نمود و شادمان ساخت. و چون سپرى شد، بيمناك ساخت و بى‏تاب گردانْد.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مُجَاوِرٍ رَقَّتْ فِيهِ الْقُلُوبُ ، وَ قَلَّتْ فِيهِ الذُّنُوبُ .

درود بر تو همسايه‏اى كه دل‏ها در آن فروتن گرديد و گناهان در آن كم شد.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ نَاصِرٍ أَعَانَ عَلَى الشَّيْطَانِ ، وَ صَاحِبٍ سَهَّلَ سُبُلَ الْإِحْسَانِ

درود بر تو ياورى كه در برابر شيطان يارى كرد و همراهى كه راه‏هاى احسان را آسان نمود.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا أَكْثَرَ عُتَقَاءَ اللَّهِ فِيكَ ، وَ مَا أَسْعَدَ مَنْ رَعَى حُرْمَتَكَ بِكَ

درود بر تو. چه بسيار است آزادشدگان (از عذاب) خدا در تو! و چه نيك‏بخت است كسى كه به سبب تو، حرمتت را رعايت كند!.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَمْحَاكَ لِلذُّنُوبِ ، وَ أَسْتَرَكَ لِأَنْوَاعِ الْعُيُوبِ

درود بر تو. چه محوكننده بودى، گناهان را! و چه پوشنده بودى، انواع عيب‏ها را!.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَطْوَلَكَ عَلَى الُْمجْرِمِينَ ، وَ أَهْيَبَكَ فِي صُدُورِ الْمُؤْمِنِينَ

درود بر تو. چه طولانى بودى، بر گناهكاران! و چه با هيبت بودى، در سينه‏هاى مؤمنان!.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ لَا تُنَافِسُهُ الْأَيَّامُ .

درود بر تو ماهى كه روزها(ى ديگر) با آن برابرى نمى‏كند.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ هُوَ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ

درود بر تو ماهى كه از هر چيز سلامت است.


السَّلَامُ عَلَيْكَ غَيْرَ كَرِيهِ الْمُصَاحَبَةِ ، وَ لَا ذَمِيمِ الْمُلَابَسَةِ

درود بر تو كه همراهى‏اش ناپسند و معاشرتش نكوهيده نيست.


السَّلَامُ عَلَيْكَ كَمَا وَفَدْتَ عَلَيْنَا بِالْبَرَكَاتِ ، وَ غَسَلْتَ عَنَّا دَنَسَ الْخَطِيئَاتِ

درود بر تو همان‏طور كه با بركت‏ها بر ما وارد شدى و چركى خطاها را از ما شستى.


السَّلَامُ عَلَيْكَ غَيْرَ مُوَدَّعٍ بَرَماً وَ لَا مَتْرُوكٍ صِيَامُهُ سَأَماً .

درود بر تو نه آنكه وداع با او از روى دلتنگى باشد. و نه آنكه ترك روزه‏اش از سر ملالت باشد.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مَطْلُوبٍ قَبْلَ وَقْتِهِ ، وَ مَحْزُونٍ عَلَيْهِ قَبْلَ فَوْتِهِ .

درود بر تو كه پيش از زمان آمدنش، طلب شده و پيش از از دست رفتنش، بر آن اندوه خورند.


السَّلَامُ عَلَيْكَ كَمْ مِنْ سُوءٍ صُرِفَ بِكَ عَنَّا ، وَ كَمْ مِنْ خَيْرٍ أُفِيضَ بِكَ عَلَيْنَا

درود بر تو. چه بسيار بدى‏ها كه به سبب تو، از ما برطرف شد! و چه بسيار نيكى‏اى كه به وسيله تو، بر ما فزونى يافت!.


السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى لَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ

درود بر تو و بر شب قدر كه بهتر است از هزار ماه.


السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَحْرَصَنَا بِالْأَمْسِ عَلَيْكَ ، وَ أَشَدَّ شَوْقَنَا غَداً إِلَيْكَ .

درود بر تو. ديروز چه بسيار بر تو حريص بوديم! و فردا چه سخت به سوى تو مشتاقيم!.


السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى فَضْلِكَ الَّذِي حُرِمْنَاهُ ، وَ عَلَى مَاضٍ مِنْ بَرَكَاتِكَ سُلِبْنَاهُ .

درود بر تو و بر فضيلتت كه از آن محروم شديم و بر نيكى‏هاى گذشته‏ات كه از دست داديم.


اللَّهُمَّ إِنَّا أَهْلُ هَذَا الشَّهْرِ الَّذِي شَرَّفْتَنَا بِهِ ، وَ وَفَّقْتَنَا بِمَنِّكَ لَهُ حِينَ جَهِلَ الْأَشْقِيَاءُ وَقْتَهُ ، وَ حُرِمُوا لِشَقَائِهِمْ فَضْلَهُ .

خداوندا، همانا ما اهل اين ماه هستيم، كه ما را به وسيله آن شرافت دادى و ما را براى آن به وسيله نعمتت، توفيق دادى، آنگاه كه تيره‏بختان، وقت آن را نشناختند و بر اثر شقاوتشان، از فضل آن ماهْ محروم گشتند.


أَنْتَ وَلِيُّ مَا آثَرْتَنَا بِهِ مِنْ مَعْرِفَتِهِ ، وَ هَدَيْتَنَا لَهُ مِنْ سُنَّتِهِ ، وَ قَدْ تَوَلَّيْنَا بِتَوْفِيقِكَ صِيَامَهُ وَ قِيَامَهُ عَلَى تَقْصِيرٍ ، وَ أَدَّيْنَا فِيهِ قَلِيلًا مِنْ كَثِيرٍ .

تويى مولايى كه ما را به وسيله شناخت آن، برترى دادى و ما را به روش آن، راهنمايى نمودى و ما را -با (همه) كوتاهىْ (كردن‏هايمان)- توفيق دادى تا روزه‏اش و به‏پا خاستنش (در شبانگاه) را عهده‏دار شويم. و در آن اندكى از بسيار را انجام داديم.


اللَّهُمَّ فَلَكَ الْحَمْدُ إِقْرَاراً بِالْإِسَاءَةِ ، وَ اعْتِرَافاً بِالْإِضَاعَةِ ، وَ لَكَ مِنَ قُلُوبِنَا عَقْدُ النَّدَمِ ، وَ مِنْ أَلْسِنَتِنَا صِدْقُ الِاعْتِذَارِ ، فَأْجُرْنَا عَلَى مَا أَصَابَنَا فِيهِ مِنْ التَّفْرِيطِ أَجْراً نَسْتَدْرِكُ بِهِ الْفَضْلَ الْمَرْغُوبَ فِيهِ ، وَ نَعْتَاضُ بِهِ مِنْ أَنْوَاعِ الذُّخْرِ الْمَحْرُوصِ عَلَيْهِ .

خداوندا، پس سپاس براى توست، در حالى كه به بدكردارى، اقراركننده و به سهل‏انگارى، اعتراف‏كننده‏ايم و پشيمانى قطعى دل‏هايمان و عذر خواستن راستين زبان‏هايمان، براى توست. پس ما را بر آنچه از كوتاهى در آن ماه به ما رسيده، پاداش ده. پاداشى كه با آن فضل پسنديده را دريابيم و با آن اندوخته‏هاى گوناگون كه بر آن حريص و آزمند شده‏ايم را عوض بستانيم.


وَ أَوْجِبْ لَنَا عُذْرَكَ عَلَى مَا قَصَّرْنَا فِيهِ مِنْ حَقِّكَ ، وَ ابْلُغْ بِأَعْمَارِنَا مَا بَيْنَ أَيْدِينَا مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ الْمُقْبِلِ ، فَإِذَا بَلَّغْتَنَاهُ فَأَعِنِّا عَلَى تَنَاوُلِ مَا أَنْتَ
أَهْلُهُ مِنَ الْعِبَادَةِ ، وَ أَدِّنَا إِلَى الْقِيَامِ بِمَا يَسْتَحِقُّهُ مِنَ الطَّاعَةِ ، وَ أَجْرِ لَنَا مِنْ صَالِحِ الْعَمَلِ مَا يَكُونُ دَرَكاً لِحَقِّكَ فِي الشَّهْرَيْنِ مِنْ شُهُورِ الدَّهْرِ .

