قرآن کریم به عنوان راهنمای سعادت انسانها هر آنچه برای هدایت بشر لازم بوده است در خود گنجانده و از این حیث هیچ کوتاهی نکرده است. یکی از لوازم هدایت و سعادت انسان محقق شدن حکومت عادلانه جهانی است که توسط آخرین منجی و خلیفه و حجت الهی حضرت بقیة الله انجام خواهد شد.

بنابراین لازم است در قرآن این کتاب هدایت به این موضوع مهم نیز اشـاره شده باشد هر چند با تأویل آیات از سـوی مفسران واقعی قرآن یعنی اهل بیت علیه السلام؛ آنچه در ذیل می آید آیاتى قرآن می باشد که در روایات اهل بیت
تأویل بظهور امام زمان (عج) شده است‏.

۱- سوره هود آیه هشتم:

وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلى‏ أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ یعنى: اگر عذاب را تا مدت معینى (ظهور امام زمان) بتأخیر بیاندازیم‏ لَیَقُولُنَّ ما یَحْبِسُهُ‏ با استهزاء خواهند گفت: چه چیز آن را باز داشت (و مانع ظهور امام زمان چیست؟) أَلا یَوْمَ یَأْتِیهِمْ لَیْسَ مَصْرُوفاً عَنْهُمْ وَ حاقَ بِهِمْ ما کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِۆُنَ. بدانید روزى که عذاب مى‏آید از آنها برداشته نمیشود، بلکه بر آنان فرود آمده و آنچه را استهزاء به آن میکردند خواهند دید.

از امیر المۆمنین روایت شده که در تأویل این آیه شریفه فرمود: أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ اصحاب قائم آل محمد است که سیصد و سیزده نفر میباشند. و در تفسیر عیاشى از حضرت صادق علیه السّلام روایت میکند که فرمود: خداوند اصحاب قائم ما را در یک لحظه مانند ابرهاى پراکنده فصل پائیز جمع میکند.

و در غیبت نعمانى از اسحاق بن عبد العزیز از آن حضرت روایت نموده که فرمود:

«لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلى‏ أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ» این عذاب قیام امام زمان و امت معدوده یاران او میباشند. که برابر با سپاه اسلام در جنگ بدر هستند (یعنى ۳۱۳ تن میباشند). (۱)

۲- سوره انبیاء آیات ۱۲ تا ۱۵ :

فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ‏ یعنى چون (بنى امیه) عذاب ما را (که بوسیله ظهور قائم آل محمد بر آنها فرو فرستیم) احساس کنند، از آن میگریزند لا تَرْکُضُوا وَ ارْجِعُوا إِلى‏ ما أُتْرِفْتُمْ فِیهِ وَ مَساکِنِکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْئَلُونَ‏. فرار نکنید و بازگردید تا شما را از آن نعمتها و جایگاه ها که به خوشگذرانى سرگرم بودید باز- خواست کنند.

وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشى‏ یعنى: قسم بشب هنگامى که پوشیده دارد. محمد بن مسلم از حضرت امام محمد باقر علیه السّلام روایت نموده که فرمود: مقصود امیر المۆمنین علیه السّلام است که در دولت باطل مستور گشت و ناگزیر بصبر گردید. وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّى‏. یعنى: قسم بروز هنگامى که بدرخشد. فرمود: این روز روشن قائم ما اهل بیت است که چون قیام کند بر دولت باطل پیروز گردد. خداوند در قرآن براى مردم مثلها زده و پیغمبرش و ما ائمه را مخاطب بآن ساخته و جز ما کسى عالم بتأویل آن نیست

در حدیث است که چون امام زمان ظهور کند، بنى امیه از ترس به روم میگریزند حضرت آنها را از روم بیرون مى‏آورد و گنجهائى که پنهان کرده‏اند از آنها طلب میکند قالُوا یا وَیْلَنا إِنَّا کُنَّا ظالِمِینَ فَما زالَتْ تِلْکَ دَعْواهُمْ حَتَّى جَعَلْناهُمْ حَصِیداً خامِدِینَ‏.

بنى امیه میگویند: واى بر ما که قومى ستمکار بودیم. پس همچنان بدین سخن تکلم کنند تا آنکه (بوسیله قائم آل محمد و سپاه او) همه را درو کنیم و از دم شمشیر بگذرانیم! این آیات هر چند لفظش ماضى است ولى در معنى مستقبل است و این از آیاتى است که چنان که گفتیم تأویلش بعد از نزول میباشد. (۲)

۳- سوره حج آیه ۳۹ :

ابو بصیر از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که در تأویل فرمایش خداى تعالى که مى‏فرماید: أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا- الخ: «به آنان که مورد خطر نبرد دشمنند، رخصت (در قتال) داده شده، چه آنان مورد ستم واقع شده‏اند و همانا خداوند بر یارى آنان مسلّما توانا است» آن حضرت فرمود: این آیه در باره قائم علیه السّلام و یاران او نازل شده است». (۳)

