اسلام در پیمان ازدواج برای زن هدیه ی باارزشی به عنوان مهریه بر مرد مقرر کرده است که این هدیه ، عوض از تملک زن نبوده ، بلکه نشانه ی محبت و تقدیر است . از این رو قرآن از آن به عنوان « صداق » یاد کرده و میفرماید:« مهریه ی زنان را به طیب خاطر به آنها بدهید .»( نساء ۴ )

اسلام از سوی دیگر سفارش کرده که مهریه ، سبک گرفته شود و یکی از اسباب مبارکی زن را کمی مهریه ی او دانسته و سنگین بودن آن را نکوهش کرده ، چنان که رسول خدا ص میفرمایند :« سوگند به آن کسی که مرا به نبوت و رسالت برانگیخت ، هر زنی که مهریه ی سنگینی بر شوهرش تحمیل کند ، خداوند زنجیرهای آتشین دوزخ را بر او بار خواهد کرد .»

و نیز فرمود:« بهترین زنان امت من زنی است که زیباییش بیشتر و مهرش کمتر باشد .»

و همچنین امیرالمومنین علی ع میفرمود:« مهر را سنگین نگیرید که مایه دشمنی خواهد شد »

و نیز امام ششم ع فرمود:« کم خرجی و آسان زایی برکات زن است و سنگینی هزینه و دشوار زایی از شومی اوست »

و نیز رسول اکرم ص فرمودند :« مهرها را سنگین نگیرید مهر و محبت را خدا باید فراهم کند » ( نه قباله ی کمر شکن )

وجود مهریه و صداق در ازدواج ضروری و لازم است و نشانه ی مهر و محبت شوهر است و شارع مقدس اسلام هم آن را امضاء نموده است . اما جامعه ی ما از حد متناسب و متعارف کنار رفته و میزان مهریه ها را سنگین تر کرده است . به طوری که روز به روز مهریه ها بالا و خارج از حد متعارف می شود این امر مشکل دیگری را برای جوانان در سر راه آن ها سبز کرده است . این افراد در این اندیشه اند که هر چه مهریه سنگین و سنگین تر شود پسر و دختر زندگی سالم تری خواهند داشت و پشتوانه ی دختر است در صورتی که این افراد دچار اشتباه بسیار بزرگی شده اند چون تجربه نشان داد حتی در مواردی که مهریه های سنگینی در قباله ی زن ثبت شده است اگر بین شوهر و همسر ناسازگاری بروز کند و مشکلات قابل تحمل نباشد دختر خانم به هر قیمتی شده خودش را خلاص میکند و میگوید « مهرم حلال جانم ازاد » . پس بنابر روایاتی که بیان شده نه تنها مهریه زیاد در اسلام راه ندارد بلکه مرود مزمت قرار گرفته است .

توجه به یک نکته

بعضی از افراد قایلند که اگر مهریه کم باشد مردان سوء استفاده میکنند در نتیجه آمار طلاق یا تعدد زوجات ... بیشتر میشود.

در جواب میتوان گفت : شاید افرادی باشند در این زمینه سوء استفاده کنند ولی اگر به سفارش پیامبر اکرم و ائمه معصومین توجه شود که فرمودند :« مهریه کم اما داماد با اخلاق ، مهریه اندک ولی شوهر متدین و با ایمان » راه اصلی تحکیم خانواده را خوش اخلاقی و دینداری جوان میداند نه مهریه های سنگین .

یکی از مشکلاتی که جوانان عزیز را بعد از انتخاب همسر مناسب ، آزار میدهد نداشتن مسکن است در این زمینه دولت اقداماتی را برای حل مشکل جوانان انجام داده ولی کافی نیست چون عرضه و تقاضا با هم تناسب ندارند لذا مسئولین جامعه باید تلاش بیشتری کنند تا مشکل مسکن را تا آن جا که برای آنها مقدور است ، حل نمایند . برای حل مشکل جوانان عزیز به یک تجربه مفید از والدین اشاره میکنم .

