| آخرین ارسال ها |
| نوار پیام ها |
|
مدیریت پیام ها |
| امکان افزودن پاسخ به این موضوع وجود ندارد امکان افزودن موضوع در این بخش وجود ندارد |
| اطلاعات نویسنده |
یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۲ ۰۵:۱۴ بعد از ظهر
|
|||||
|
نگاه اسلام به خوش خلقی در مزاح و خنده
فضیلت مزاح
حضرت رسالت صلی الله علیه وآله فرموده است که: «مؤمن مزاح کننده و شیرین سخن باشد و مرد دورو، ترشرو و گره بر ابرو باشد». امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمود: «هیچ باک نیست اگر کسی چندان مزاح کند که از حد بد خویی و دایره ترشرویی بیرون آید.(3) پرهیز از مداومت بر مزاح بباید دانستن که اصل مزاح، مذموم نیست؛ مداومت بر آن مذموم است.(4) پرهیز از شوخی بی جا اصل همه بدیها و آشوب ها، شوخی کردن بی جاست، از این کار پرهیز کن؛ هرچند شوخی کردن درست، نه عیب است و نه گناه.(5) بدان ای پسر که گفته اند: «شوخی کردن، موجب بدی و بدبختی است»؛ تا می توانی از شوخی بی جا پرهیز کن. و از شوخی ناپسند و فحش شرم داشته باش.(6) شوخی نکردن با کمتر از خود مزاح می توان کرد، امّا سخنان ناپسند و ناسزا نباید گفت. پس با کمتر از خود شوخی مکن تا آبروی خود را با جواب او از دست ندهی؛ اگر از سر ناچاری خواستی با کسی مزاح کنی با همانندان و همتایان خود شوخی کن تا اگر جوابی دادند، آبروی تو نرود.(7) شوخی نکردن با خردسالان بزرگی که با خردسالان شوخی و مسخرگی کند آبروی بزرگی خود را می ریزد و غبار ذلّت و خواری بر می انگیزد: ای که بر سفله می دری جامه نام، ترسم به گرگی ات برود(8) مشو افسوس پیشه(9)، با خردان ورنه فرّ بزرگی ات برود(10) شوخی درست آورده اند که پیرزنی از رسول خدا صلی الله علیه و آله پرسید: ای پیامبر! آیا چهره من به بهشتیان می ماند یا به دوزخیان! من بهشتی هستم یا دوزخی؟ و گفته اند که پیامبرصلی الله علیه و آله شوخی می کرد ولی جز راست سخنی نمی گفت. پیامبرصلی الله علیه و آله از روی مزاح به آن پیرزن فرمود: «در آن جهان هیچ پیرزنی در بهشت نیست»؛ آن پیرزن دلتنگ شد و گریست. آن گاه پیامبرصلی الله علیه و آله لبخندی زد و فرمود: «گریه مکن که سخن من دروغ نیست، راست گفتم که هیچ پیری در بهشت نیست؛ زیرا در روز قیامت، همه مردم، جوان از گور برخواهند خاست. پیرزن خوشحال شد».(11) شوخی ابلهانه یکی از دانشمندان بزرگ مصر گوید که پادشاه مصر مرا برای انجام کاری به نزد هرقل(12) فرستاد. وقتی به بارگاه او وارد شدم، در پایتخت او دیوانه ای دیدم که پایش را با زنجیر طلایی به پایه تخت بسته بودند و او حرکت هایی شیرین و کارهایی جالب انجام می داد. توجه من به او جلب شد. وقتی که هرقل با گروهی دیگر سخن می گفت و متوجه من نبود، زبان خود را برای آن دیوانه بیرون آوردم. دیوانه با صدای بلند گفت: شگفتا! که را بسته و که را گشاده اند!(13) اندازه مزاح، خنده و بذله گویی افراط در مزاح مذموم، و در شریعت مقدسه، نهی شده است؛ زیرا باعث سبکی و کم وقاری، و موجب سقوط مهابت و حصول خواری می گردد، و دل را می میراند و از آخرت غفلت می آورد. و بسا باشد که موجب عداوت و دشمنی دوستان، یا سبب آزردن و خجل ساختن مردمان گردد. و همچنان که گفته اند که: بسیار بازی است که به جدی می کشد؛ و از این جهت است که گفته اند: با مردم صاحب شأن شوخی مکن که کینه تو را در دل می گیرند. و با مردم دون و پست نیز شوخی مکن که هیبت تواز نظرشان ساقط می گردد و به تو جرأت پیدا می کنند و سخن زشت می گویند». و دیگر گفته است که: «شوخی، آبرو را می برد، و دوستان را از آدمی جدا می کند.» و