در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان ؛دیگر استفاده از وای فای در فضاهای شهری نظیر میدان ها و ایستگاه های اتوبوس به امری عادی تبدیل شده است.

وای فای های شهری با توجه به قابلیت ارایه سرعت و کیفیت بالا و گاه رایگان، نسبت به نسل های سوم و چهارم موبایل از یک سو و امکان پشتیبانی از ابزارهای فاقد سیم کارت همچون لپ تاپ و تبلت ها از سوی دیگر تا اندازه زیادی در جهان محبوب شده اند.

به همین منظور شهرداری های شهرهای بزرگ سعی می کنند با ارایه وای فای شهری، رضایت خاطر هرچه بیشتر شهروندان خود را کسب کنند. در همین راستا برخی دانشگاه ها به دانشجویان، واحد آموزشی خود را هرچه مجهزتر معرفی کنند. با تمام این احوال اما وای فای شهری همچنان به صورت گسترده در کشور به اجرا در نیامده است و همواره با موانعی رو به رو بوده است.

انحصاری که شکست

اپراتور رایتل که انحصار نسل های سوم و چهارم موبایل را در اختیار خود داشت، تنها موجب عقب ماندگی کشور در ارایه خدمات نسل های پیشرفته موبایلی نشده بود، بلکه این اپراتور به واسطه حمایت های دولتی توانسته بود بی سر و صدا انحصار وای فای شهری را هم به دست آورد. انحصاری که موجب شد تا بار دیگر فعالان حوزه اینترنت نتوانند در پروژه وای فای شهری ورود پیدا کنند. اگرچه از نتیجه و دستاوردهای این انحصار رایتل هم خبری نشد.

به هر ترتیب با پایان یافتن انحصار رایتل بر وای فای شهری در کنار نسل سوم و چهارم موبایل از شهریور ماه 93 بار دیگر امیدها برای ورود سایر اپراتورها برای ارایه وای فای شهری جانی تازه گرفتند. اما این که با پایان یافتن انحصار وای فای شهری چه میزان پیشرفت در این عرصه خواهیم داشت هنوز مشخص نیست.

بازیگران متنوع، متقاضی ارایه وای فای شهری

اما با وجود انحصار مذکور ارایه وای فای درون شهری در حال حاضر چندین دانشگاه کشور در محیط دانشگاه به دانشجویان خود وای فای رایگان ارایه می دهند. حضور و وجود وای فای رایگان در بسیاری از هتل ها، کافه ها و رستوران های کشورمان نیز به امری عادی بلد شده است. در همین راستا شهرداری تهران هم با ارایه وای فای در اتوبوس بی آرتی خط اتوبوس علم و صنعت- شهید براری که بیش از 10کیلومتر طول دارد و بیشترین میزان مسافران آن هم دانشجو هستند طرح ارایه وای فای شهری را در سطحی کوچک به بوته آزمایش گذاشته است تا در صورت گرفتن نتیجه مثبت، آن را در سایر خطوط بی آر تی هم توسعه دهد. از سوی دیگر و به تازگی یکی از اپراتورهای موبایل هم در تفریحگاه توچال تهران البته در حجمی محدود اقدام به ارایه وای فای شهری رایگان کرده است.

کمی قبل معاون وزارت ارتباطات نیز درخصوص برنامه های وزارت ارتباطات برای توسعه وای فای شهری صحبت کرده و وعده داده بود که به زودی بیشتر نقاط پرترافیک مجهز به وای فای می شوند. این مقام مسوول همچنین از ابلاغ برنامه ای برای ایجاد وای فای شهری در نقاط مرکزی تهران شامل حدفاصل چهارراه ولی عصر تا میدان انقلاب خبر داده بود که قرار است تا پایان امسال اجرایی شوند.

داود زارعیان سخنگوی شرکت مخابرات ایران هم در مصاحبه ای در اواخر دی ماه سال گذشته گفته بود این شرکت قصد دارد با ایجاد تغییراتی در کاربری کیوسک های تلفن که استفاده از آنها به شدت کاهش پیدا کرده بود از طرف آنها را حفظ کند و از سویی به کمک این کیوسک ها وای فای شهری به مردم ارایه کند.

زارعیان همچنین در گفت و گو با خبرنگار عصر ارتباط از اجرای وای فای شهری به صورت پایلوت در حرم امام رضا (ع) در مشهد خبر داد. براین اساس مشترکان همراه اول می توانند با حضور در این مکان و روشن کردن اینترنت خود از خدمات وای فای این اپراتور استفاده کند.

