نام ديگر شيطان پرستان يزيديان يا يزيديه است و در وجه تسميه آنان به يزيدي چندين نظر وجود دارد:
1. اصل آن ها زردشتي مي باشد و نام يزيديه از واژه فارسي ايزد گرفته شده است.
2. نسب آن ها به يکي از خوارج به نام يزيد بن  أتيسه خارجي مي رسد.
3. بسياري نيز معتقدند که نسبت يزيديه به يزيد بن معاويه باز مي گردد. (اين ديدگاه از اعتقادات يزيديان سرچشمه مي گيرد.)[1]
يزيديان در ابتدا به سخن عدي بن مسافر اموي مبني بر امام بودن يزيد و پاک بودن او معتقد شدند و سپس در اعتقاد به او زياده روي کردند و تا آن جا پيش رفتند که از او يک ولي و سپس يک پيامبر ساختند. با گذشت سالها، آنان همچنان به دوستي ادامه دادند و اکنون او را به عنوان يکي از خدايان هفت گانه خود مي شناسند. و سال روز تولد يزيد يکي از اعياد مذهبي يزيديان است.
به لحاظ جغرافيايي يزيديه بيشتر در کردستان ايران و عراق زندگي مي کنند. و غالبا چادر نشين هستند و قسمت اعظم آنان در ناحيه موصل عراق و مغرب موصل در سنجار هستند و  عده اي نيز در ديار بکر وحلب و ارمنستان زندگي مي کنند.[2]
طايفه يزيديه در محدوده اتحاد جماهير شوروي سابق نيز حضور دارند که به دوران امپراطوري تزارها بر مي گردد (بعد از سال 1829 ميلادي) که در آن زمان رابطه گرمي بين يزيديان و ارمني ها بر قرار شد.[3]
يزيديان در ترکيه نيز حضور دارند و محل پراکندگي آنان از مرزهاي شرقي ترکيه با عراق و شوروي سابق آغاز مي گردد و پس از عبور از ديار بکر، ماردين، کوهستان طور، کلس به عين تاب منتهي مي شود، در کشور سوريه نيز عده اي شيطان پرست در جزيره ابن عمر وجود دارد که پراکندگي آن ها به سوي غرب تا شهر حلب ادامه دارد.[4]
شيطان پرستان (يزيديان) معتقدند خداوند قبل از آفرينش زمين و آسمان بر کشتي خود نشسته و بر درياها سير مي کرد. سپس از راز گرامي خود مرواريدي سفيد پديد آورد و پرنده اي به نام «انفر» خلق کرد و آن مرواريد را بر پشت آن پرنده قرار داد و تا چهل هزار سال بر پشت آن پرنده بود.[5]
پس از آن خداوند شروع به آفرينش فرشتگان کرد و هفت فرشته آفريد تا او را ياري کنند. و از روز يک شنبه شروع کرد و در هر روز يک  فرشته آفريد و عزرائيل يعني همان ملک  طاوس را که سرور فرشتگان باشد در اولين روز آفرينش خلق کرد.
آن گاه خداوند ملک طاووس را به رياست فرشتگان برگزيد و سپس آسمان هاي هفت گانه و زمين هفت گانه و خورشيد و ماه را آفريد و  براي هر فرشته کاري معين کرد.[6]
ملک طاوس که همان شيطان است در نزد آنان مقدس و محترم است و او را برتر از آدم مي  دانند و لعن او را جايز نمي دانند و او را به نام هاي عزازيل و کاروبيم مي شناسند و معتقدند او پس از خداوند عالميان مي آيد و سرور و روزي دهنده و کنترل کننده همگان است. به همين علت يزيديه به شدت رضاي او را مي طلبند و برايش روزهاي معين، اعياد مشخص، طواف هاي معلوم و جشن هاي مرسوم بر پا مي دارند.[7]
يزيديان در اعتقاد به خداي نيکي و بدي با زرتشت هم عقيده اند با اين  تفاوت که اين ها خداي بدي را پرستش مي کنند و برايش خضوع و خشوع مي نمايند.[8]
يزيديان آداب و رسومي دارند که با  تقليد از نياکانشان به ارث مانده و برخي از آن ها را مي توان در اديان مختلف معاصر و هم جوار با آنان  مشاهده کرد. يزيديان همچون هندوان بر خورشيد و ماه سجده مي  کنند و هم چون يهوديان برخي غذاها را تحريم کرده اند و مانند مسيحيان در مراسم ديني خود طبل مي زنند، در مزمار (ني) مي نوازند و مانند مسلمانان،به سبک خاص خودشان نماز و روزه و حج و زکات و قرباني کردن و ... را به پا مي دارند. ارکان ديانت يزيديه چهار رکن روزه، نماز، حج و زکات است.
