زمینه ها و علل پیدایش و گرایش به معنویت های نوظهور زمینه ها .1 ضعف در تعلیم و تربیت دینی تعلیم و تربیت دینی در جامعه ما به کلیشه¬هایی تبدیل شده که در کتب مدارس یا رسانه¬ها به آن پرداخته می¬شود و بیشتر بر مباحث کلامی یا دستورات فقهی استوار است و ابعاد تربیتی در آنها به روشنی دیده نشده تا در درونی سازی باورها و ارزش¬های دینی موفق باشد. 2. ضعف تبلیغات دینی ناکارآمدی، روزآمد نبودن و بی توجهی به نیاز مخاطبان در امر تبلیغ از یک سو و سستی و سوء
cldki ih , ugg \dnhda , 'vhda fi luk,dj ihd k,zi,v
زمینه ها و علل پیدایش و گرایش به معنویت های نوظهور
زمینه ها .1 ضعف در تعلیم و تربیت دینی
تعلیم و تربیت دینی در جامعه ما به کلیشه¬هایی تبدیل شده که در کتب مدارس یا رسانه¬ها به آن پرداخته می¬شود و بیشتر بر مباحث کلامی یا دستورات فقهی استوار است و ابعاد تربیتی در آنها به روشنی دیده نشده تا در درونی سازی باورها و ارزش¬های دینی موفق باشد.
2. ضعف تبلیغات دینی
ناکارآمدی، روزآمد نبودن و بی توجهی به نیاز مخاطبان در امر تبلیغ از یک سو و سستی و سوء تدبیر در مدیریت نظام تبلیغی دین از سوی دیگر به طورکلی موجب ضعف تبلیغات دینی شده و زمینه را برای تأثیر پذیری بخشی از مردم در برابر تبلیغات فرق فراهم کرده است
3. غفلت از ابعاد انگیزشی دین
پرداختن به معارف دینی در ابعاد شناختی و رفتاری محصور شده و بعد هیجانی و عاطفی کمتر مورد توجه قرار می¬گیرد. این خلاء زمینه را برای گسترش فرقی که رویکردهای انگیزشی قوی دارند، گشوده و هموار کرده است.
4. غلبه ارزش های دنیوی در زندگی
رفاه¬طلبی افرادی، مادی گرایی، مصرف گرایی، تجمل گرایی و... افراد را از توجه به معنویت ناب بازداشته و به معنویت¬هایی که رویکردی دنیوی و این جهانی دارند سوق می¬دهد
5. مشغله های فزاینده
مشغله¬های فزاینده در زندگی به طوری افراد را سرگرم و گرفتار کرده است، که فرصت پرداختن و تعلق خاطر به مسائل دینی را کمتر دارند و معنویت¬های دردسترس و تفننی را برمی¬گزینند
6. ضعف در کردکرد نهادهای دینی
کم کارکردی و یا بی کارکردی نهادهای دینی نظیر مساجد و... زمینه مناسبی را برای فعالیت و عضوگیری جریان¬های فرقه¬ای ایجاد کرده است.
7. سرخوردگی های سیاسی
در یک حکومت دینی هر مشکلی که مردم را به احساس نارضایتی از سازمان¬ها و مدیران نظام سیاسی برساند، نسبت به دین هم نوعی حالت سرخوردگی ایجاد می¬کند. در این شرایط زمینه مناسبی برای گرایش به ادیان غیر رسمی و فرقه¬های ناهمسو با حکومت پدید می¬آید
8. کمرنگ شدن اجتهاد پویا
در حوزه‌های علمیه به ویژه در بعد علوم اخلاقی اجتهاد پویا وجود ندارد و ذخیرۀ موجود در منابع دینی در دسترس جامعه نیست، به طوری که از جهت حجیت و کارآمدی آموزه¬های اخلاقی و معنوی مشکل داریم و معمولاً افراد احساس می¬کنند که دین خشک¬تر و نحیف¬تر از آن است که نیازهای معنوی آنها را پاسخ دهد به همین جهت زمینه برای رفتن به سوی فرقه های انحرافی و ادیان ساختگی فراهم می¬شود
9. تضاد هنجاری بعد از انقلاب
انقلاب اسلامی با تکیه بر نیروی مستضعفین و طرح آرمان¬های درخشان اسلامی و ملی شکل گرفت، اما پس از سال¬های دفاع مقدس به تدریج آن آرمان¬ها کمرنگ شد و گاهی بر خلاف آن عمل شد به این ترتیب نوعی تضاد هنجاری (آنومی) پدید آمد که موجب شکل گیری زمینه¬های گرایش به فرقه¬ها و ادیان غیر رسمی شد.
