تاریخی فرهنگی قرآنی

در برخی روایات نقل شده که هر قیامی قبل از قیام قائم امام مهدی(عج) باطل است و صاحب آن طاغوت می باشد. سؤال اصلی این است که انقلاب اسلامی را چگونه می توان با توجه به این گونه روایات توجیه کرد؟ از منظر کلی لزوم تشکیل حکومت اسلامی، براساس آموزه های دین و قرآن امری عقلانی و آشکار است. زیرا بخش عظیمی از قوانین اسلامی، برنامه هایی سیاسی و اجتماعی اند که جز در سایه تشکیلات و حکومت، قابل اجرا نمی باشند و چون این احکام دائمی و در زمان غیبت هم لازم الاجرا می باشند، بنابراین هرگاه تشکیل حکومت امکان داشته باشد، به عنوان مقدمه اجرای احکام الهی، واجب است به آن اقدام شود. (ولایت فقیه، امام خمینی) اما آنچه در روایات به عنوان نهی از قیام، پیش از قیام حضرت مهدی(عج) آمده، معنا و مفهوم خاصی دارد که باید به همه ابعاد و زوایای آن توجه کرد.
1- روشن است که احادیث در هر موضوعی، هم از حیث سلسله سند و راویان، و هم از جهت محتوا و مضمون، باید مورد بررسی قرارگیرد، که در بحث روایات قیام پیش از ظهور مهدی(عج) نیز باید این تحقیق صورت گیرد.
2- در بررسی های به عمل آمده، بسیاری از روایات این مبحث غیرقابل اعتمادند و آنها که معتبرند تنها قیام هایی را مردود می شمارند که رهبران آن قیام ها خود مدعی مهدویت باشند، و به عنوان قائم آل محمد(ص) قیام کنند، و یا اینکه هدفی غیرالهی داشته باشند یا بدون تهیه مقدمات و اسباب لازم و قبل از فرا رسیدن زمان مناسب اقدام شود. اما اگر رهبر یا رهبران قیام نه به عنوان مهدویت و نه به منظور تاسیس حکومتی در برابر حاکمیت الله، بلکه به منظور دفاع از اسلام و قرآن و مبارزه با ظلم و استکبار و به قصد تاسیس حکومت اسلامی و اجرای کامل قوانین آسمانی و ارزش های وحیانی، قیام و مقدمات نهضت امام مهدی(عج) را نیز پیش بینی کرده و مردم را به یاری بطلبند، روایات مذکور چنین نهضت و انقلابی را مردود نمی شمارند. تاسیس چنین حکومتی، به منظور حاکمیت الله و در مسیر حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) و زمینه ساز آن می باشد. بنابراین، احادیث مذکور مخالف چنین قیام و نهضتی نخواهند بود.

3- این احادیث در شرایطی صادر شده اند که عده ای از علویان و برخی از عباسیان، برای مقابله با حکومت اموی؛ با استفاده از جهل مردم، خود را مهدی موعود که پیامبراعظم(ص) وعده ظهور او را بشارت داده بود، قلمداد می کردند و از مردم برای خود، به عنوان مهدی منتظر، بیعت می گرفتند. در چنین اوضاعی «ائمه» با موضع گیری مناسب، جلوی سوء استفاده آنان را می گرفتند. شاهد این جریان، قضیه «مهدی عباسی» یکی از خلفای ظالم عباسی است که به همین جهت لقب مهدی به خود داده و از مردم، بیعت می گرفت و نیز محمدبن عبدالله بن الحسن، معروف به نفس زکیه، به نام مهدی موعود، برای خود از مردم بیعت می گرفت و حتی از امام صادق(ع) نیز خواست که به نام مهدی آل محمد(ص) با او بیعت کند و همراه او در جنگ با بنی امیه شرکت نماید! وقتی امام صادق(ع) حاضر به بیعت با این عنوان نشد «عبدالله» پدر محمد، سخت عصبانی شد و سخنانی ناروا خطاب به امام بیان کرد. در این مناظره حضرت به عبدالله فرمود: نه پسر تو آن مهدی موعود است و نه الان وقت قیام است و اگر می خواهید برای خدا غضب کنید، امر به معروف و نهی از منکر نمایید.