بعضی گفته اند که: «هرچیزی تخمی دارد، و تخم عداوت و دشمنی، شوخی است.» و از مفاسد شوخی آن است که دهان را به هرزه خندی می گشاید و آدمی را به خنده می آورد؛ و خنده، دل را تاریک و آبرو و وقار را تمام می کند. و با این جهت خدای ــ تعالی ــ نهی از آن فرموده که: «فلضحکوا قلیلاً و لیبکوا کثیراً»؛ یعنی: «بسیار کم بخندید و بسیار گریه کنید»(14) و شکی نیست که خنده بسیار علامت غفلت از آخرت و مرگ است. یکی از بزرگان با خود خطاب کرد و گفت: «ای نفس! می خندی و حال اینکه شاید کفن تو اکنون در دست گازر باشد و آن را گازری کند». بلی، کسی را که مرحله ای چون مرگ در پیش، و خانه ای چون آخرت در عقب، و دشمنی چون شیطان در کمین، و محاسبی چون کرام الکاتبین قرین، عمری چون برق درگذر، و منزلی چون دنیا که محل صد هزار گونه خطر است مستقر، خندیدن و شوخی کردن نیست، و با خاطر جمع نشستن نه؛ مگر از غفلت و بی خبری. مباش ایمن که این دریای خاموش نکرده ست آدمی خوردن فراموش زرنگ ایمن نبینی آب جویی مسلم نیست از سنگی سبویی یک امروز است ما را«نقدم ایام»(15) بر آن هم اعتمادی نیست تا شام یکی از بزرگان دین شخصی را دید که می خندد، گفت: «آیا به تو رسیده است که وارد آتش جهنم خواهی شد؟ گفت: بلی. گفت: آیا دانسته ای که از آن خواهی گذشت؟ گفت: نه. گفت: پس به چه امید می خندی؟ گویند: آن شخص را دیگر کسی خندان ندید».(16) و مخفی نماند که خنده مذموم، قهقهه است که با صدا باشد؛ اما تبسم که کسی صدایی از او نشنود مذموم نیست بلکه محمود است. و تبسم نمودن پیغمبر صلی الله علیه و آله معروف و مشهور است. و همچنین شوخی و مزاح مذموم در وقتی است که کسی افراط در آن کند، یا مشتمل بر دروغ و غیبت باشد، یا باعث آزردگی و خجالت دیگری شود. اما مزاح اندک، که از حق تجاوز نشود و مشتمل بر سخن باطل یا ایذاء و اهانتی نباشد و باعث شکفتگی خاطری گردد مذموم نیست.(17) آورده اند که روزی پیرزنی در بیابان مانده بود و در آن بیابان به آن حضرت علیه افضل الصلوات رسید و آن حضرت را شتران بسیار همراه بود. بعضی با بچه و بعضی بی بچه، عجوزه استعانت نموده، گفت: یا رسول الله، مرا بر شتری ازین شتران نشان و از این بیابان برهان. آن حضرت فرمود که تو را به بچه شتر خواهند نشاند. عجوزه زاری می کرد و می گفت پس درین بیابان هلاک خواهم شد. چه هیچ شتر بچه مرا حمل نتواند کرد، و صدق و قول پیغمبر مقرر و تغییر آن نامتصور. بعد از اضطراب عجوزه، آن حضرت فرمود که جمیع شتران، خواه بزرگ و خواه کوچک، بچه اند و مراد به بچه، مولود و این وصف بر همه صادق. پس عجوزه را برشتری نشاندند و از آن بیابان برهاندند. و در مزاح و مطایبه، هرزه خند و دم سرد مباش. چه بیهوده خندیدن، دوم دیوانگی است و صاحب آن اکثر اوقات غمناک بود، همچنانچه کثیر البکاء پیوسته شادان. آن مفرح که لعل دارد و درّ خنده اندک است و گریه پر پس وقت مزاح کردن و خندیدن بدان. چه بسیار خنده کوتاه عمر باشد، و بر آن خنده باید گریست.(18) خنده چو بی وقت گشاید گریه گریه ازان خنده بی وقت به سوختن و خنده زدن برق وار کوتهی عمر دهد چون شرار بی طرب این خنده چون شمع چیست بس که برین خنده بباید گریست و باید که استعمال مزاح و اشتغال بر مطایبه بر طریق اعتدال و طور توسط حال باشد، و حضرت علی مرتضی را نیز مطایبه بودی.(19) اما وقوف بر اعتدال، در غایت اشکال و نهایت دشواری است. و اکثر مردم در ابتدای حال قصد اعتدال کنند، لیکن عند الشروع متجاوز و متعدی گردند تا مفضی به وحشت و ملال گردد و غضب مخفی را ظاهر کنند و عداوت و حسد بر دل ها راسخ گرداند. پس در مزاح و مطایبه فحش نباید گفت و سفاهت نباید شنفت.