10. تساهل و تسامح
بی¬توجهی و بی¬خبری مسئولان نظام و حوزه¬های علمیه نسبت به توسعۀ فرقه¬های انحرافی و ادیان ساختگی زمینه مناسب برای گسترش آنها را در دهه¬های اخیر فراهم کرده است
11. اثرپذیری از بحران ارزش¬ها در فرهنگ جهانی
در چند دهه گذشته ایالات متحده در توسعۀ صنایع فرهنگی در جهت ارائه ابر فرهنگ جهانی رو به رشد رفته است. بنابراین امروزه سایر فرهنگ¬ها تحت تأثیر فرهنگ و ارزش¬های آمریکایی است و «بحران ارزش¬ها یا هنجارها در جوامع صنعتی نوین غرب به ویژه ایالات متحده» کم و بیش سایر کشورها، حتی فرهنگ ایران اسلامی را نیز تحت تأثیر قرار داده و زمینه را برای گسترش فرق و ادیان انحرافی فراهم کرده است
12. ضعف پرورش هوش معنوی
هوش معنوی (عقلانیت عبودی) استعدادی است در همه انسان¬ها که با استفاده از آن می¬توانند، معبود حقیقی را از معبودهای دروغین، اهل معنای حقیقی را از مدعیان معنویت و راه درست سلوک را از راه-های انحرافی بازشناسند. متأسفانه ناتوانی نظام¬های آموزشی و پرورشی و خانواده¬ها و برنامه¬های دینی و تبلیغی حوزه¬ها در شکوفایی هوش معنوی، زمینه گرایش و پذیرش مردم نسبت به فرق و ادیان انحرافی را مساعد کرده است.
13. نیاز فطری به معنویت و دین
گرایش فطری مردم به دین و معنویت فشاری را ایجاد می¬کند که انسان را به سوی معنویت و دین پیش می¬برد و در حالی که معنویت حقیقی عرضه مناسبی نداشته باشد، زمینه برای فرقه¬های انحرافی و معنویت¬های کاذب فراهم می¬گردد.
علل عمومی
1. سبک زندگی
سبک زندگی مثل یک جور چین است که بخش¬های مختلف روی هم تأثیر می¬گذارند. دین نیز در این میان هماهنگ با سایر بخش¬ها شکل می¬گیرد. معنویت¬ها و دین ها اصیل که هدفشان تزکیه و تربیت انسان بود با سبک زندگی امروزی سازگار در نمی آیند. مشغله ها و فشارهای فراوان توان به دوش کشیدن بار تکالیف را از انسان گرفته و به جای خداوند اقتدار دولت و نظام بروکراتیک را نشانده است. دین در چنین جامعه ای باید ساده، بی تکلیف، تفنن آفرین و ایجاد کننده آرامش روانی و عصبی باشد. به این ترتیب فساد در بخش های مختلف زندگی و غیر انسانی شدن آن موجب انحراف دین از جایگاه و کارکرد اصلی خود می¬شود.
2. سودجویی اقتصادی
فرصت طلبان اقتصادی از هر نیاز مردم به عنوان یک فرصت برای سرمایه¬گزاری و سودجویی استفاده می کنند. در بین احساس نیاز مردم به معنویت نیز فرصتی طلایی برای سودجویان است تا با ایجاد و ترویج فرقه¬ها انحرافی از طرق گوناگون منافعی به دست آورند.
3. مدرنیته و سرعت تغییرات
شتاب تغییرات در متن مدرنیته تمام ابعاد زندگی را تحت تأثیر قرار داده است. این روند تغییر الگوهای معنوی و باورها و آیین های دینی را نیز با خود همراه کرده و ادیان و فرق انحرافی را پدید آورده است. تمام زندگی مردم در طول چند سال دگرگون می¬شود، آنها از اشیاء و روش¬ها و رفتارها و حتی ارتباطات گذشته خسته می¬شوند و خواهان تغییر آنها هستند
4. رسانه‌ها
استفاده فزاینده فرق انحرافی از شبکه¬های گوناگون ماهواره¬ای و تلوزیونی و نشریات و کتاب و پیشی گرفتن آنها در بهره¬برداری از رسانه¬ها و به طور خاص حضور فعال و گسترده در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی موجب شده است که آموزه¬ها و ارزش¬های فرق انحرافی در افکار و قلب¬ها نفوذ کند و زمینه¬ساز گرایش به آنها شود.