اگرچه به گفته سخنگوی مخابرات این شرکت هنوز برنامه روشنی برای ارایه وای فای در معابر پرتردد تهران ندارد.

وی با تاکید بر این که همراه اول مجوزهای لازم برای ارایه وای فای شهری را از رگولاتوری کسب کرده است در پاسخ به این سوال که مهم ترین بازیگر ارایه وای فای شهری اپراتورها، مخابرات یا شهرداری ها هستند، گفت: «طبق قانون اپراتورهایی که مجوز دارند می توانند وای فای شهری ارایه دهند.»

به هر تقدیر روشن است که پروژه ایجاد وای فای شهری مورد توجه است و نظر به اعلام آمادگی چندین شرکت فعال حوزه آی تی برای به انجام رساندن آن بسیاری از مردم منتظر ورود زودهنگام وای فای های شهری در ابعاد وسیع در کشور هستند. اما با توجه به وجود مدعیان و بازیگران متعدد و برخی ابهامات سرانجام این طرح چندان روشن نیست.

وای فای رایگان شهری در راه است؟

قوانین مبهم درخصوص نحوه ارایه وای فای شهری

باید توجه داشت که توسعه و گسترش این فناوری با تمام مزیت ها و فوایدش نیز به دور از آسیب ها و خطرات احتمالی نیست. یکی از خطرات احتمالی آن این است که اگر وای فای شهری گسترش زیاد داشته باشد می توان سهم دیگر اپراتورها از بازار پرشتاب مصرف اینترنت را تحت تاثیر قرار دهد.
شاید برای جلوگیری از همین اتفاق بوده که رگولاتوری قوانین سفت و سختی در این رابطه وضع کرده است. بر این اساس کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات ملی مصوبه ای استفاده از فناوری وای فای شهری را به دو نوع درون ساختمانی و برون ساختمانی تقسیم کرده است.

براساس این مصوبه، رگولاتور شرایط و محدودیت هایی برای ارائه خدمات وای فای برون ساختمانی قایل شده است؛ از جمله اینکه گفته شده که شرکت های ارایه کننده خدمات اینترنت فقط با هماهنگی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی می توانند در مناطق روستایی و سایر نقاطی که شرکت های دیگر تمایلی به ارایه خدمات اینترنت ندارند با استفاده از فناوری وای فای نسبت به ارایه خدمات اینترنت به صورت برون ساختمانی اقدام کنند.

البته اگر این مصوبه به این شکل اجرا شود اسم آن را هرچه که بشود گذاشت نمی توان آن را پروژه وای فای شهری آن طور که در جهان معمول است نامید چرا که تمام محیط های شهری را شامل نمی شود.

در نهایت این که سال گذشته بود که رگولاتوری اعلام کرد، دارندگان پروانه های ارایه خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات می توانند از فناوری WiFi برای ارایه خدمات اینترنت استفاده کنند. البته رگولاتوری شرایطی را برای این مهم تعریف کرد از جمله آن که اگر در پروانه آنها یا براساس مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، ارایه خدمات یا استفاده از بستر فناوری WiFi مجاز دانسته شده باشد، می توانند با رعایت مقررات پروانه رادیویی عمومی این کار را انجام دهند.

شرکت متقاضی همچنین پس از دریافت مجوز از اداره کل تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منطقه مربوط به خود و سایر مجوزهای لازم مانند مجوز شهرداری برای نصب دکل، می تواند اقدام به ارایه وای فای شهری کند.

نکته قابل توجه این که ارایه کنندگان خدمات موظف هستند هویت شخص حقیقی استفاده کننده در محیط های درون ساختمانی و برون ساختمانی را شناسایی کنند.

به هر روی پروژه وای فای شهری در ایران هرچند برای شروع با استقبال خوبی از سوی شرکت های فناوری محور، شهرداری ها، مخابرات و اپراتورها و کاربران بالقوه این فناوری در ایران مواجه شده است اما با توجه به پیچیدگی های ذاتی این فناوری و نیاز به همکاری تنگاتنگ سازمان های متولی و مربوطه و البته رگولاتوری از سوی دیگر، امری ساده نبوده است و دورنمای روشنی را ارایه نمی دهد.