جایگزینی برای روزه های مستحبی ماه رجب

دستورالعمل ششمین هدایتگر انسانیت برای ماه رجب

به نام خدا
مفاتیح‌الجنان مرحوم حاج شیخ عباس قمی روایتی از امام صادق (علیه السلام) نقل شده برای کسانی که تاکنون توفیق روزه‌ گرفتن در این ماه پرفضیلت را نداشته‌اند چنانچه فرصت را غنیمت بشمارند از رحمت‌های لایتناهی خداوند بهره‌مند خواهند شد.

ابن بابویه از سالم روایت کرده است در اواخر ماه رجب، خدمت حضرت صادق علیه السلام رفتم، حضرت فرمود؛ که آیا در این ماه روزه گرفته‏ اى ؟ عرض کردم نه یابن رسول‌الله! حضرت فرمود آنقدر ثواب از تو فوت شده که قدر آن را بغیر خدا کسى نمى‏ داند، زیرا رجب ماهى است که خدا آن را بر ماههاى دیگر فضیلت داده و حرمت آن را عظیم نموده،

پس گفتم یابن رسول الله اگر در باقیمانده این ماه روزه بدارم، آیا به بعضى از ثواب روزه‏ داران آن می رسم؟ آن حضرت فرمود: اى سالم هر که یک روز از آخر این ماه را روزه بدارد خدا او را ایمن گرداند از شدت سکرات مرگ و از هول بعد از مرگ و از عذاب قبر و هر که دو روز از آخر این ماه روزه دارد از صراط به آسانى بگذرد و هر که سه روز از آخر این ماه را روزه دارد، ایمن گردد از ترس بزرگ روز قیامت و از شدتها و هولهاى آن روز و برات بیزارى از آتش جهنم به او عطا کنند .

تکلیف کسی که نمی‌تواند روزه بگیرد

روایت شده اگر شخص قادر بر روزه این ماه نباشد، هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند تا ثواب روزه آن را دریابد؛ سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ، سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَکْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ‏.

صدقه در ماه رجب

عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ عَنْ رَسُولِ اللهِ صلّی الله علیه وآله فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ: أَنَّ رَجُلًا قَالَ لَهُ: یَا نَبِیَّ اللهِ، فَمَنْ عَجَزَ عَنْ صِیَامِ رَجَبٍ لِضَعْفٍ أَوْ لِعِلَّةٍ کَانَتْ بِهِ، أَوِ امْرَأَةٌ غَیْرُ طَاهِرٍ، یَصْنَعُ مَا ذَا لِیَنَالَ مَا وَصَفْتَ؟ قَالَ: یَتَصَدَّقُ کُلَّ یَوْمٍ بِرَغِیفٍ عَلَی الْمَسَاکِینِ، وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ إِنَّهُ إِذَا تَصَدَّقَ بِهَذِهِ الصَّدَقَةِ کُلَّ یَوْمٍ یَنَالُ مَا وَصَفْتُ وَ أَکْثَرَ، إِنَّهُ لَوِ اجْتَمَعَ جَمِیعُ الْخَلَائِقِ کُلِّهِمْ عَلَی أَنْ یُقَدِّرُوا قَدْرَ ثَوَابِهِ مَا بَلَغُوا عُشْرَ مَا یُصِیبُ فِی الْجِنَانِ مِنَ الْفَضَائِلِ وَ الدَّرَجَاتِ.[1]

ابو سعید خُدری از رسول خدا صلّی اللهُ علیه و آله حدیث مفصّلی را در فضیلت ماه رجب نقل می‌کند. بعد از بیانات رسول خدا صلّی الله علیه و آله در مورد ثواب روزه در ماه رجب، مردی سۆال می‌کند: ای پیغمبر خدا، اگر شخصی ضعف یا مریضی داشت، و یا اگر زنی در وضعیت طهارت نبود، و نتوانست روزه بگیرد، چه کند تا به آن ثوابی که فرمودید برسد؟

رسول خدا صلّی الله علیه وآله فرمود: هر روز به جای روزه، گرده نانی به فقرا بدهد. به آن خدایی که جانم به دست اوست، اگر کسی این صدقه را هر روز بدهد، به همه آنچه توصیف کردم و بیشتر از آن خواهد رسید، و اگر تمام مخلوقات جمع شوند تا اندازه ثواب او را معیّن کنند، به یک دهم آن فضائل و درجاتی که وی در بهشت به آن می‌رسد، نخواهند رسید.

مرحوم سید بن طاووس در اقبال الاعمال می‌نویسد:

محمد بن یعقوب کلینی و دیگران از ائمه صادقین علیهم السلام نقل کرده‌اند که:

إنَّ الصَّدَقَةَ عَلَی مِسْکِینٍ به مدٍّ مِنَ الطَّعَامِ یَقُومُ مَقَامَ یَوْمٍ مِنْ مَنْدُوبَاتِ الصِّیَامِ، وَ رُوِیَ عُوِّضَ عَنْ یَوْمِ الصَّوْمِ دِرْهَمٌ.[2]

مرحوم سید در ادامه می‌نویسد: شاید این تفاوت در پرداخت مبلغ صدقه، بر حسب گشاده دستی و توان مالی صدقه دهنده باشد.[4]

عَنْ سُفْیَانَ الثَّوْرِیِّ قَالَ: حَدَّثَنِی جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَخِیهِ الْحَسَنِ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیهم السلام

قَالَ: مَنْ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فِی رَجَبٍ ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللهِ أَکْرَمَهُ اللهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی الْجَنَّةِ مِنَ الثَّوَابِ به ما لَا عَیْنٌ رَأَتْ وَ لَا أُذُنٌ سَمِعَتْ وَ لَا خَطَرَ عَلَی قَلْبِ بَشَرٍ.[5]

سفیان ثوری از حضرت صادق علیه السلام، از حضرت باقر علیه السلام، از حضرت سجاد علیه السلام، از حضرت سیدالشهدا علیه السلام، از حضرت مجتبی علیه السلام، از امیرالمۆمنین علیه السلام نقل می‌کند که فرمود: هر کس در ماه رجب به خاطر خداوند صدقه دهد، خداوند روز قیامت در بهشت با آنچنان ثوابی وی را اکرام می‌نماید که نه چشمی دیده باشد، نه گوشی شنیده باشد، و نه بر قلب بشری خطور کرده باشد.

پی نوشت ها :

[1] - وسائل‏الشیعة ،ج10، ص483-484/اقبال الاعمال، ص189-190

[2] - بحارالانوار ، ج97 ، ص42 به نقل از اقبال الاعمال

[3] - یک مدّ حدودا 750 گرم گندم ، جو و ... است.

[4] - بحارالأنوار ،ج97، ص42 به نقل از اقبال الاعمال

[5] - بحارالانوار ،ج97 ، ص33 به نقل از امالی صدوق

                                                                                                                          فرآوری : زهرا اجلال

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع 

سایت خبرآنلاین

کتاب بحارالانوار