 این روایت خود دلیل بر این است که از نظر ائمه(ع) هر قیامی محکوم نبود، بلکه امام (ع) برای شرکت در قیامی که برای امر به معروف و نهی از منکر باشد، اعلام همکاری کرده بود و این گونه قیام و انقلاب را امضاء کرده و مشروع اعلام می کند. اغلب روایات نهی از قیام که مخالفین به آنها استناد کرده اند، از این نوع روایات بوده و در چنین فضایی صادر شده اند و منع از قیام، مشروط و ناظر به افراد خاصی است و مطلق نمی باشد. از سوی دیگر اگر روایات مذکور را به معنای ظاهری و نفی مطلق همه قیام ها و مبارزات برای تشکیل حکومت بدانیم. نتیجه آن وجوب سکوت در برابر همه ظلم ها، طاغوت ها و بی عدالتی هاست و این مخالف نص صریح آیات قرآن و روایات اهل بیت(ع) است که اسلام دین عدالت است و مردم را به عدالت و زندگی عادلانه دعوت کرده و سکوت در برابر اهل ظلم و کفر را جایز ندانسته است.

                                             امام زمان (عج) ، وجه الله

وجه الهی به معنای جهتی است که انسان می تواند آن را ببیند و متوجه آن شود. براساس آموزه های وحیانی، همه هستی مظاهر وجه الهی هستند؛ ولی در تمثیل می توان هر یک از موجودات و آفریده های الهی را مانند قطره ای از اقیانوس دانست که همانند ژن ها همه خصوصیات الهی را به صورت اجمالی یا بالقوه دارا هستند. چرا که خداوند در همه کثرات مظاهری اش، حضوری احاطی و معیت دارد، چنان که در آیه 4 حدید بدان اشاره کرده است و از خود آدم به خودش نزدیک تر است. از این رو، پیش از این که چیزی از مظاهر دیده شود، در اندیشه و چشم خردمندان، قبل، بعد و همراه (معه) آن چیز خدا دیده می شود؛ زیرا چیزها جز مظاهر همان وجود نیستند؛ چنان که امیرمومنان(ع) بدان اشاره داشته و می فرماید: ما رایت شیئا الا و رایت الله قبله و بعده و معه؛ هیچ چیز را ندیدم جز آن که خدا را قبل از آن و بعداز آن و با آن دیدم.
البته در هستی می توان مصادیقی از مظاهر الهی را یافت که در مظهریت، قوی تر و روشن تر و ظاهرتر هستند. براساس آموزه های وحیانی، تنها انسان ها هستند که از چنین شرافت قرب ذاتی برخوردارند و در مقام قوه، همه صفات و اسمای الهی را در خود دارند و آمادگی و بستر مناسبی برای فعلیت بخشی به آن و متاله و خدایی شدن را دارا می باشند. همین وجود تمام و کمال اسمای الهی در انسان (بقره31) موجب شده تا ظرفیت خلافت الهی از قرارگاه زمین را به دست آورد (بقره30) در میان انسان ها نیز برخی از آن ها که در مقام قرب چنان به خداوند و صفات، اسما و ذات الهی نزدیک شده اند که در مقام قاب قوسین او ادنی (نجم9) قرار گرفته اند، براین مقام سزاوارتر و شایسته ترند؛ چرا که ایشان مظهر تمام و کمال همه اسمای الهی اند و متاله شدن و خدایی گشتن ایشان موجب شده تا به عنوان وجه الله کامل و تمام در هستی جلوه گری کنند.