۴- سوره حج آیه ۴۱:

الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ یعنى: کسانى که اگر آنها را در زمین ساکن نمودیم نماز بپا دارند و زکاة دهند و امر بمعروف و نهى از منکر کنند. امام محمد باقر علیه السّلام فرمود: این آیه متعلق بآل محمد است. یعنى دوازده امام و شخص مهدى موعود و یاران او که خداوند آنان را در شرق و غرب جهان جاى دهد، و دین اسلام را غالب گرداند و هر بدعت و باطلى را بوسیله او و یارانش محو کند همان طور که سفیهان حق را از میان برده باشند و آنچنان عالم در آسایش بسر برد که اثر ظلم در جایى دیده نشود.(۴)

۵- سوره لیل آیات یکم و دوم:

وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشى‏ یعنى: قسم بشب هنگامى که پوشیده دارد. محمد بن مسلم از حضرت امام محمد باقر علیه السّلام روایت نموده که فرمود: مقصود امیر المۆمنین علیه السّلام است که در دولت باطل مستور گشت و ناگزیر بصبر گردید. وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّى‏. یعنى: قسم بروز هنگامى که بدرخشد. فرمود: این روز روشن قائم ما اهل بیت است که چون قیام کند بر دولت باطل پیروز گردد. خداوند در قرآن براى مردم مثلها زده و پیغمبرش و ما ائمه را مخاطب بآن ساخته و جز ما کسى عالم بتأویل آن نیست. (۵)

لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلى‏ أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ» این عذاب قیام امام زمان و امت معدوده یاران او میباشند. که برابر با سپاه اسلام در جنگ بدر هستند ،یعنى ۳۱۳ تن میباشند

۶- سوره ملک آیه سی:

قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ ماۆُکُمْ غَوْراً فَمَنْ یَأْتِیکُمْ بِماءٍ مَعِینٍ. یعنى: اى پیغمبر! بمردم بگو: بمن بگوئید: اگر آبى که در دسترس دارید در زمین فرو رود کیست که آب روان براى شما بیاورد؟ در این آیه امام زمان تعبیر به آب شده (که موجب حیات همه اشیاء است)…از حضرت امام رضا علیه السّلام روایت است که فرمود: «مائکم» یعنى (ابوابکم) که ائمه هستند و ائمه ابواب (و درهاى رحمت الهى) میباشند «فَمَنْ یَأْتِیکُمْ بِماءٍ مَعِینٍ‏» یعنى کیست که علم امام را براى شما بیاورد؟ (و آن درها را بروى شما بگشاید)؟ [۶]

ابو بصیر از امام باقر علیه السّلام روایت کند که در تفسیر این کلام خداى تعالى‏ «قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ ماۆُکُمْ غَوْراً فَمَنْ یَأْتِیکُمْ بِماءٍ مَعِینٍ‏» فرمود: این آیه در باره امام قائم علیه السّلام نازل شده است مى‏فرماید: اگر امامتان از شما غائب شود و ندانید که او کجاست، چه کسى امام ظاهرى براى شما خواهد آورد؟ تا اخبار آسمان و زمین و حلال و حرام خداى تعالى را براى شما بیاورد، سپس فرمود: به خدا سوگند تأویل این آیه هنوز نیامده است و ناگزیر باید بیاید. (۷)

۷- سوره حدید آیه هفدهم:

سلّام بن مستنیر از امام باقر علیه السّلام روایت کند که در تفسیر این کلام خداى تعالى: اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها، فرمود: خداى تعالى زمین را به واسطه قائم علیه السّلام زنده مى ‏کند از آن پس که مرده باشد. و مقصود از مردن آن، کفر اهل آن است و کافر همان مرده است. (۷)

پی نوشت:

۱- مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى – دوانى، على، مهدى موعود (ترجمه جلد ۵۱ بحار الأنوار)، ص۲۴۶، اسلامیه – تهران، چاپ: بیست و هشتم، ۱۳۷۸ ش.

۲- مهدى موعود (ترجمه جلد ۵۱ بحار الأنوار) ؛ ص۲۵۰ و۲۵۱

۳- غیبت نعمانى-ترجمه غفارى، ص۳۴۱،نشر صدوق‏ تهران‏، چاپ:دوم ۱۳۷۶ ش ۱۴۱۸ ق‏

۴- مهدى موعود؛ ص۲۵۲

۵- همان؛ ص۲۵۵

۶- همان، ص۲۵۵ و ۲۵۶

۷- کمال الدین-ترجمه پهلوان،ج‏۱،ص ۵۹۵ ، ناشر: دار الحدیث‏ قم،چاپ اول: ۱۳۸۰ ش‏

۸- همان،ج‏۲، ص: ۵۸6