5. رویکردها پژوهشی و تحلیلی در جامعه¬شناسی
برخی از رویکردها و پژوهش¬ها و نظریاتی که در حوزه ویژه جامعه شناسی دین ارائه می¬شود به توجیه فرق نوظهور و ادیان انحرافی پرداخته، می¬کوشند به طور مثبتی آنها را توصیف کنند و پاسخ¬گوی برخی از نیازهای جامعه قلمداد نمایند. البته غیر از جریان¬هایی که به عنوان بنیادگرا شناخته می¬شوند.
6. معرفی سینه به سینه
دعوت‌های دوستانه کسانی که تجارب خوشایندی در این فرقه‌ها دارند و آشنایی افراد با فرقه¬ها از طریق دوستان و افراد قابل اعتماد برای خودشان یکی دیگر از علل گرایش به فرقه¬ها و ادیان انحرافی است
7. کارآمدی
برخی از تعالیم فرق و ادیان ساختگی در زندگی برای دست یابی به شادی، آرامش، درمان‌گری و یا دست¬یابی به احساس خوش معنوی بودن، کارآمد است و افراد برای تجربه این نتایج به جریان¬های انحرافی گرایش پیدا می¬کنند.
8. اعتراض
بر اساس کنش نمادین مردم به دنبال مشکلات و سختی‌هایی که در زندگی تحمل می‌کنند و آن را به حساب حکومت می‌گذارند، سعی می‌کنند به نوعی از آن سرپیچی کنند و نسبت به ارزش‌های مورد قبول حکومت عصیان بروزند، تا از این طریق نارضایتی خود را از وضع موجود سیاسی و اجتماعی اعلام کنند.
9. جستجوی معنای زندگی
گاهی زندگی برای مردم تکراری خسته کننده می¬شود که هیچ معنا و انگیزه¬ای در آن نیست. فرق و ادیان انحرافی با ایجاد عشق و نفرت و امید و... به نوعی هیجانات را در فرد بر می¬انگیزند و برای زندگی او معنا و انگیزه¬ای ایجاد می¬کنند. به خصوص جریان¬هایی که شخص محور هستند و یا روی اعمال خیرانه تأکید دارند از این جهت در گرایش مردم تأثیر بسزایی دارند
10. خوش برخوردی مبلغان فرقه ها
معمولاً برخورد مبلغان فرقه¬ها و برخورد اعضای فرقه با افراد تازه وارد به گونه¬ای محبت آمیز و محترمانه است که موجب جذب و وابستگی آنها می¬شود.
11. انجام فعالیت¬های خیرانه
انجام فعالیت¬های خیرانه نه تنها برای اعضا بسیار جذاب و معنابخش است، بلکه روی کسانی که این خدمات را دریافت می¬کنند و نیز کسانی که شاهد اجرای برنامه¬های خیرانه از سوی فرقه هستند، بسیار تأیید کننده و جذاب است و علت گسترش فرقه¬ها در جامعه و گرایش مردم به آنها می¬شود
12. نهادسازی
فرقه¬ها با تشکیل سازمان های مردمی، موسسات خیریه و مراکز فرهنگی و حتی گروه¬های مطالعاتی حضور خود را در جامعه رسمیت می¬بخشند و برنامه¬های ترویجی شان را توسعه می¬دهند و اعتماد مردم را به خود جلب می¬کنند و در نتیجه گرایش به آنها در بین مردم افزایش میابد.
14. ترویج نمادها
ترویج نمادها بخصوص در رابطه با گروه¬های مرتبط با شیطان گرایی مصداق دارد. این نمادها در قالب طرح¬های گرافیکی، زیورآلات، پوشاک و ترویج آنها در فیلم¬ها و ... در جامعه گسترش پیدا می¬کند. (مشترک با مسیحیت)
13. جاذبه¬های جنسی
در ابعاد تبلیغی و در برنامه¬های فرقه¬ای جاذبه¬های جنسی نقش بسیار مهمی دارد. البته نه به معنای برقراری روابط جنسی بلکه اختلاط و روابط آزاد و صمیمانه¬ای که شکل می¬گیرد و گاهی به روابط جنسی نیز منجر می¬شود یکی از علل گرایش به برخی از فرقه¬هاست.
ویرایش موضوع توسط : خیرالبریه
در تاریخ : چهارشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۳ ۱۱:۴۲ قبل از ظهر
دانلود محتوای موضوع
پرینت موضوع
ارسال این موضوع به یک دوست
