به نام خدا
کاری از دین و فرهنگ باحجاب/ فضای مجازی و اینترنت در دنیای امروز ما به گونه‌ای نفوذ کرده است که نمی‌توان زندگی بدون آن را تصور کرد، اما همین فضا آسیب‌های متعددی را با خود به دنبال داشته است که یکی از اصلی‌ترین آن‌ها تغییر سبک زندگی و شکستن مرز باورها و ارزش‌هایی هم چون حجاب و حیا در میان بانوان و دختران جوان ماست.

امروزه می‌توان مدعی شد فضای مجازی و اینترنت در سطحی گسترده با فضای امروزی رقابت دارد؛ با این تفاوت که این دنیای مبهم، اما جذاب، روز‌به‌روز گسترده‌تر می‌شود، اما دنیای پیرامون ما برای رشد و گسترش، لااقل زمان بیشتری نیاز دارد. همین گستردگی فضای مجازی سبب شده است تا در کنار تمامی کاربردها و ویژگی‌های منحصر به ‌فردی که این شبکه را هر روز گسترش می‌دهد، شاهد چالش‌های متعددی نیز باشیم؛ چالش‌هایی که در جامعه‌ای ارزشی هم چون ایران جایگاهی ندارد.

اینترنت، عامل پررنگ در کم رنگ کردن اخلاق

یکی از این نگرانی‌ها در زمینه اینترنت، برای تصاویر نامناسبی است که به هنگام جست و جو برای موضوعی نمایان می شود؛ که برای بسیاری از آن ها فیلتری صورت نگرفته است.

گردانندگان سایت ها هدف های زیادی را از انتشار مطالب و تصاویر دنبال می کنند ولی می توان گفت یکی از عمده ترین و بارزترین اهداف از بین بردن قبح حدود روابط زن و مرد است.

حیا به عنوان یکی از ارکان زندگی دینی، رابطه‌ای دو سویه با اینترنت دارد. از یک سو اینترنت می‌تواند بر حیای مخاطب خود تأثیر بگذارد و از سوی دیگر حیای فرد، نوع رفتار او در اینترنت را تعیین می‌کند.

بر اساس تجربه، هرگاه اینترنت به جامعه‌ای راه یافته، به تدریج پایه‌های اخلاق در آن جامعه کم‌رنگ شده است. نه آن که تمام تقصیر بی‌اخلاقی بشر جدید بر عهده‌ی اینترنت باشد، اما اینترنت و تصاویر نامناسب آن که به محض جست و جو برای موضوعی ظاهر می شود؛ در این زمینه نقش به سزایی دارد.

به منظور اثبات این ادعا، فرایندهایی که موجب این تغییر می‌شود مورد دقت و بررسی قرار خواهد گرفت. لازم به ذکر است که مجموع این عوامل در کنار یکدیگر، تأثیری فوق‌العاده دارند که شاید در تک تک آن ها نتوان چنین ابعادی از تأثیرگذاری را مشاهده کرد.

گام هایی که اینترنت برای حیازدایی بر می دارد

وقتی اینترنت موجب افزایش ارتباطات اجتماعی ما شده باشد و از جانب دیگر حریم خصوصی ما را کم کرده باشد، به معنی بیشتر دیده شدن ما خواهد بود. ما بیشتر دیده می‌شویم، یعنی هم مقدار بیشتری از ابعاد وجودی ما دیده می‌شود و هم تعداد افرادی که آن را می‌بینند بیشتر است.
در تعریف حیا به عنوان یک ملکه اخلاق گفته شده است که نوعی بازدارندگی است. همه ملکات اخلاقی با تکرار شدن، اوج می‌گیرند و هنگامی که به طور مداوم زیر پا گذاشته شوند، در وجود فرد می‌میرند. به همین سیاق، وقتی حریم فردی به طور مداوم و با دفعات زیاد نادیده گرفته شود، اندک اندک ذهن او حریم خود را در محدوده‌ای تعریف می‌کند که کمتر نادیده گرفته شود. به عبارت دیگر، حریم فرد کوچک می‌شود و محدوده کمتری پیدا می‌کند و نسبت به همین محدوده‌ی کوچک‌تر حیا می‌ورزد. این امر تا آنجا پیش می‌رود که مرزی برای حیا باقی نماند. وقتی فرد چند بار تصاویر نامناسب در اینترنت مشاهده کند؛ شاید در ابتدا برایش نامناسب باشد و از نگاه به آن شرم کند ولی به مرور برای چشم اش عادی می شود و از روی عادت و کنجکاوی خود شخص در جست و جوی تصاویر دیگر می رود.

