آیا تاکنون به تماشای عاشقان بی قرار نشسته‌ای، که مدام، منزل به منزل در پی معشوق خود می‌دوند و تا لحظه‌ی وصال آرام نمی‌گیرند؟ عاشقانی که از اشتیاق به معشوق خواب و خوراک خود را از دست داده‌اند و شب را از روز تشخیص نمی‌دهند، و هر کاری در راه وصال معشوق می‌کنند، تا معشوق نگاهی و حتی نیم نگاهی به آنان کند.

معشوق چمران، خدا بود، و چمران در پیشگاه معشوقش خود را حاظر و معشوق را ناظر خود می‌دانست.  او در به در خدایش بود، محبوبی که چمران را به حماسه می‌خواند؛ و چمران جان به کف نهاده، لبیک به آفریدگاری می‌گفت که او را از آمریکا به مصر، از مصر به لبنان، سپس از لبنان به تهران، از آنجا به پاوه و از پاوه به دهلاویه‌اش کشاند تا در نهایت، شهد شیرین شهادت و مدال افتخارآمیز عرفان حماسی را به او اعطا نماید. بی‌جهت نیست که امام عارفان و مرشد رزمندگان، خمینی بت‌شکن در رثای این عبد نمونه‌ی خداوند، شهادت چمران را «شهادتی انسان ساز » نامیدند.

چمران حقیقتا یک عارف بود همانگونه که عارفانه با خداوند نجوا می‌کرد و می‌گفت: اما من از خطر نمى‏‌هراسم، از مرگ نمى‏‌گريزم. هنگامى كه طوفان‏‌ها، بيش از تحمل توانايى من، شدت مى‏‌گيرند؛ على را در نظرم مجسم مى‏‌كنم. دردهاى او و رنج‏‌هاى او، تنهايى او و ناله‏‌ها و سوز و گدازهاى درونى او، طوفان‏‌هاى حوادث كه يكى پس از ديگرى او را محاصره كرده بود. همه را به ياد مى‏‌آورم… و آن‏گاه تسكين مى‏‌يابم و هنگامى كه هيچ راه نجاتى پيدا نمى‏‌كنم به آغوش شهادت پناه مى‏‌برم و با قدم‏‌هاى محكم و اراده آهنين به دنبال حسين مى‏‌روم و با رضا و توكل، خود را و حيات و هستى خويش را به خدا تقديم مى‏‌كنم… آن‏گاه آسوده و مطمئن و آرام به سوى سرنوشت مى‏‌روم. آن‏چه مرا بيش از اندازه رنج مى‏‌دهد ناراحتى تو است و آرزو مى‏‌كنم كه بتوانم قسمتى از ناراحتى‏‌هاى تو را بر قلب خود بپذيرم.[2]

معراج مصطفی
از دور صدای انفجارهای پیاپی شنیده می‌شد. هر چه نزدیکتر می‌شدیم صداها شدید و شدیدتر می‌شدند، ستون متوقف شد و فرمانده فریاد کشید: یا الله هر چه سریع‌تر پیاده بشید، زودتر، زودتر. همه پیاده شدیم، مقداری پیاده روی کردیم تا به روستای دهلاویه رسیدیم. جنازه‌های دشمن در گوشه و کنار روستا دیده می‌شد. فرمانده گفت: مثل اینکه توی روستا بودن، بچه‌ها اونا رو به عقب روندن. اولین خاکریز درست بیرون روستا بود و جنگ اصلی در آنجا جریان داشت. به سرعت به طرف خاکریز دویدیم و روی خاکریز دراز کشیدیم.
ده‌ها تانک و نفربر دشمن توسط بچه‌ها شکار شده و در شعله‌های خشم رزمندگان می‌سوخت. دود و خاک فضای میدان نبرد را فرا گرفته بود. فرمانده، تعدادی از پیاده‌های دشمن را که در پناه تانکها به پیش می‌آمدند نشان داد و گفت: «بچه‌ها پیاده‌هاشونو درو کنین». و رو به من کرد و گفت: حالا خود دکتر چمران رو ندیدی اگر جنگیدن اونو ببینی به مفهوم واقعی جندالله پی می‌بری.
 در این موقع عده‌ای از رزمندگان رو که از رو به رو می‌آمدند دیدم، آنان بر سر و سینه خود می‌زدند و با پشت‌های خمیده و چشمانی خونبار جنازه یک شهید را به این سو و آن سو می‌کشیدند، وقتی نزدیک خاکریز ما رسیدند فرمانده محکم بر سرش کوبید و گفت: «یاحب‌الزّمان، خودشه، خودشه، دکتر چمرانه، یاابوالفضل دکتره» و بعد رو به من کرد و گفت: بیا برادر، بیا جلو، مگه تو شوق دیدارشو نداشتی؟ بیا ببین چقدر آروم خوابیده، دیگه غرش تکبیرش به گوش نمی‌رسه دیگه فریاد یا حسین‌اش جبهه‌ها رو نمی‌لرزونه. پاهایم سنگین شده بود و مغز سرم از داغی به صدا در آمده بود. سرجایم میخ‌کوب شده بودم. گویی تا زانو در رمل‌ها فرورفته بودم. وقتی جنازه غرق به خونش را از جلو چشمانم عبور دادند، از لا به لای دست‌ها و تفنگ‌ها فقط یک لحظه صورت خاک آلودش را دیدم. آری خودش بود با همان آرامش و سکون، همان صلابت و صداقت، گر چه تا به حال او را از نزدیک ندیده بودم، اما مثل تمام امت این مرز و بوم چهره آرامش را خوب می‌شناختم. بسیار با صفا و مصممّ، هنوز پیشانی بلندش که سجده‌گاه راز و نیاز شبانه او بود به یاد دارم، هرگز باورم نمی‌شد که دکتر چمران، رزمنده دلاور و استاد دانشگاه، نفر اول الکترونیک در دانشگاه‌های غرب تا این حد از اخلاص رسیده باشد که، همگان تشنه یک لحظه دیدار او باشند.
آرام و آسوده در هاله‌ای از نور خوابیده بود. دیگر هیچ صدایی نمی‌توانست او را بیدار کند، هیچ صدایی، حتی سلام تب‌آلود و فریادگر من. گرد و خاکی که در هوا موج می‌زد با قطرات اشک رزمندگان درآمیخته بود فرمانده فریاد کشید، نگاه کنید، نگاه کنید، تانک‌ها دارن فرار میکنن. آری، تانک‌ها با سرعت فرار می‌کردند بی آنکه هیچ رزمنده‌ای آنها را دنبال کرده باشد. گویی که خشم هاشمی مهدی موعود بود که از شهادت چمران به جوش آمده بود و تانک‌ها را به فرار و زبونی وا می‌داشت.[3]
 روحش شاد و راهش پر رهرو.

«اللهم ارزقنا الشهادة فی سبیلک»
__________________
[1]. کنز العمال، ح ۱۰۶۱۱ . منتخب میزان الحکمة، ص ۱۱۶
[2]. قسمتی از مناجات‌های دکتر چمران
[3]. سرزمین مقدس، ص 172

ببین سردار.
ببین دلتنگ دیدارم...
ببین
خوابم نمی آید،
بیدارم...
نگفتم تا کنون، اما کنون بشنو:
تورا بیش از همه کس دوست میدارم