و (قبول) عذر ما را كه در آن ( ماه ) بر حقّت كوتاهى كرده‏ايم، بر ما لازم گردان و عمر ما - كه در پيش روى ماست - را، به ماه رمضان آينده برسان. پس چون ما را به آن رساندى، ما را بر انجام عبادتى كه تو شايسته آنى، يارى فرما. و ما را بر قيام به طاعتى كه سزاوار آن ماه است، موفّق بدار. و از اعمال شايسته، آنچه را كه سبب دريافتن حقّ تو در دو ماه (رمضان گذشته و آينده) از ماه‏هاى روزگار باشد، براى ما پيوسته گردان.


اللَّهُمَّ وَ مَا أَلْمَمْنَا بِهِ فِي شَهْرِنَا هَذَا مِنْ لَمَمٍ أَوْ إِثْمٍ ، أَوْ وَاقَعْنَا فِيهِ مِنْ ذَنْبٍ ، وَ اكْتَسَبْنَا فِيهِ مِنْ خَطِيئَةٍ عَلَى تَعَمُّدٍ مِنَّا ، أَوْ عَلَى نِسْيَانٍ ظَلَمْنَا فِيهِ أَنْفُسَنَا ، أَوِ انْتَهَكْنَا بِهِ حُرْمَةً مِنْ غَيْرِنَا ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اسْتُرْنَا بِسِتْرِكَ ، وَ اعْفُ عَنَّا بِعَفْوِكَ ، وَ لَا تَنْصِبْنَا فِيهِ لِأَعْيُنِ الشَّامِتِينَ ، وَ لَا تَبْسُطْ عَلَيْنَا فِيهِ أَلْسُنَ الطَّاعِنِينَ ، وَ اسْتَعْمِلْنَا بِمَا يَكُونُ حِطَّةً وَ كَفَّارَةً لِمَا أَنْكَرْتَ مِنَّا فِيهِ بِرَأْفَتِكَ الَّتِي لَا تَنْفَدُ ، وَ فَضْلِكَ الَّذِي لَا يَنْقُصُ .

خداوندا و گناه كوچك يا بزرگى كه در اين ماه به آن نزديك شديم يا گناهى كه در آن انجام داديم و خطايى كه ما در آن ( ماه ) از روى عمد زير بارش رفتيم ، يا فراموشى‏اى كه در آن به خود ستم كرديم يا با آن حرمت ديگرى را پرده‏درى نموديم؛ پس بر محمّد و خاندانش درود فرست و ما را به پرده خود بپوشان و به عفو خود از ما درگذر و ما را در آن، پيش چشمان شماتت‏كنندگان قرار نده و زبان طعنه‏زنندگان را در آن (ماه) بر ما نگشا و به مهربانى‏ات كه نابود نمى‏شود و به فضلت كه كم نمى‏گردد،
ما را در اين (ماه) به كارى كه سبب فروريختن و كفّاره كارهايى مى‏شود كه بر ما نمى‏پسندى، بگمار.


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْبُرْ مُصِيبَتَنَا بِشَهْرِنَا ، وَ بَارِكْ لَنَا فِي يَوْمِ عِيدِنَا وَ فِطْرِنَا ، وَ اجْعَلْهُ مِنْ خَيْرِ يَوْمٍ مَرَّ عَلَيْنَا أَجْلَبِهِ لِعَفْوٍ ، وَ أَمْحَاهُ لِذَنْبٍ ، وَ اغْفِرْ لَنَا مَا خَفِيَ مِنْ ذُنُوبِنَا وَ مَا عَلَنَ .

خداوندا بر محمّد و خاندانش درود فرست. مصيبت ما را در (رفتن) ماه‏مان جبران كن. و براى ما روز عيد و فطرمان را مبارك گردان. و آن را از بهترين روزهايى كه بر ما گذشته است قرار ده كه جلب‏كننده‏ترين روز، براى عفو و محوكننده‏ترين آن، براى گناه باشد. و گناهان پنهان و آشكار ما را بيامرز.