براساس آموزه های وحیانی و روایات معتبر این معنا به دست می آید که وجه الله کامل، وجود ختمی مرتبت حضرت محمد مصطفی (ص) است و به حکم آیه 61 آل عمران یعنی آیه مباهله، به سبب وحدت نفسی و نوری آن حضرت(ص) با امیر مومنان علی(ع)، همه چهارده معصوم(ع) وجه الله هستند. از آن جایی که وجه الله همان بخش ظهوری خداوندی است، آن که از نظر ظهور، تمام تر و کامل تر است، عنوان وجه الله در آن راست تر می باشد. این وجه به سبب قرب منزلت قاب قوسین او ادنی بیان شده و در آیات دیگر به اشکال دیگر همین معنا تصریف شده است،

امامان(ع) ،وجه الله و مظاهر الهی

خداوند در آیه88 قصص می فرماید: کل شی هالک الا وجهه؛ هر چیزی جز وجه آن هلاک می شود. از این رو خداوند می فرماید: فأینما تولو فثم وجه الله؛ پس به هرجا رو بگردانید آن جا وجه خداست. باباطاهر همدانی خوش در این باره سروده است: به صحرا بنگرم صحرا ته بینم/ به دریا بنگرم دریا ته بینم/ به هرجا بنگرم کوه و در و دشت/ نشان روی زیبای ته بینم.

 چرا که هرجا که از هستی است و نشان از وجود دارد و قابلیت رویت است همان وجه الله است. امام جعفر صادق(ع) : نحن والله وجه الله نتقلب فیالأرض بین أظهرکم و نحن عین الله فی خلقه ویده المبسوطه بالرحمه علی عباده؛ به خدا سوگند ما همان وجه الله هستیم که در زمین میان شما هستیم و ما همان چشم خدا در میان آفریده ها و دست گشاده به رحمت بر سر بندگان اوییم. (الکافی1/111 کتاب التوحید: باب جوامع التوحید). بنابراین هر چیزی در دنیا از آفریده های الهی، همانند قطره ای از دریای وجود الهی هستند که ما می توانیم آن قطره را به دریا نسبت دهیم هم چنان که می توانیم بگوییم که دریا نیست بلکه قطره است ولی چون در درون دریاست می توانیم دریا بودن آن را نیز اثبات کنیم.

لازمه معرفت الله

 درک و دیدن امامان(ع) همانند درک و دیدن اقیانوس با چنین علم احاطی است؛ چرا که امامان مظاهر اکمل و آیینه تمام نمای حضرت حق سبحانه و تعالی هستند. در دعای ماثور آمده است:اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف رسولک، اللهم عرفنی رسولک فانک ان لم تعرفنی رسولک لم اعرف حجتک اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی، خدایا خودت را به من معرفی کن که اگر خودت را به من معرفی نکنی، رسولت را نمی شناسم. خدایا رسولت را به من بشناسان که اگر رسولت را به من نشناسانی، حجت ترا نمی شناسم. خدایا حجتت را به من بشناسان که اگر حجتت را به من نشناسانی از دینم گمراه می شوم (جمال الاسبوع سید ابن طاوس دعا در زمان غیبت امام زمان دعاهای وارده بعد از نماز عصر جمعه) لازمه معرفت الله، معرفت پیامبر(ص) و امام(ع) است و معرفت الله بدون معرفت پیامبر و امام، سودمند و نتیجه بخش نیست؛ زیرا معرفت الله بدون ولایت، در واقع معرفت الله و شناخت حق نیست، بلکه تنها تصور یا توهم معرفت الله است. امام حسین(ع) می فرماید که اصولاً معرفت خداوند بی معرفت امام زمان شدنی نیست؛ از این رو معرفت الله را به معرفت امام تفسیر کرده است. در حقیقت این که چهارده معصوم(ع) وجه الله هستند، به خوبی روشن می سازد که چرا آن حضرت (ع) معرفت خدا را به معرفت امامان(ع) یا همان معرفت امام زمان هر دوره ای معنا کرده است. بنابراین وجه الله بودن چهارده معصوم(ع) است که به ما اجازه می دهد معرفت را همان معرفت امام(ع) بدانیم که وجه الله می باشند و شناخت وجه به معنای شناخت ذات وجه و صاحب آن.
به حکم دایره وجودی اناالله و انا الیه راجعون همان گونه که آغاز خلقت از ایشان است، آغاز معرفت نیز از ایشان می باشد، همان گونه که از شرایط «خداشناسی»، پیامبر شناسی و امام شناسی است و بدون شناخت پیامبر و امام درجه کامل خداشناسی ممکن نیست؛ هم چنین هیچ گونه کمال یابی و شدن کمالی در سیر صعود وجودی جز از طریق امامان(ع) شدنی نخواهد بود. عبودیت، طریقت دست یابی به کمال معرفت و کمال وجودی است و این هر دو تنها به واسطه ایشان امکان پذیر است. اصولا به یک معنا ایشان خود هدف شناخت و سیر وجودی هستند نه وسیله و سببی برای رسیدن به مقصد و مقصودی، چرا که ایشان وجه الله هستند و رسیدن به وجه الله یعنی رسیدن به مقصد. بنابراین ایشان نه تنها وسیله بلکه مقصد و مقصود معرفت و سیر وجودی حرکت کمالی انسان ها هستند. پس وسیله و مقصد و مقصود یکی است. انسان سالک در حقیقت سیری در امامان و به قصد ایشان می کند. بنابراین سبب و صراط و مقصد و مقصود یکی است، یعنی ایشان خود راه، راهبر راه، مقصد راه و مقصود راه هستند. این گونه است که ایشان را مظهر اول و آخر و ظاهر و باطن و مانند آن دانسته اند. هر کس این گونه نیندیشد در گمراهی است.