(20) مزاح به مرتبه نزاع مرسان؛ چه منازعت نه کار خردمندان است. و اگر بی اختیار واقع گردد هرچه توانی کرد و توانی گفت مکن و مگوی: جای آشتی رها کن و متحمل باش. با سفها و سفلگان و بد اصلان مزاح مکن تا حرمت خویش در سر و کار بی حرمتی ایشان نکنی. افلاطون، ابلهی را دید دست در گریبان عالمی زده. گفت اگر این عالم، دانا بدی کار او با این نادان به این مرتبه نرسیدی. دو عاقل را باشد جنگ و پیکار دگر نادان ستیزد با سکبسار و گر نادان به وحشت برستیزد خردمندش به نرمی آب ریزد دو صاحب دل نگه دارند مویی همیدون سرکشی و آرام جویی و گرنه از هردو جانب جاهلانند اگر زنجیر باشد بگسلانند (21) برادران دو دستهاند: برادران مورد اعتماد و برادران خنده رو مردى در بصره برابر اميرالمؤمنين (علیه السلام) برخاست و گفت: «يا امير المؤمنين! حال برادران دينى را به ما خبر ده»، حضرت فرمود: «برادران دو دستهاند: برادران مورد اعتماد و برادران خنده رو، اما برادران مورد اعتماد، دست و بال و اهل و مالند (كه انسان را يارى كنند و زيان و آزار را از او بگردانند) پس هرگاه به برادرت اعتماد پيدا كردى، مال و بدنت را به او ببخش و با دوستان با صفايش صاف باش و با دشمنانش دشمنى كن، و راز و عيبش را بپوشان و نيكيش را آشكار كن و بدان اى پرسنده كه اينها از كبريت احمر كمترند. و اما برادران خنده‌رو، تو! از جانب آنها به لذت خود ميرسى، (و آن لذت معاشرت و مصاحبت با آنهاست) پس اين را از آنها مبر و بيش از اين هم از دل آنها مخواه (توقع صفا و يك دلى از آنها نداشته باش) و از خوشروئى و شيرين زبانى خود آنها را برخوردار كن تا آنجا كه آنها تو را برخوردار كنند.»(1)
مؤمن؛ نشانهها و صفات او
«مؤمن با نشاط است و خوشرو و نه چهره در هم و عيب جو، سخت است، و بسيار خشم فرو خور و بسيار خنده رو.» (2) اسلام هیچ گاه عبوس بودن را برای مسلمانان توصیه نمی‌کند بلکه دائما به دنبال آن است که روحیه نشاط و شادمانی در فضای جامعه پراکنده باشد. جامعه اسلامی باید تهی از هرگونه افسردگی، غم و اندوه باشد. اما وقتی مؤمن بسیار خنده‌رو توصیف می‌شود، این خنده چه خنده‌ای است؟ ویژگی‌های خنده پسندیده و مذموم از نظر امامان چیست؟ آواز خنده مؤمن بلند نمىشود امیرمومنان در نهج البلاغه می‌فرمایند: «مؤمن اگر خاموش است سكوت او اندوهگينش نمىكند و اگر بخندد آواز خنده او بلند نمىشود و اگر به او ستمى روا دارند صبر مىكند تا خدا انتقام او را بگيرد.»(3) در واقع حضرت بلند خندیدن را از صفات فرد مؤمن به حساب نمی آورد؛ زیرا بلند خندیدن از وقار و متانت مؤمن به دور است و جایگاه او را در نظر دیگران خدشه دار میکند. در بسیاری موارد کسی که بلند می خندد به دنبال جلب نظر و توجه دیگران است که قطعا مؤمن هیچ گاه چنین نیست. از سخنان بى ارزش و خنده آور بپرهيز امام علی (علیه السلام) می‌فرمایند: «از سخنان بى ارزش و خنده آور بپرهيز، گرچه آن را از ديگرى نقل كرده باشى.»(4) انسان نباید با بذله‌گویی و بیان کردن لطیفه‌های مختلف در صدد خندان دیگران به هر قیمتی باشد. هرچند که خنداندن دیگران در اسلام به طور مطلق مذموم نیست، اما حضرت در این حدیث ما را به این موضوع متوجه می‌سازند که بیان سخنان بی‌ارزش و خنده آور در شأن مؤمن نیست. انسان نباید خنده دیگران را به هر قیمتی به دست بیاورد. هیچ گاه نباید با بیان مطالب سخیف و بی ارزش دیگران را خنداند. هرچند که خندان و فراهم کردن موجبات شادی مسلمانان از ثواب خاصی برخوردار است، اما نباید دستاویزی برای بیان مطالب فاقد محتوا و ارزش باشد.
