از نشانه های آخرالزمان و به معنای فرو رفتن در زمین و زیر آوار ماندن به وسیله زلزله، سیل، طوفان، موشک، بمباران و جز آنها است. (1)

در روایتی آمده است که سه خسف روی میدهد: یکی در مشرق، دیگری در مغرب و سومی در جزیره العرب. (2) و نیز می خوانیم: خسفی در حله و بصره واقع می شود و مردمان بسیاری کشته می شوند. (3)

«بیداء» نام سرزمینی است میان مکه و مدینه. ظاهراً منظور از «خسف بیداء» آن است که سفیانی، با لشکری عظیم به قصد جنگ با مهدی (ع) عازم مکه می شود، در میان مکه و مدینه و در محلی که به سرزمین «بیداء» معروف است، به گونه معجزه به امر خداوند در دل زمین فرو می روند. (4) این حادثه از نشانه های حتمی ظهور بیان شده است.
حضرت علی (ع) می فرمایند: «مردی از خاندان من، در سرزمین حرم قیام می کند، چون خبر ظهور وی به سفیانی می رسد، وی سپاهی از لشکریان خود را برای جنگ، به سوی او می فرستد، ولی سپاه مهدی آنان را شکست می دهد، آن گاه خود سفیانی با لشکریان همراه، به جنگ وی می روند و چون از سرزمین بیداء می گذرند، در زمین فرو می روند و جز یک نفر که خبر آنان را می آورد، همگی هلاک می شوند.» (5) گر چه حادثه «خسف» در منطقه «بیداء» و در مورد لشکر سفیانی واقع می شود، ولی در برخی روایات، غیر از خسف در بیداء از خسف در مشرق و خسف در مغرب نیز یاد شده است، (6) و این نشان آن است که در سایر نقاط نقاط زمین نیز چنین حوادثی رخ می دهد و به امر خداوند، دشمنان مهدی (ع) بدین وسیله نابود می گردند. (7)

نقلی دیگر:

خسف به بيداء

فرو برده شدن در «بَيْداء» - که از آن در روايات «خسف به‏بيداء» تعبير شده است - از نشانه‏هاي ظهور حضرت مهدي‏عليه السلام است. اين نشانه در احاديثي که درباره سفياني سخن گفته‏اند، فراوان ذکر شده است. (8).

واژه «خَسْف» به معناي فرو رفتن و پنهان شدن است و «بَيداء» نام سرزميني بين مکه و مدينه است. (9) ظاهراً منظور از «خسف به بيداء» آن است که سفياني با لشکري عظيم به قصد جنگ با حضرت مهدي‏عليه السلام عازم‏مکه مي‏شود؛ اما در بين مکه و مدينه - در محلي که به سرزمين «بيداء» معروف‏است - به‏گونه‏اي‏معجزه آسا، به امر خداوند، در دل زمين فرو مي‏روند.

اين حادثه در روايات بسياري - از عامّه و خاصّه - به عنوان يکي از نشانه‏هاي ظهور (نشانه‏هاي ظهور) بيان شده و در شماري از آنها بر حتمي بودن آن تأکيد شده است. (10).

امام باقرعليه السلام در بخشي از يک روايت مفصل فرمود: «... و سفياني گروهي را به مدينه روانه کند و مهدي از آنجا به مکه رخت بربندد وخبر به‏فرمانده سپاه سفياني رسدکه مهدي‏عليه السلام به‏جانب مکه بيرون شده است، پس او لشکري از پي آن حضرت روانه کند ولي او را نيابد تا اينکه مهدي با حالت ترس و نگراني بدان سنت که موسي بن عمران داشت داخل مکه شود.

آن حضرت فرمود: فرمانده سپاه سفياني در صحرا فرود مي‏آيد، پس آواز دهنده‏اي از آسمان ندا مي‏کند که «اي دشت آن قوم را نابود ساز» پس آن نيز ايشان را به درون خود مي‏برد و هيچيک از آنان نجات نمي‏يابد مگر سه نفر...« (11).

درباره حتمي بودن اين نشانه از روايات متعددي مي‏توان استفاده کرد؛ چنان که عمر بن حنظله، در حديثي از صادق آل محمدصلي الله عليه وآله چنين روايت کرده است: «خَمْسٌ قَبْلَ قِيامِ القائِمِ‏عليه السلام مِنَ العَلاماتِ: الصَّيْحَةُ وَالسُّفيانِيُّ وَالخَسْفُ بِالبَيداءِ وَ خُرُوجُ اليَماني وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِيَةِ» (12).

پيش از قيام حضرت قائم‏عليه السلام پنج نشانه است: نداي آسماني، سفياني و فرو رفتن در سرزمين بيداء و خروج يماني و کشته شدن نفس زکيّه« در روايات اهل سنّت نيز به اين مهم اشاره شده است. (13).

حادثه «خسف» گرچه در منطقه «بيداء» و در مورد لشکر سفياني واقع مي‏شود، ولي در برخي روايات - غير از خسف در بيداء - از خسف در مشرق و خسف درجزيرةالعرب‏نيزياد شده است. (14)

اين نشانگر آن است که در ساير نقاط زمين نيز، چنين حوادثي رخ خواهد داد و به امر خداوند دشمنان حضرت مهدي‏عليه السلام، بدين‏وسيله نابود خواهندشد. (15)

البته در برخي روايات از «خسف به مشرق» و «جزيرةالعرب»، به عنوان نشانه قيامت (اشراط السّاعة) ياد شده است، بر اين اساس ارتباطي به «خسف به بيداء» نخواهد داشت. (16)

پی نوشت:

1. روزگار رهایی، ج 2، ص 854
2. بحارالانوار، ج 51، ص 70؛ الزام الناصب، ص 64

3. محجه البیضاء، ج 4، ص 343؛ بحارالانوار، ج 52، ص 220

4. غیبه نعمانی، ص 252
5. تاریخ غیبت کبری، ص 521

6. وافی، ج 2، ص 443؛ منتخب الاثر، ص 442

7. برترین های فرهنگ مهدویت در مطبوعات، ص 224
8. الغيبة، ص 304، ح 14.
9. لسان العرب، ماده خسف و بيداء.
10. الکافي، ج 8، ص 310، ح 483؛ الخصال، ج1، ص303، ح82؛ الغيبة، ص257، ح15.
11. الغيبة، ص 279، باب 14، ح 67.
12. الغيبة، ص 436، ح 67؛ کمال‏الدين و تمام النعمة، ح 2، ص 649.
13. ر.ک: صنعاني، عبدالرزاق بن همام، المصنف، ج 11، ح 20769.
14. کتاب الغيبة، ص 436، ح 426.
15. الغيبة، ص 252.
16. ر.ک: کتاب الغيبة، ص 436، ح 426.