امام زمان(عج) وجه الله و مقصد و مقصود معرفت و سیر تکاملی بشر

بنابراین بر ماست که به امامان(ع) به عنوان وجه تمام و کامل الهی و مظهر اتم و اکمل وی توجه کنیم. این که در دعای ندبه آمده است این وجه الله الذی الیه یتوجه الاولیاء؛ کجاست آن وجه الهی که دوستان خدا به جانب او روی می آورند. به این معناست که امام، وجه الهی است که می بایست بدان توجه یافت و رو به سوی او آورد. امروز این وجه الله(ع) همان مظهر نورمحمدی در جلوه امام زمان(عج) است که نماز و تمام اعمال ما باید ما را متوجه آن وجود مبارک کند. این که در پایان نماز به این حقیقت توحیدی می رسیم که می بایست پس از معراج نمازی به حقیقت محمدی(ص) سلام دهیم، به معنای سلام به امام زمان(عج) و دریافت و فهم این معناست که توحید چیزی جز درک وجه الله بودن آن انوار نیست. بنابراین در هر عبادتی می بایست کعبه مقصود و مقصد ما امام زمان ما باشد که:من تمام الحج و من تمام الصلاه و من تمام الزکاه لقاء الامام

                                                      فواید و علل دعا برای امام زمان عج

از جمله تکالیف، “دعا برای تعجیل در ظهور امام زمان(عج)“ است؛ همچنان که خود حضرت خطاب به اسحاق بن یعقوب، فرمودند: اکثروا الدعا بتعجیل الفرج فان ذلک فرجکم؛ برای نزدیک شدن ظهور و فرج، بسیار دعا کنید که همان فرج شماست. سیره معصومین (ع) نیز، نشان از اهتمام و توجه آنها به دعا برای ظهور حضرت ولی عصر (عج) و ترغیب پیروان خود به این امر، دارد. دلایل مختلفی وجود دارد که دعا برای امام زمان (عج) را ضروری می نماید،:
 1- وجوب شکر منعم:
خدای سبحان در قرآن کریم، گاهی از نعمت های مادی و روزی های ظاهری مانند آسمان، زمین، آفتاب و ... یاد می کند و گاهی از نعمت های معنوی و باطنی سخن می گوید. نعمت های معنوی مراتب و درجاتی دارد که در میان آنها، برترین نعمت، نعمت رسالت و امامت است. از این رو قرآن کریم از این دو نعمت، به “منت” تعبیر کرده است. درباره نعمت رسالت و بعثت انبیاء می فرماید: لقد من الله علی المومنین اذ بعث فیهم رسولا من انفسهم (آل عمران164) درباره امامت نیز آمده است: و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثینقصص5 در روایات نیز، از وجود مبارک امامان معصوم (ع) با عنوان “نعمت”، یاد شده است. بنابراین به حکم آیات قرآن کریم و روایات، وجود مبارک ائمه معصومین (ع)، برترین و ارزنده ترین نعمتی است که خداوند به انسان ارزانی داشته است؛ چه اینکه در سایه این نعمت عظمی است که انسان از سایر موهبت های الهی بهره مند می گردد. توصیف ائمه اطهار (ع) به “اولیاء النعم” که در زیارت جامعه کبیره آمده، اشاره به همین معناست. از طرفی به حکم عقل، بر انسان واجب است در مقابل نعمت های الهی اعم از مادی و معنوی، شکرگزار باشد.