۱-گذشته هایی که دیگر از بین نمی روند

فردی که از ابتدا از دیدن تصاویر شرمگین می شده است ولی به تدریج به دیدن آن ها عادت کرده و برایش تفریح شده است؛ به تدریج حیای در مقابل دیگران را از دست می‌دهد و در مقابل همگان دست به خطا می‌زند چرا که یکی از عوامل بی‌حیایی، بی‌آبرو شدن افراد است.

۲-گفتگو با نامحرم، بدون فشار روانی و محیطی

در گفتگوهای اینترنتی، تمام هیبت مخاطب به چند خط نوشته و یک عکس کاهش می‌یابد. هیبت یک نامحرم که در زندگی حقیقی تلاش کرده‌ایم حریم آن را حفظ کنیم، در فضای مجازی دیده نمی‌شود. چه بسا در مراودات اول متوجه نشویم که فرد مقابل جنسیتی متفاوت با ما دارد و پس از مدتی این تفاوت آشکار شود. به هر حال، جنس مخالفِ مجازی، چند خط نوشته است که به راحتی می‌توان از حریمش گذر کرد. به عبارت دیگر، اینترنت هیبت جنس مخالف را کمرنگ می‌کند بدون آنکه شهوت را کم کرده باشد!
به این مطلب، هواهای نفسانی را اضافه کنید تا دلیل گسترش گفتگوی بی‌پروا با نامحرم در فضای مجازی را دریابید.
خلوت به معنی حضور در یک فضا بدون وجود شخص سوم است. ایجاد چنین حالتی در فضای مجازی، با هر گفتگوی اینترنتی با نامحرم پدیدار می‌شود. چنین خلوت‌هایی به تدریج قبح گفتگو و خلوت حقیقی را نیز خواهد شکست.
اینترنت با ایجاد خلوت‌های فراوان بین محرم و نامحرم، زمینه را برای از بین رفتن حیا در جامعه فراهم می‌کند.

۳-لغزش‌گاه عمومی

کاری از دین و فرهنگ باحجاب/ بر اساس آمارها، بیش از یک سوم سایت‌های موجود در اینترنت را پایگاه‌های پورنو و مستهجن تشکیل می‌دهد. در بین سایر پایگاه‌های اینترنتی نیز، برخورد کاربران به تصاویری که مخالف حیا و عفت باشند امری عادی و روزمره محسوب می‌شود. فعالیت در اینترنت، قدم زدن در چنین راهی است. به قول سعدی:

چو گِل بسیار شد، پیلان بلغزند

اینترنت، تراکم لغزش‌گاه‌هاست و معمولاً در محیطی مورد استفاده قرار می‌گیرد که احتمال لغزش را افزایش می‌دهد. بنابراین کار با اینترنت، تراکم لغزش‌هاست.

وقتی بخشی از جامعه به تناوب و در خلوت‌های خویش حدود حیا را درنوردیدند و آن را زیر پا گذاشتند، به تدریج در فضای عمومی نیز به لوازم حیا پایبند نخواهند بود. گسترش لغزش‌گاه‌ها در جامعه، بی‌تردید به گسترش لغزش‌ها منجر خواهد شد. و بر همین سیاق است که گسترش اینترنت به عنوان یک لغزش‌گاه عمومی و دور از چشم دیگران، به گسترش بی‌حیایی کمک شایانی کرده است.

۴-گام به گام با شیطان

در بسیاری از پایگاه‌های اینترنتی، تصاویری وجود دارد که تنها اندکی از مرز حیا فاصله گرفته‌اند. دیدن این عکس‌ها ممکن است در ابتدا سخت باشد اما پس از آن که مدتی چنین تصاویری در مقابل چشم او بود، مخالف حیا قلمداد نمی‌شوند. برای این افراد مرز حیا جابه‌جا شده است. این جابه‌جایی به تدریج پیش می‌رود تا آن که چیزی از محدوده‌ی حیا باقی نمی‌ماند.