راه حل اول :

در زمان چندان دور والدین به تناسب افراد خانواده اتاق مهیا میکردند و یک اتاق به عنوان مهمانی و یک اتاق به عنوان اتاق پذیرایی قرار میدادند . و بقیه اعضای خانواده هر کدام دارای یک اتاق جداگانه بودند یعنی به طوری که اگر یک پدری سه فرزند پسر داشت برای هر کدام یک اتاق مهیا میکردو در کنارش یک اتاق پذیرایی هم آماده میکردو هنگام صرف غذا دور یک سفره جمع میشدند و بعد از صرف غذا هر کس به اتاق خودش میرفت وزندگی طبیعی خودش را ادامه میداد. و با این بیان مشکل مسکن آنها کمتر بود البته نمیخواهم بگویم الان هم به همان شکل عمل شود بلکه هدفم آن است که در ابتدا زندگی چون امکان منزل مستقل برای دختر و پسر نیست می توانند با مهیا بودن شرایط در منزل پدری ، موقت سکونت کنند تا بتوانند منزل جداگانه ای تهیه نمایند البته باید شرایط در آن خانه مهیا باشد و مشکلات جانبی نداشته باشد . در غیر این صورت اگر باعث شکستن حرمت افراد می شود سکونت در آن جا صلاح نیست .

راه حل دوم :

این که همه ی انسان ها در ابتدای زندگیشان دارای مسکن نیستند بلکه بعد از تلاش پی گیر و مستمر زن و مرد ، خداوند آن وعده ای را که داده بود تحقق میبخشد و در امر مسکن هم آن ها را یاری میکند لذا جوانان عزیز سعی کنند منزلی مناسب و در حد شان و منزلت خودشان اجاره کنند و به طور ساده زندگی کنند و قناعت را سرمنشا کارشان قرار دهند و با پشت کار یکدیگر ان شا الله منزلی نو تهیه کنند و این امکان پذیر نیست مگر با توکل به خدای حکیم و رزاق .

۲- ادامه ی تحصیلات

مشکل دومی که مانع ازدواج جوانان عزیز می باشد ، مساله ادامه ی تحصیلات است . زیرا بسیاری از جوانان معتقدند در زمان تحصیلات خودشان مشکلات فراوانی دارند که انتخاب همسر نه تنها مشکلات آن ها را برطرف نمی کند ، بلکه بر مشکلات آن ها می افزاید . پس ترجیح می دهند تحصیلاتشان تمام شود و فارغ التحصیل شوند تا ان شا الله بعد از گرفتن کار و درآمدی برای خودشان ، ازدواج کنند .

دانشجویان عزیز ! اولا غریزه ی جنسی انسان ها از راه درست و مشروع باید ارضاء شود تا سر به عصیان نگذارد . چون در صورت عدم ارضاء و تعدیل آن از راه مشروع فسادهای بی حدی تحقق پیدا میکند انسان هنگامی که تشنه می شود به آب و هنگام گرسنگی به غذا نیازمند می شود و به هنگام تحریک غریزه ی جنسی نیز ، به ارضاء و تعدیل مشروع نیازمند است و این امر میسر نیست مگر با « ازدواج کردن » .

زن و مرد مکمل همدیگرند و حتی در راه تحصیل می توانند همدیگر را کمک کنند و با آرامش خاطر و نشاط جوانی تحصیلات علمی و حوزوی را ادامه دهند  . البته درراه ازدواج مشکلات دو جور است :

۱- مشکلات حقیقی و واقعی

۲- مشکلات ساختگی و بی اساس

بیشتر مشکلاتی را که جوانان در ادامه تحصیلات مطرح می کنند ساختگی است و می توان با کمک بزرگ تر ها و با برنامه ریزی دقیق دختر و پسر آن را برطرف کرد که هم ادامه تحصیل داد و هم ازدواج نمود .

البته راه حلی را اینجا ارایه میدهیم تا شاید مفید واقع شود.

الف ) ازدواج دانشجویی

چند سالی است که از ازدواج دانشجویی که از طرف نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه ها راه افتاده است استقبال بسیار خوبی شده است به طوری که دختر و پسر بعد از طی مراحل اولیه از طرف والدین همه در زیر یک سقف جمع می شوند و با یک مجلس شادی و با خرج عروسی واحد تشکیل خانواده می دهند و هم به تحصیلات ادامه میدهند که هم زندگی زناشویی را آغاز می کنند و به آرامش روحی و فکری می رسند و د رکنار هم و با یاری یکدیگر به مدارج عالیه می رسند .