2- وجوب مودت و محبت به خاندان رسالت: یکی از بارزترین مشخصه های ایمان، تولی (حب) و تبری (بغض) است، به طوری که در برخی روایات از آن به عنوان “معیار دینداری” یاد شده هل الدین الا الحب و البغض قرآن کریم به صراحت بیان می دارد که وجود مبارک رسول خاتم (ص) در برابر رسالت خود از مردم اجر و مزدی طلب نکرد و تنها آنان را به محبت اهل بیت عصمت و طهارت فرا خواند: قل لا اسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی؛ در برابر این تبلیغ، هیچ مزدی از شما نمی خواهم، مگر دوستی خاندانم شوری23. بنابراین، قرابت و خویشاوندی امام عصر (عج) با پیامبر، مقتضی دعا کردن برای ایشان است؛ چراکه دعا برای سلامتی و تعجیل در فرج حضرت، نشانه محبت و مودت به ایشان است.
 3- وجوب احسان محسن: از دیدگاه شیعه، ائمه اطهار (ع)، علت غایی ایجاد خلق و واسطه فیض الهی و ولی نعمتی هستند که گستره خوان نعمت مادی و معنوی آنان، نظام هستی را فرا گرفته است و در حقیقت، بقای ظاهری و معنوی نظام آفرینش از برکات وجود آنهاست. شاید یکی از معانی توقیع شریف امام عصر عج) که می فرماید: انی لامان لاهل الارض کما ان النجوم امان لاهل السماء؛ من برای اهل زمین (مایه) امان و آرامش هستم، چنانکه ستارگان سبب امنیت اهل آسمانهایند همین باشد. روایات بسیاری درباره امام عصر (عج) وجود دارد که نشان دهنده توجه و احسان آن حضرت به دوستان و شیعیان خود است. در توقیعی که آن حضرت به شیخ مفید نوشته اند: انا غیر مهملین لمراعاتکم و لا ناسین لذکرکم، و لولا ذلک لنزل بکم اللاواء و اصطلمکم الاعداء؛ ما در مراعات حال شما کوتاهی نمی کنیم و یادتان را از خاطر نمی بریم و اگر جز این بود بلاهای سنگین بر شما وارد می شد و دشمنان، شما را نابود می کردند. از طرفی، عقل حکم می کند که انسان در برابر احسان و نیکوکاری شخص محسن، به او نیکی و احسان نماید. علاوه بر حکم عقل، شریعت اسلام نیز که بر پایه عقل بنا نهاده شده، پاسخ به احسان و محبت دیگران را لازم و ضروری می داند و در مقابل نیکی دیگران، دستور به احسان می دهد: هل جزاء الاحسان الا الاحسان الرحمن 60 بی شک دعا برای سلامتی و تعجیل در فرج امام (عج) از مصادیق احسان و نیکوکاری است،

دعا کردن برای سلامتی و تعجیل در فرج امام عصر (عج)، فواید بی شماری برای شخص دعا کننده در پی دارد:

