گفتن ذکر مخصوص رکوع در سجده و بر‌عکس آیا جایز است؟ آیا بعد از ذکر صلوات در تشهد می شود عبارت« و عجل فرجهم» را هم به عنوان دعا اضافه کرد؟

در مورد ذکر رکوع و سجود باید گفت انسان هر ذکری که در رکوع و سجود بگوید کافی است و احتیاطاً[1] آن ذکر به اندازه سه مرتبه« سبحان الله » در رکوع و سجده و یا یک مرتبه« سبحان ربی العظیم و بحمده » در رکوع و یک مرتبه« سبحان ربی الاعلی و بحمده» در سجده کمتر نباشد.[2]

طبق نظر برخی از فقهای معاصر به احتیاط واجب در رکوع« سُبْحانَ رَبِّیَ الْأَعْلى‏ وَ بِحَمْدِهِ » نگوید.[3] و همچنین« سبحان ربی العظیم و بحمده » را در سجده نگوید.[4]

درباره اذکاری که می توان در رکوع و سجود گفت روایاتی به ما رسیده است:

در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که فرمودند: من از قرائت در رکوع و سجود نهی شده ام. پس در رکوع خداوند را بزرگ بدارید و در سجده زیاد دعا کنید که سزاوار است مستجاب شود.[5]

امام صادق(ع) از پدر بزرگوارشان و او از امیرالمؤمنین(ع) روایت کرده: قرائتی در رکوع و سجود نیست. در رکوع و سجود تنها مدح خدای عز وجل است و بعد از آن درخواست و دعا، پس قبل از دعا با مدح و ثنای خدای عزوجل شروع کنید، سپس دعا کنید.[6]

بنابراین می توان گفت هر ذکری در رکوع و سجود مطلوب است. علامه مجلسی ذیل این حدیث فرموده اند: این حدیث دلالت بر استحباب ذکر و دعا در رکوع دارد.[7] و گفتن ذکر صلوات نیز در رکوع و سجود مستحب است بعد از ذکر یا قبل از آن [8] و این هم خود نوعی دعا است.[9]

لازم به ذکر است که دعا کردن در نماز اشکالی ندارد.[10] اما هر چند اضافه نمودن جمله « وَ تَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ » بعد از تشهد سفارش شده است.[11] ولی جمله « و عجّل فرجهم» به عنوان دعا بعد از تشهد نیز اشکالی ندارد.

------------------------------------------

پی نوشت‌ها:

این مطلب برگرفته از سایت اسلام کوئست می‌باشد.
[1] این احتیاط از دیدگاه امام خمینی (ره) احتیاط واجب است.
[2] توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 562.
[3] همان، زنجانی.
[4] همان، ص 571.
[5] وسائل‌الشیعة، ج 6، ص 309. "وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ الزَّنْجَانِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنْ أَبِی عُبَیْدٍ الْقَاسِمِ بْنِ سَلَّامٍ بِأَسَانِیدَ مُتَّصِلَةٍ إِلَى النَّبِیِّ ص قَالَ إِنِّی قَدْ نَهَیْتُ عَنِ الْقِرَاءَةِ فِی الرُّکُوعِ وَ السُّجُودِ فَأَمَّا الرُّکُوعُ فَعَظِّمُوا اللَّهَ فِیهِ وَ أَمَّا السُّجُودُ فَأَکْثِرُوا فِیهِ الدُّعَاءَ فَإِنَّهُ قَمِنٌ أَنْ یُسْتَجَابَ لَکُمْ أَیْ جَدِیرٌ وَ حَرِیٌّ أَنْ یُسْتَجَابَ لَکُمْ.
[6] عبدالله بن جعفر حمیری قمی، قرب الاسناد، ص 66؛ وسائل‌‏الشیعة، ج 6، ص 309- 8046، عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنِ السِّنْدِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ أَنَّ عَلِیّاً ع کَانَ یَقُولُ لَا قِرَاءَةَ فِی رُکُوعٍ وَ لَا سُجُودٍ إِنَّمَا فِیهِمَا الْمِدْحَةُ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ الْمَسْأَلَةُ فَابْتَدِءُوا قَبْلَ الْمَسْأَلَةِ بِالْمِدْحَةِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ اسْأَلُوا بَعْدَهُ.
[7] مجلسی، بحارالانوار، ج 82، ص 105.
[8] یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی، ج 2، ص 553.
[9] اقتباس از سوال 2345 (سایت: 2497).
[10] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 621.
[11] همان، ص 598.