1. روزه: شيطان پرستان دو نوع روزه دارند: الف: عمومي که سه روز است (سه شنبه چهار شنبه و پنج شنبه اول ماه دسامبر) ب: روزه خصوصي که هشتاد روز است که نيمي از آن را در دسامبر و نيم ديگر را در بيستم ماه جولاي مي گيرند سپس رهبران ديني چهار چهار به مقبره شيخ عدي مي روند و سه روز در آن جا روزه مي گيرند که آغاز چهل روز روزه آنان است. سپس به روستاي خود باز مي گردند تا باقيمانده روزه  خود را بگيرند.[9]
2. نماز: يزيديان نماز جماعت ندارند. نماز آنان خصوصي و انفرادي است و آن ها به آن نماز نمي گويند، زيرا نماز در نزد آنان حرام است. از جمله اين نمازها يکي هنگام طلوع خورشيد است که يزيدی هنگام طلوع خورشيد از خواب بر مي خيزد و پابرهنه رو به آن مي ايستد و به احترام خورشيد چهار بار سجده مي کند، يزيديان ترجيح مي دهند اين  کار را در مکان خلوت انجام دهند همراه با راحتي و آرامش و دعاهايي نيز در هنگام غروب خورشيد و شامگاه مي خوانند.[10]
3. حج يزيديان: يزيديان براي خود کعبه اي دارند که به زيارت آن مي روند و در مواقع  مخصوصي از سال، در آن جشن برپا مي کنند. کعبه آنان مرقد شيخ عدي نزديک روستاي عين سفني، مرکز شهرستان شيخان در استان موصل است. مي گويند که کوه لالش که مرقد شيخ در آن است مثل مکه اي است که مسلمانان به آن جا مي روند و اگر از آن والاتر نباشد پايين تر نيست. مراسم حج خود را در روز پانزده ماه سپتامبر شرقي (مطابق 28 سپتامبر غربي) آغاز مي کنند و در 20 سپتامبر شرقي به پايان مي برند بر هر يزيدي در هر سني که باشد و هر کجا که باشد حج واجب است و در هنگام حج به نوشيدن شراب و شادي مي پردازند.[11]
4. زکات: در نزد يزيديان مفهوم زکات، با مفهوم آن در اسلام متفاوت است. زکات در نزد آن ها به عنوان نوعي ماليات ديني است. بر هر مريد واجب است  که يک دهم محصول خود را به شيخ، نصف سهم شيخ را به پير، نصف سهم پير را به مربي، سه چهارم سهم مربي را به فقير و يک سهم را به کوچک بپردازند يعني هر مريد بايد 25/19 درصد درآمد ساليان خود را به رهبران ديني خود بدهد.[12]
يزيديان در مسلک خود آداب و رسوم و فروعي نيز دارند که به اختصار  به برخي از آن ها اشاره مي شود:
د ـ آنان به زبان کردي سخن مي گويند و تقريباً دين خود را مخصوص کردها مي دانند.[13]
ز ـ آن ها آب دهان انداختن را اهانت به شيطان دانسته و حرام شمرده و چنين تأويل مي کنند که هدف تفو کننده در اين  حالت، تفو بر ملک طاوس است.[14]
ح ـ از کوزه اي که بقبق کند آب نمي نوشند و معتقدند که روحي زنده در آن موجود است برخي از آنان مي گويند هر کس آفتابه بردارد اسلام خود را اعلام کرده است.[15]
ط ـ يزيدی حق ندارد در مستراح قضاي حاجت کند. زيرا معتقدند که غير يزيديان دائماً به شيطان اهانت مي کنند و مي گويند در مستراح است.[16]
مواردي که ذکر شد بعضي از معتقدات و آداب و رسوم يزيديان است اما يزيديان معاصر خصوصاً تحصيل کرده هاي آنان به بسياري از موارد مذکور پايبندي ندارند.[17]
بنابر اين در پايان بايد گفت شيطان پرستان قديم همان يزيديان هستند که آداب و خصوصيات خاصي  دارند و چون در مناطق اهل حق نشين حضور داشته و با آن ها همسايه هستند روابطي با آن ها دارند ولي در طول زمان بعضي از شيطان پرستان اهل حق گرديده اند و در ايران غالباً در اطراف کرند غرب ساکن گرديده اند.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. يزيديه و شيطان پرست ها، سيد جعفر غضبان.
2. اليزيديه و منشأ خلقهم، احمد تيمور پاشا.
پي نوشت ها:
[1]. النونجي، محمد، يزيديان يا شيطان پرستان ترجمه احسان مقدس، صفحه 67، به بعد چاپ اول، تهران، انتشارات اعطائي.
[2]. مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامي، ص 471 چهارم، 1384، بنياد پژوهش هاي اسلامي آستان قدس رضوي.
[3]. يزيديان يا شيطان پرستان، ص 93.
[4]. يزيديان يا شيطان پرستان، ص 96.
[5]. همان، ص 125 و 126 و فرهنگ فرق اسلامي، ص 474.
[6]. يزيديان يا شيطان پرستان، ص 126 ـ 128.
[7]. همان، ص 133 - 137.
[8]. همان، ص 144.
[9].  همان، ص 151 و فرهنگ فرق اسلامي، ص 476.
[10]. يزيديان يا شيطان پرستان، ص 152 و فرهنگ فرق اسلامي، ص 476.
[11]. همان، ص 153 ـ 154.
[12]. همان، ص 155.
[13]. همان، ص 171.
[14]. همان، ص 173.
[15]. همان، ص 175.
[16]. همان، ص 174.
[17]. همان، ص 176.
http://www.andisheqom.com