1- بهره مندی از دعای حضرت: اگر کسی برای امام زمان (عج) دعا کند، حضرت که خود الگوی عمل به فرامین الهی است، به مقتضای آیه “و اذا حییتم بتحیه فحیوا باحسن منها او ردوها؛ ای کسانی که ایمان آورده اید چنانچه کسی شما را تحیت گفت، به او پاسخی بهتر بدهید یا (لااقل پاسخی) برابر با آن”(نساء86/)؛ پاسخی بهتر و مناسب با لطف و کرم خویش مرحمت می نمایند. 
2- دفع بلا و وسعت رزق: روایات بسیاری بر این دو معنا دلالت دارد؛ از جمله: از امام صادق (ع) روایت شده: دعای مرد برای برادرش در غیاب او، روزی را فراوان و ناگواری ها را دور می سازد. امام باقر (ع) نیز فرمودند: “بر تو باد که در غیاب برادران دینی خود، برایشان دعا کنی که روزی را بر تو سرازیر می کند” این احادیث دلالت می کنند که این دو فایده، برای دعا کننده در حق هر مومن غایبی حاصل می گردد. بنابراین دعا برای امام غائب حضرت صاحب الزمان عج ، که معرفتش علت تامه حصول ایمان است، بی گمان دفع بلا و وسعت رزق را به دنبال خواهد داشت.
3- ایمنی از عقوبت های اخروی: از آثار و فوائد دعا برای سلامتی و تعجیل در فرج حضرت ولی عصر (عج)، در امان بودن از عقوبت های اخروی و اهوال روز قیامت است. خداوند در قرآن کریم می فرماید: ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا فلا خوف علیهم و لا هم یحزنون؛ همانا آنان که گفتند پروردگار ما الله است سپس استقامت ورزیدند، پس هیچ ترس و اندوهی بر آنها نیست (احقاف13). محمد بن مسلم می گوید: از امام صادق (ع) درباره این آیه شریفه پرسیدم حضرت فرمودند: منظور کسانی است که بر اعتقاد به امامان، یکی پس از دیگری استقامت نمایند. در روایت دیگری از آن حضرت آمده است: خوشا به حال شیعیان قائم ما که در زمان غیبتش منتظر ظهورش باشند، و در زمان ظهور فرمانبردار و مطیع او، آنان هستند اولیاء خدا که نه ترسی برایشان هست و نه محزون می شوند. تردیدی نیست که دعا برای تعجیل در ظهور امام زمان (عج)، نشانه انتظار و استقامت دعا کننده بر اعتقاد به امامان علیهم السلام است.

ایرانیان، زمینه‌ سازان ظهور بخش عمده‌ای از روایاتی که دربارة روی‌دادهای پیش از ظهور و یاران حضرت مهدی عج آمده، دربارة ایران و ایرانیان است که با تعبیرات گوناگونی مانند: اهل فارس، عجم، اهل خراسان، اهل قم، اهل طالقان، اهل ری و... بیان شده است. با بررسی مجموع این روایات، به این نتیجه می‌رسیم که پیش از ظهور امام زمان عج، در کشور ایران، نظامی الهی و مدافع ائمة معصومین ع برپا می‌گردد که مورد عنایت امام می‌باشد، هم‌چنین می‌توان گفت، مردم ایران نقش مهمی در قیام آن حضرت خواهند داشت.