۵-از لایک تا خودنمایی

بسیاری از افرادی که برای جمع‌آوری لایک خود را به آب و آتش می‌زنند، به انتشار مطالب خلاف حیا و عفت رو خواهند آورد. وقتی این موضوع با تغییرات گام به گام مرز حیا (که در بند قبل توضیح داده شد) در کنار هم قرار بگیرند، مشخص می‌شود که انتشار این مطالب نیز به تدریج بدتر می‌شود تا آن جا که به طور واضح از حیا فاصله می‌گیرد.
این موضوع البته با اخلاق تبرج و خودنمایی در هم می‌آمیزد و شرایط را برای کاهش حیا بیشتر فراهم می‌کند. دریافت لایک بیشتر، کاملاً هم‌سو با میل آدمی به خودنمایی است. از نظر اخلاقی چنان‌چه فردی خودنمایی خویش را مهار نکند و دائم به آن دامن بزند، کم‌حیاتر خواهد شد. اینترنت علاوه بر آن که فضای خودنمایی را فراهم می‌کند، میل به خودنمایی را نیز گسترش می‌دهد.

۶-میل به هم رنگی با جماعت

ترسی که بعضی کاربران از برچسب «دگم» و «امل» در دل دارند آن ها را از هر کاری که احتمالاً موجب گرفتن این برچسب شود برحذر می‌دارد. آن ها تلاش می‌کنند یک شخصیت مدرن و امروزی از خود نشان دهند و هر چیزی را که در نظر دیگر کاربران آن ها را از این شخصیت دور می‌کند ترک می‌کنند. این مسائل اندک اندک آن ها را از مرزهای حیا دور می‌کند و به کارهایی می‌کشاند که شاید روز اول هرگز آن را انجام نمی‌دادند.

۷-قرار گرفتن در معرض فرهنگ‌های گوناگون

وقتی کاربر اینترنتی، مخاطب فرهنگ‌های گوناگون می‌شود، به تدریج نوعی تساهل و تسامح در وی پدید می‌آورد. او اگر فرهنگ بیگانه را برتر نداند، دستِ‌کم فروتر از فرهنگ خویش نمی‌شمارد. همین ارزش‌گذاری، او را در رعایت ممنوعات فرهنگ خودش ضعیف می‌کند و درنوردیدن مرز این ممنوع‌ها، موجب کاهش حیای فرد می‌شود.

۸-نارضایتی از محیط و افراد پیرامون

شخصی که تصویر و یا مطلب نامناسبی در اینترنت مشاهده می کند؛ به تدریج از محیط ایی که در آن زندگی می کند و از اشخاص پیرامون خود احساس نارضایتی می کند. و می خواهد که به روز باشد و خود را با تکنولوژی هماهنگ سازد.

۹-افزایش شبهات پیرامون دین و حیا

شبهات گوناگونی که در مورد اصل دین، ضرورت رعایت احکام اخلاقی، حجاب و عفاف و… در اینترنت منتشر می‌شود، به تدریج کاربران را در اصول خود متزلزل می‌کند. این تزلزل وقتی با راه‌های پیش گفته همراه می‌شود به آسانی موجب تخریب بنیان اخلاقی کاربر می‌گردد.

آیا استفاده صحیح از اینترنت امکان پذیر است؟

کاری از گروه دین و فرهنگ باحجاب/ با مطالبی که در بالا بیان شد؛ اینترنت آلودگی های خود را دارد که ممکن است هر فردی را به تدریج در دام خود فروکشاند؛ اما در این دنیای مدرن نمی توان از اینترنت استفاده نکرد. بنابراین باید راه و روش استفاده مناسب از این فضای مجازی را آموخت.

باوجود فیلترهایی که بر روی این فضای مجازی صورت گرفته است اما باز هم با جست و جو کردن برای موضوعی تصاویر نامناسب مشاهده می شود؛ که هر فردی باید قبل از استفاده از اینترنت فن و مهارت استفاده از آن را بیاموزد تا بتواند از آن استفاده صحیح کند و خود را در چنین مواقعی کنترل کند. در زیر به چند مورد کلیدی اشاره می کنیم که با استفاده از این موارد می توان خود را از آلودگی های اینترنتی در امان نگه داشت.

◄هدف دار جستجو کنید: یک شخص قبل از مراجعه به اینترنت باید موضوع مشخصی را داشته باشد و هدف دار مطالب را جست و جو کند. اگر فرد از بیکاری در سایت های مختلف برود؛ ممکن است از روی کنجکاوی به دنبال مطالب و تصاویر نامناسب برود.