تو كه أعمال رسواكننده مرتكب شده‌اى خنده دندان نما مكن
اميرالمؤمنين (علیه السلام) مي‌فرمود: «تو كه أعمال رسواكننده مرتكب شده‌اى خنده دندان‌نما مكن و كسى كه گناهانى كرده، از بلاى شب گير و پيش‌آمد ناگهانى نبايد ايمن باشد.»(5) مقصود امام (علیه السلام) در اين عبارت اين است كه انسان آلوده به گناهانى است (كه هر يك از آنها اگر آشكار شود براى رسوائى او كافى است) با چنين وضعى خنده از ته دل كه حاكى از آسودگى خاطر اوست برايش روا نيست. در واقع انسان هیچ گاه نباید احساس آسودگی خاطر بکند؛ زیرا مرگ و قیامت را در پیش‌رو دارد. او همیشه باید غمی از گناهان و کرده‌های خود در دل داشته باشد و مسلما خنده قاه قاه و بلند که نشان‌دهنده سرخوشی آدمی است او را از یاد مرگ دور و به دنیا وابسته‌تر میکند. خنده مؤمن، تبسم است حضرت صادق عليه السلام فرمودند: «خنده مؤمن تبسم است.» (6) در واقع هم چنان که در احادیث بیان شده خنده مؤمن در چهره او آشکار و غم او باید در دل و درونش نهفته باشد. مضرات خنده زیاد امام صادق (علیه السلام) فرمودند: 1. شوخى بسيار آبرو را ببرد و خنده بسيار ايمان را به يك سو پرتاب كند. (7) 2. خنده بسيار دل را بميراند. (8) 3. بسيار خنديدن دين را آب كند چنانچه آب نمك را. (9) 4. خنده بىمورد از نادانى است. (10) با کمی تأمل در احادیث می‌توان به راحتی فهمید که اهل بیت هیچ گاه بلند خندیدن و زیاد خندیدن را برای شیعیان خود توصیه نمی‌کردند. هم چنان که ایشان مومنان را به خنده‌رویی سفارش می‌کردند اما به آنان یاد آور می‌شدند که خنده بسیار نکنید؛ زیرا خنده بسیار، قساوت قلب می آورد و انسان را از یاد خدا و گناهانی که انجام داده غافل میکند. اسلام فضای جامعه اسلامی را سراسر با شادمانی و شعف ترسیم می کند اما نه هر نوع شادمانی! اسلام هیچ گاه شادی‌های پوچ و پوشالی که لحظاتی بیشتر دوام نمی‌آورند را برای مسلمانان تجویز نمی‌کند، بلکه اسلام تبسم و لبخند را توصیه میکند و نه بلند خندیدن از روی سرمستی و زیاد خندیدن را؛ خنده ای که در آن با باز شدن لب ها از هم دندان‌ها نمایان نشوند. این خنده فضا و جو حاکم در جامعه را سرشار از شادی میکند و در عین حال مانع غفلت از آخرت و یاد مرگ می‌شود. (رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم); بعد از سلامتی خنده بزرگترین نعمت خداست. می پسندم 3 0 3 
تعداد آنلایک ها ( 0 ) از این کاربر
|
||||||
|
|
|||||
| اطلاعات نویسنده |
اندر فواید خنده/خنده در اسلام...
یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۲ ۰۵:۱۸ بعد از ظهر
[1]
|
|||
|
بانو
شماره عضویت :
70
حالت :
ارسال ها :
5183
جنسیت :
تعداد بازدیدکنندگان :
568
دعوت شدگان :
2
اعتبار کاربر :
34682
پسند ها :
6789
تشکر شده : 6057
|
پیامبرهمیشه خودشون تبسم داشتند
مویدباشید ممنون می پسندم 3 0 3
تعداد آنلایک ها ( 0 ) از این کاربر
|
|||
|
|
|
|||
| اطلاعات نویسنده |
اندر فواید خنده/خنده در اسلام...
یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۲ ۱۱:۴۸ بعد از ظهر
[2]
|
|||
|
می پسندم 4 0 4
تعداد آنلایک ها ( 0 ) از این کاربر
|
||||
|
|
|
|||
| امکان افزودن پاسخ به این موضوع وجود ندارد امکان افزودن موضوع در این بخش وجود ندارد |
|
برچسب ها
|
| اندر ، فواید ، خنده/خنده ، در ، اسلام... ، |
|
|
دانلود محتوای موضوع
پرینت موضوع
ارسال این موضوع به یک دوست