دعای عهد : وظایف و اهداف دولت اسلامی

یکی از این دعاها که مستحب است و چهل بامداد دست کم در عمر شخص خوانده شود دعای عهد است که به نظر می رسد به سبب آن که عهد و پیمانی با امام زمان(عج) است باید همواره در هر بامداد خوانده شود تا تجدید بیعت و عهد با امام و ولی عصر به عمل آید. در این عهدنامه مطالب عالی در فرازهایی چند بیان شده که یکی از بندهای آن مرتبط با وظایف و اهداف دولت اسلامی است؛ زیرا این مطالب هر چند که خطاب به امام زمان(عج) است ولی برای تبیین وظایف و مسئولیت های هر نظامی است که به عنوان دولت، امور اجتماعی و سیاسی جامعه را در اختیار می گیرد. در بخشی از عهدنامه آمده است:
اللهم... سهل مخرجه و اوسع منهجه و اسلک بی محجته و انفذ امره واشدد ازره و اعمر اللهم به بلادک واحی به عبادک انک قلت و قولک الحق ظهر الفساد فی البر و البحر بما کسبت ایدی الناس فاظهر........ اللهم اکشف عنا هذه الغمه عن هذه الامه بحضوره، خدایا! ظهورش را آسان و روشش را وسیع گردان و ما را در مسیر او بمیران و فرمانش را نافذ فرما و پشتش را استوار و محکم گردان. خدایا! به وسیله وی شهرهایت را آبادان و بندگانت را زنده گردان؛ زیرا گفتی و گفته تو حق است که فساد در خشکی و دریا به خاطر عملکرد مردم آشکار شده است؛ پس خدایا! ولی خویش و پسر دختر پیامبرت را که همنام پیامبرت است ظاهر کن تا به هر چیزی از باطل دست یافت نابود سازد و حق را به جریان آورد و ثابت و استوار گرداند. خدایا او را راه رهایی بندگان مظلوم و ستمدیده ات کن و یار و یاور کسانی قرار ده که جز تو ناصر و یاوری ندارند. احکام کتابت که تعطیل شده را به وسیله وی تجدید کن و نشانه ها و شعایر دینت را با وی استوار و استحکام بخش و سنت های پیامبر(ص) را تقویت کن. خدایا او را از شر متجاوزان حفظ کن و با رویت و دیدارش و نیز کسانی که بر دعوت اویند پیامبرت(ص) را شادان و مسرور گردان و بر بیچارگی و خواری ما که پس از او حاصل شده رحم آور. خدایا این غم و اندوه را از این امت اسلام با حضورش بردار.

وظایف متقابل مردم و حکومت در این عهدنامه تبیین شده که مردم چه وظیفه ای نسبت به دولت و نیز دولت چه مسئولیتی در قبال مردم دارد. در این عهدنامه و موارد مشابه آن بسیاری از وظایف و مسئولیت ها و نیز اهداف نظام سیاسی بیان شده و این همان چیزی است که امروز مطالبه به حق ملت ایران از دولت اسلامی است که می کوشد تا براساس نظام ولایی عمل کند و خود را به عنوان وکیل امام(ع) می شناسد و به نیابت از وی وارد عرصه عمل سیاسی شده است. از وظایف دولت اسلامی آن است که عزت را به دین بازگرداند و گمنامی را از چهره آن بزداید تا همگان در همه کوی و برزن جهان با حقیقت دین آشنا شوند. زدودن ظلمت ستم و بیداد در همه عرصه ها و حوزه های علمی و عملی و زندگی فردی و اجتماعی و توسعه عدالت و قسط از دیگر ماموریت ها و وظایفی است که در این دعاها بدان توجه شده. از آن جایی که توده مردم بدنبال رفاه و آسایش و آرامش واقعی هستند و اندوه جانکاهی دل هایشان را می فشارد، اجرای قسط ضروری است تا اندوه و غم از چهره و دل آنان زدوده شود.
از این رو در ادعیه مختلف که به شکل زیارت و یا عهد و نیایش بیان شده، این معنا به اشکال مختلف تلقین می شود تا سطح مطالبات مردمی نسبت به دولت و کارکردهای آن افزایش یابد و در صورت وجود هرگونه کمبود در این زمینه نسبت به کارآمدی دولت اسلامی واکنش نشان دهند. این ادعیه ماثور به گونه ای بیان شده که سطح مطالبات مردمی نسبت به مفاهیمی چون مسئولیت ها و وظایف دولت افزایش یابد و مردم با توجه به این معیارها به سنجش و داوری درباره عملکرد و کارآمدی دولت ها بپردازند. بدون تردید ارکان حکومت طاغوت، جهل و بیداد است و لذا دولت می بایست به ویژه با جهل و نادانی مبارزه کند و مردم را با حقایق چنان که هست آشنا سازد که از جمله آن، حقایق هستی و مسیر تعالی بشر یعنی تزکیه و تقواست. نهاد کفر بر پایه جهل ساخته شده و برپایه جبر رشد می کند. از این رو با هرگونه عقل گرایی و مشارکت دهی مردم مخالفت می شود و اساس دولت های کافر و باطل و جائر بر استبداد رای بنا می گردد.