◄بر کنجکاوی خود غلبه کنید: وقتی فرد به صورت هدف دار وارد فضای مجازی شد و به دنبال مطلب و یا تصویر خاصی برای موضوع خود باشد؛ در حین کار اگر مطلب و یا تصویر نامناسبی دید به راحتی آن را رد کند و بر کنجکاوی خود غلبه کند. چون اگر فرد یک مطلب و یا تصویرنامناسبی را باز و مشاهده کند؛ به راحتی شرایطی برایش فراهم می شود که از روی کنجکاوی تصاویر و مطالب مرتبط آن را باز کند و مشاهده کند. و بدون اینکه خودش متوجه شود ممکن است دقیقه ها و ساعت هایی وقت خود را برای مشاهده آن ها کرده باشد و ذهن خود را درگیر آن ها کرده است.

◄جز در موارد ضرورت از جستجوهای خاص نامناسب دوری کنید: شخص باید سعی کند که تا آنجایی که امکان دارد دنبال مطالب و تصاویر نامناسب نرود و آن ها را هدف جست و جو های خود قرارندهد. مگر اینکه در زمینه خاصی نیاز مبرم به آن داشته باشد.

◄چشم هایمان تقوا پیشه کند: یک فرد قبل از جست و جو در سایت های مختلف باید سعی و تمرین کند که چشم هایش تقوا داشته باشد؛ تا بهتر و آسوده تر بتواند خود را از آلودگی های اینترنتی حفظ کند.

◄تصاویر نامناسب را در ذهن بازپروری نکنیم: اگر یک مطلب یا تصویر نامناسبی را فرد مشاهده کرد باید سعی کند به لحاظ ذهنی به آن پروبال ندهد و به آن فکر نکند و تصاویر را در ذهن خود نگه ندارد.

◄مشاهده تصاویر نامناسب، غرق شدن در اینترنت: وقتی فرد چاقی می خواهد رژیم بگیرد پزشکان به او توصیه می کند که خوراکی و غذاهای خوشمزه و چیزهایی که دوست دارد را نبیند؛ چون دلش می خواهد که آن ها را میل کند. در این زمینه هم می توان اشاره کرد که وقتی عکس های نامناسب فرد می بیند؛ ذهن خود را درگیر آن ها می سازد و به یک جایی می رسد که دیگر نمی تواند خودش را کنترل کند و در این آلودگی های اینترنتی غرق می شود.

◄به سایت های غیراخلاقی مراجعه نکنیم: فرد نباید به سایت هایی مراجعه کند که به سایت های غیر اخلاقی معروف هستند و تصاویر و مطالب نامناسب دارند. بلکه باید در انتخاب سایت ها گزینشی رفتار کند و تا حد امکان به آن سایت ها مراجعه نکند.

◄عدم استفاده از فیلترشکن: افرادی که می خواهند از اینترنت استفاده کنند باید تا حد امکان از فیلترشکن استفاده نکنند تا تصاویر نامناسب در جست و جو های اینترنتی به حداقل برسد و فقط در مواقع ضروری از این ابزار استفاده کنند.

در آخر باید به این نکته اشاره کرد که فضای مجازی و اینترنت در دنیای امروز ما به گونه‌ای نفوذ کرده است که نمی‌توان زندگی بدون آن را تصور کرد، اما همین فضا آسیب‌های متعددی را با خود به دنبال داشته است که یکی از اصلی‌ترین این آسیب‌ها، تغییر سبک زندگی و شکستن مرز باورها و ارزش‌هایی همچون حجاب و حیا در میان بانوان و دختران جوان ماست؛ قشری که قرار است مولد و پرورش‌دهنده‌ی نسل‌های بعدی باشند و با تغییر در هویتشان، می‌توان هویت نسل ایرانی را استحاله کرد. غرب و حاکمان فضای مجازی برای نیل به چنین هدفی، برنامه‌ریزی گسترده دارند.

این امر به طور کامل با هدف قبلی صورت می گیرد که دشمنان سعی دارند حیای جوانان را از آن ها بگیرند تا هیچ چیز شخصی نداشته باشند و به راحتی دشمنان بتوانند بر آن ها غلبه کنند. اینکه بر روی ارزش‌هایی همچون حجاب و حیا سرمایه‌گذاری می‌شود و افراد جامعه‌ی ما مورد هدف قرار می‌گیرند نیز امری بدیهی است.

باید این نکته را در نظر گرفت که با همه ی این ها، اینترنت یک فضای مجازی و دنیای جدیدی است که با آموزش های لازم و آگاهی از آن می توان استفاده مفید و بهینه هم از آن کرد.

کاری از گروه دین و فرهنگ باحجاب