ب ) یاری و کمک پدر و مادر

والیدن باید دختر و پسر را یاری کنند تا تحصیلات مانع ازدواج آن ها نشود چون اگر والدین فکر کنند که فرزندان خود را که سال ها برای آن ها زحمت کشیده اند و مثل یک دسته گل پرورش داده اند الان در محیط دانشگاه و جامعه چه چیز آنها را تهدید میکند و با مقداری غفلت آن ها را به انحراف و بیماری های روحی میکشند و در آینده خسارت جبران ناپذیری به خاندانشان وارد خواهد شد تلاش میکنند که جلوی ضرر احتمالی را بگیرند و فرزندشان را در جهت گرفتن همسر یاری کنند و فرزندشان از نعمت همسر بهره مند شود و هم از انحرافات اخلاقی و بیماریهای روحی محفوظ بماند .

والدین دست به دست هم دهند و یک زندگی ساده در کنار تحصیلات فرزندانشان برای آن ها فراهم کنند.

ج ) وظیفه دولت

دولت جمهوری اسلامی می تواند به دانشجویان خوابگاه متاهلین بدهد و مشکل مسکن آن ها حل شود یا بگوید هر یک از دانشجویان در زمان دانشجویی ازدواج کند هزینه مسکن آن ها را تامین میکند و یا با دادن وام های مخصوص ازدواج دانشجویی ، دانشجویان بتوانند از آن استفاده کرده و بعد از فارغ التحصیلی و مشغول به کار شدن بدون بهره همان مبلغ را از آن ها در اقساط های مختلف دریافت کنند .

د ) یک تجریه مفید از طلاب علوم دینی

مشکلات تحصیلی با وجود این که برای طلاب حوزه های علمیه است و نوعا وضع مالی مناسبی هم ندارند و حتی بعضا وضع مالی آن ها پایین تر از دانشجویان است زمانی که به سن ازدواج رسیدند سعی میکنند به موقع ازدواج کنند و تحصیلات حوزوی را هم ادامه دهند چون زندگی ساده و بی آلایش و بدون تشریفات دارند و آن چه مهم است و من هم به عنوان یک طلبه تجربه کرده ام ، ساده زیستی و قناعت حرف اول را می زند . چون قناعت دولتی است که انسان را کفایت می کند . وقناعت ثروتی پایان ناپذیر است . و هر کسی به روزی کم از خدا راضی باشد ، خداوند به عمل کم از او راضی میشود .

طلاب علوم دینی با این تفکر اسلامی که میتوان به جای فرش های دست بافت گران قیمت ، روی فرش و موکت ساده زندگی شیرینی داشت و با خوردن غذای ساده زندگی شیرین تر از عسل داشت و با داشتن خانه ی کوچک و ساده میتوان زرق و برق های دنیا را نادیده گرفت و میتوان با همت بلند و اراده ی قوی و ایمان ، تشریفات و خرج های اضافی و مشکلات ساختگی را از زندگی زناشویی دور کرد .

البته دانشجویان مشکل دیگری بعد از ازدواج را مطرح میکنند و آن بچه دار شدن و نگهداری آن است که این مشکل هم میتوان با توافق یکدیگر در دوران تحصیلات از بچه دار شدن جلوگیری کرد .

البته این نکته را دانش پژوهان عزیز باید بدانند آن چه باعث از بین رفتن نشاط جوانی می شود چشم و هم چشمی و زندگی تجملاتی است که وضع کسانی که رفاه مادی بیشتر و بالاتر دارند ، نگاه میکنند و خودشان را با آنها مقایسه میکنند لذا نمیتوانند با مشکلات کنار بیایند و سعی می کنند وضع مادی خودشان را بالا ببرند و رفاه مادی بیشتر را بدست بیاورند بعد ازدواج کنند لذا چون در زمان تحصیلات رفاه مادی که خودش را با بالاتر مقایسه کرده ندارد مجبور است این توهم را مطرح کند و بگوید همراه تحصیل ازدواج ممکن نیست .

انسان باید همیشه از جهت مادی به زیر دست ها و افرادی که در سطح پایین تری از معیشت هستند نگاه کند و هم چنین می بایست از جهت معنویات به افراد بالا دست نگاه کند و سعی کند خودش را به آن ها نزدیک نماید .