اللَّهُمَّ اسْلَخْنَا بِانْسِلَاخِ هَذَا الشَّهْرِ مِنْ خَطَايَانَا ، وَ أَخْرِجْنَا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَيِّئَاتِنَا ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَسْعَدِ أَهْلِهِ بِهِ ، وَ أَجْزَلِهِمْ قِسْماً فِيهِ ، وَ أَوْفَرِهِمْ حَظّاً مِنْهُ .

خداوندا با گذشتن اين ماه، ما را از خطاها درآور. و با بيرون رفتنش، ما را از بدى‏هايمان بيرون بر. و به وسيله آن، ما را از سعادتمندترين اهل آن و از پرنصيب‏ترين آنان در آن ماه و از بهره‏مندترين ايشان از آن قرار ده.


اللَّهُمَّ وَ مَنْ رَعَى هَذَا الشَّهْرَ حَقَّ رِعَايَتِهِ ، وَ حَفِظَ حُرْمَتَهُ حَقَّ حِفْظِهَا ، وَ قَامَ بِحُدُودِهِ حَقَّ قِيَامِهَا ، وَ اتَّقَى ذُنُوبَهُ حَقَّ تُقَاتِهَا ، أَوْ تَقَرَّبَ إِلَيْكَ بِقُرْبَةٍ أَوْجَبَتْ رِضَاكَ لَهُ ، وَ عَطَفَتْ رَحْمَتَكَ عَلَيْهِ ، فَهَبْ لَنَا مِثْلَهُ مِنْ وُجْدِكَ ، وَ أَعْطِنَا أَضْعَافَهُ مِنْ فَضْلِكَ ، فَإِنَّ فَضْلَكَ لَا يَغِيضُ ، وَ إِنَّ خَزَائِنَكَ لَا تَنْقُصُ بَلْ تَفِيضُ ، وَ إِنَّ مَعَادِنَ إِحْسَانِكَ لَا تَفْنَى ، وَ إِنَّ عَطَاءَكَ لَلْعَطَاءُ الْمُهَنَّا .

خداوندا و هر كس رعايت كرده اين ماه را، به طورى كه حقّ رعايتش است، و حرمتش را آن طورى كه حقّ بوده نگه داشته، و حدودش را آن طوریکه حقّش بوده به‏پا داشته و از گناهان خويش به طورى كه حقِّ پرهيز كردن بوده پرهيز نموده، يا به وسيله عمل تقرب‏آورى به سوى تو تقرب جسته، كه خوشنودى تو را براى او لازم گردانده و رحمتت را به او برگردانده؛ پس از (توانگرى) نزد خودت، مانند آن را به ما ببخش و از فضلت، چندين برابر آن را به ما عطا فرما. به درستى كه فضل تو كاستى‏پذير نيست و همانا گنجينه‏هاى تو كم نمى‏شود، بلكه فزونى مى‏يابد
و به درستى كه معادن احسانت فنا نمى‏شود و به درستى كه عطاى تو، عطايى گواراست.


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اكْتُبْ لَنَا مِثْلَ أُجُورِ مَنْ صَامَهُ ، أَوْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ .

خداوندا بر محمّد و خاندانش درود فرست و براى ما مانند پاداش كسانى كه روزه گرفته‏اند يا در اين ماه تا روز قيامت تو را عبادت مى‏كنند، بنويس.


اللَّهُمَّ إِنَّا نَتُوبُ إِلَيْكَ فِي يَوْمِ فِطْرِنَا الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنِينَ عِيداً وَ سُرُوراً ، وَ لِأَهْلِ مِلَّتِكَ مَجْمَعاً وَ مُحْتَشَداً مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ أَذْنَبْنَاهُ ، أَوْ سُوءٍ أَسْلَفْنَاهُ ، أَوْ خَاطِرِ شَرٍّ أَضْمَرْنَاهُ ، تَوْبَةَ مَنْ لَا يَنْطَوِي عَلَى رُجُوعٍ إِلَى ذَنْبٍ ، وَ لَا يَعُودُ بَعْدَهَا فِي خَطِيئَةٍ ، تَوْبَةً نَصُوحاً خَلَصَتْ مِنَ الشَّكِّ وَ الِارْتِيَابِ ، فَتَقَبَّلْهَا مِنَّا ، وَ ارْضَ عَنَّا ، وَ ثَبِّتْنَا عَلَيْهَا .