دوری از عصبیت جهل است که عصبیت جاهلی را پدید می آورد و آدمی را به جای حق گرایی به سوی باطل سوق می دهد. امام زین العابدین(ع) درباره عصبیت جاهلی می فرماید: العصبیه التی یاثم علیها صاحبها ان یری الرجل شرار قومه خیرا من خیار قوم آخرین و لیس من العصبیه ان یحب الرجل قومه و لکن من العصبیه ان یعین قومه علی الظلم؛ عصبیتی که گناه محسوب می شود این است که شخص، بدان قوم خویش را بهتر از خوبان قوم دیگران ببیند. آنچه از عصبیت مذموم محسوب نمی شود این که شخص، قوم را دوست داشته باشد؛ ولی اگر قوم را به خاطر ظلمی کمک نماید از عصبیت ناپسند شمرده می شود. (اصول کافی، ج2، ص803) همین تعصب جاهلی است که امام صادق(ع) می فرماید: من تعصب او تعصب له فقد خلع ربق الایمان من عنقه؛ هر کسی تعصب جاهلی بورزد یا یکی از خویشان به سودش تعصب جاهلی داشته باشد و به سبب این تعصب به چیزی برسد، از دایره ایمان بیرون رفته و حلقه ایمان را از گردنش درآورده است. (همان)بنابراین اگر دولتمردان اسلامی در نظام ولایی براساس عصبیت عمل کنند، به خودی خود از دایره ولایت کبرای امام(ع) بیرون رفته اند و هر عملی را که انجام می دهند به سبب حقی که ندارند، برای ایشان گناه و جرم نوشته می شود.

                                             چرا وقتی نام قائم برده می شود، تمام قد می ایستیم؟

حضور امام رضا (ع) در خراسان کلمه «قائم» ذکر شد، حضرت برخاست و دستش را بر سر نهاد و فرمود: اللهم عجل فرجه و سهل مخرجه خداوندا! بر فرجش شتاب کن، و راه ظهور و نهضتش را آسان گردان. و از روایتی چنین استفاده می شود که این رفتار در عصر امام صادق (ع) نیز معمول بوده است. از حضرت صادق (ع) سوال شد: علت قیام در موقع ذکر «قائم» چیست؟ حضرت فرمود: صاحب الامر غیبتی دارد بسیار طولانی، و از کثرت لطف و محبتی که به دوستانش دارد، هر کس وی را به لقب قائم که مشعر است به دولت کریمه او، و اظهار تأثری است از غربت او یاد کند، آن حضرت هم نظر لطفی به او خواهد نمود؛ و چون در این حال، مورد توجه امام واقع می شود سزاوار است از باب احترام به پا خیزد و از خدا تعجیل در فرجش را مسئلت نماید. البته می توان گفت در بعضی شرایط واجب می باشد. مثل اینکه این لقب یا القاب دیگر حضرت در مجلس یاد شود، آنگاه همه اهل مجلس به احترام آن به پا خیزند. در این حال اگر کسی از اهل مجلس بدون عذر از جای خود برنخیزد، این برنخاستن توهین و هتک حرمت آن حضرت خواهد بود، و بدیهی است این عمل حرام می باشد.
آیت الله طالقانی : این دستور قیام، شاید (فقط) برای احترام نباشد، و الا باید برای خدا و رسول و اولیای مکرم دیگر هم به قیام احترام کرد، بلکه دستور آمادگی و فراهم کردن مقدمات نهضت جهانی و در صف ایستادن برای پشتیبانی این حقیقت است... این همه فشار و مصیبت، از آغاز حکومت دودمان دنائت و رذالت اموی، تا جنگهای صلیبی و حمله مغول و اختناق و تعدیلهای دولتهای استعماری، بر سر هر ملتی وارد می آمد، خاکسترش هم به باد فنا رفته بود؛ لیکن دینی که پیشوایان حق آن دستور می دهند که چون اسم صریح «قائم» مؤسس دولت حقه اسلام برده می شود، به پا بایستید و آمادگی خود را برای انجام تمام دستورات اعلام کنید، و خود را همیشه نیرومند و مقتدر نشان دهید، هیچ وقت نخواهد مرد

                                          

                                                       ادامه ..........