خداوندا ما در روزِ فطرمان كه آن را براى اهل ايمانْ عيد و شادى و براى اهل دينتْ محل اجتماع و گردهمايى قرار دادى، از هر گناهى كه آن را مرتكب شده‏ايم يا بدى‏اى كه در گذشته انجام داده‏ايم يا انديشه بدى كه در دل داشته‏ايم، به درگاه تو توبه مى‏كنيم. توبه كسى كه بازگشتن به گناه را در دل ندارد و پس از توبه به خطايى بازنمى‏گردد. توبه خالصى كه از ترديد و دودلى پاك باشد. پس آن را از ما بپذير و از ما خوشنود باش و ما را بر آن ثابت گردان.


اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا خَوْفَ عِقَابِ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى نَجِدَ لَذَّةَ مَا نَدْعُوكَ بِهِ ، وَ كَأْبَةَ مَا نَسْتَجِيرُک مِنْهُ .

خداوندا ترسِ كيفرِ هشدارداده‏شده و شوقِ پاداشِ وعده‏داده‏شده را روزى ما گردان. تا خوشى آنچه از تو مى‏خواهيم و اندوه آنچه از آن به تو پناه مى‏بريم، دريابيم.


وَ اجْعَلْنَا عِنْدَكَ مِنَ التَّوَّابِينَ الَّذِينَ أَوْجَبْتَ لَهُمْ مَحَبَّتَكَ ، وَ قَبِلْتَ مِنْهُمْ مُرَاجَعَةَ طَاعَتِكَ ، يَا أَعْدَلَ الْعَادِلِينَ .

و ما را در نزد خود از توبه‏كنندگانى قرار ده كه دوستى‏ات را براى آنها واجب نموده‏اى، و بازگشت به طاعتت را از آنان پذيرفته‏اى. اى عادل‏ترين دادگران.


اللَّهُمَّ تَجَاوَزْ عَنْ آبَائِنَا وَ أُمَّهَاتِنَا وَ أَهْلِ دِينِنَا جَمِيعاً مَنْ سَلَفَ مِنْهُمْ وَ مَنْ غَبَرَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ .

خداوندا از پدران و مادران و همه هم‏كيشان ما، هر كه از ايشان درگذشته و مرده و هر كه زنده مانده، تا روز رستاخيز درگذر.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ نَبِيِّنَا وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى مَلَائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ ، وَ صَلِّ عَلَيْهِ وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى أَنْبِيَائِكَ الْمُرْسَلِينَ ، وَ صَلِّ عَلَيْهِ وَ آلِهِ
كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ ، وَ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ ، صَلَاةً تَبْلُغُنَا بَرَكَتُهَا ، وَ يَنَالُنَا نَفْعُهَا ، وَ يُسْتَجَابُ لَهَا دُعَاؤُنَا ،
إِنَّكَ أَكْرَمُ مَنْ رُغِبَ إِلَيْهِ ، وَ أَكْفَى مَنْ تُوُكِّلَ عَلَيْهِ ، وَ أَعْطَى مَنْ سُئِلَ مِنْ فَضْلِهِ ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ

خداوندا بر محمّد پيامبرمان و خاندانش درود فرست. همچنانكه بر فرشتگان مقرّبت درود فرستادى. و بر او و خاندانش درود فرست، همچنانكه بر پيامبران فرستاده‏شده‏ات درود فرستادى. و بر او و خاندانش درود فرست، همچنانكه بر بندگان شايسته‏ات درود فرستادى. و برتر از آن اى پروردگار جهانيان، درودى كه بركت آن به ما رسد و سودش ما را دريابد و دعاى ما به سبب آن مستجاب گردد. به درستى كه تو كريم‏تر كسى هستى كه از اودرخواست شده و بى‏نيازكننده‏تر كسى هستى كه بر او اعتماد شده و بخشنده‏تر كسى هستى كه از فضل او درخواست شده و تو بر هر چيزى توانايى.