افزایش سطح آگاهی مردم در حوزه ی قضایی یکی از راهکارهای اساسی برای کاهش جمعیت کیفری ، سبک تر کردن پرونده های متشکله و افزایش سرعت در رسیدگی به مسائل مختلف را به همراه خواهد داشت ، چه بسا همین مهم سبب شود مردم قبل از بوجود آمدن ترافعات حقوقی ، از بروز آنها جلوگیری نمایند.یکی از مسائل بسیار مبتلابه خانواده ها "مباحث دوران نامزدی" جوانانشان با یکدیگر است ، پرونده های متفاوتی ازجمله هدایای دوران نامزدی و شرایط بازپسگیری آنها ، وضعیت های خاص حقوقی این دوران ، چگونگی مطالبه خسارت های احتمالی برهم زدن نامزدی و ... همواره در سیستم قضایی تشکیل و روند رسیدگی های متفاوت را طولانی تر می نماید.

همچنین موارد متفاوت دیگری از جمله مهریه و نفقه و شرایط ازدواج های دائم و موقت و ارث بری زوج از زوجه و برعکس را نیز باید به حوزه پیش گفته شده اضافه نمود که اطلاع و اگاهی مردم قبل از برقراری رابطه ازدواج و نامزدی به مراتب می تواند باعث کاهش چشگیر مراجعات به دستگاه قضایی شده و عملا علاج واقعه را قبل از وقوع مشاهده کرد.

آشنایی خانواده‌ها برای ازدواج فرزندان، از آن رویدادهایی است که نیاز به آگاهی‌های حقوقی دارد. باورهای غلط و بی‌اطلاعی از قلمرو حقوقی روابط، منجر به اختلاف و گاه طرح شکایت‌هایی می‌شود که حتی ممکن است از همان مراحل ابتدایی آشنایی و خواستگاری آغاز شود. عقد نکاح موقت و دائم، مهریه، نفقه و حضانت و سایر وقایع حقوقی، دارای اثراتی است که بی اطلاعی خانواده‌ها، زمینه دردسرهای بزرگ و حضور در دادگاه‌ها را فراهم می‌کند.

دوران نامزدی که با هدف آشنایی بیشتر طرفین در نظر گرفته می‌شود،دوره‌ای است هر یک از زوجین، دیگری را برای تشکیل زندگی آرام و تفاهم‌آمیز محک می‌زند. خانواده‌های متشرع با محرم کردن دختر و پسر، شرایط این آشنایی را در محیطی مناسب‌تر فراهم می‌کنند. هر چند این دوران هیچ منع اخلاقی، قانونی و شرعی ندارد و برای آشنایی و محکم کردن پایه‌های زندگی مشترک ضروری به نظر می‌رسد اما این احتمال که طرفین در این دوره به جمع بندی مشترکی نرسند، وجود دارد و هر یک از آنها یا هر دو از ازدواج انصراف می‌دهند. در این صورت، در قبال یکدیگر از حقوق و تکالیفی برخوردارند.

آثار و برخی نکات دوران نامزدی :

این دوران به صورت عرفی فاصله ی زمانی مناسبی برای طرفین است تا بتوانند ضمن کسب تدریجی آمادگی لازم برای تشکیل خانواده و شناخت بیشتر یکدیگر برای برقراری روابطی مستحکم تر دوران استقلال فردی خود را نیز آرام آرام به روابطی مستقل اما در قالبی جدید و با شرایطی متنوع تر تبدیل نمایند. دورانی که با گذشت بیشتر از سوی طرفین و احساس مشترک برای غلبه بر مشکلات ناشی از نزدیکی فرهنگ ها و خانواده ی بعضا نا آشنا با سنتها و خلق و خوی طرفین به واقع یکی از زمانهای خاص و حساس قبل از ازدواج بوده که لازم است تفاوت های قانونی حاکم بر این دوران را به نسبت آنچه بین مردم شایع است بدانیم.در این دوران به واقع خانواده ها خود را برای دوری فرزندشان و برپایی مراسم عروسی آماده نموده و زوجین نیز در این فرایند غیر رسمی ارتباطی سعی بر این دارند تا بدور از تزویر و فریبکاری ، واقعیت های رفتاری و شخصیتی همدیگر را بیشتر شناخته ، علاقه مندی خود را به هم افزایش داده و تمرینی برای تشکیل "زندگی مشترک موفق" داشته باشند. بنظر مناسب ترین راه برای اخذ بهترین نتیجه حاصل از این دوران ، به منظور ادامه رابطه ، استفاده از تجربه خانواده ها و نیز بهره مندی از نظرات کارشناسان و مشاوران زبده در این حوزه باشد.یکی از مسائل مهم در این موضوع که بیشتر خانواده ی متشرع با آن مواجه میشوند عدم آشنایی بار حقوقی صیغه محرمیت می باشد. خانواده زوجه به منظور شرعی نمودن روابط دخترشان ، اقدام به جاری نمودن صیغه محرمیت می نمایند غافل از اینکه بدانند این صیغه ، همان صیغه موقت بوده و برخلاف عرف ، هیچ تفاوت حقوقی با عقد موقت ندارد.چه بسا در این دوره با برقراری زوجیت ، و امتناع زوج از جاری شدن صیغه دائم ، بواسطه ی مهریه اندکی که به منظور محرمیت صرف در نظر گرفته شده ، عملا خانواده زوجه و خانواده ی او بسیار متضرر شده و هیچ گونه دستاویز حقوقی نیز نداشته باشند.

البته این مشکل یک روی دیگر نیز دارد و آن زمانی خواهد بود که مرد در قبال تقبل مهریه سنگین در مقابل جاری شدن صیغه موقت در دوران نامزدی ، به ناگاه با امتناع زوجه از جاری شدن دائمی صیغه مواجه شده و متقبل پرداخت مهریه سنگینی در ازای مدت موقت محرمیت خواهد شد. هماطور که مشاهده شد این شرایط برای طرفین قابل وقوع بوده و خانواده ها باید بدانند که صیغه محرمیت صرفا یک اصطلاع عرفی است ، و قوانین نکاح موقت بر آن حاکم می باشد.

مطابق ماده 1035 قانون مدنی مادامیکه بین طرفین عقدی جاری نشده باشد ، تعهدی برای ازدواج بوجود نیامده است و هرآنچه در مراسم مثلا بله برون بین طرفین مطرح و موافقت آن حاصل شده باشد نیز تعهد آور نخواهد بود و از همین منظر باید گفت که دوران نامزدی تا قبل از جاری شدن صیغه عقد ، یک قرارداد "جایز" ( غیر الزام آور ) و قابل فسخ از طرف هر یک از مرد و زن خواهد بود.

مستند به مواد 1037 و 1038 قانون مدنی ، در مورد باز پس گیری هدایا نیز باید به این نکته توجه شود که ، این هدایا به منظور الفت بین قلوب تبادل شده و چنانچه اصل ازدواج مرتفع شود ، عملا دلیلی برای باقیماندن هدایا نزد طرفین وجود نداشته و چنانچه عین آنها موجود باشد قابل مطالبه بوده و اگر هدایا از جنس کالاهای مصرف شدنی باشد ، هدیه دهنده حق مطالبه ی قیمت آنها را نخواهد داشت. اما اگر از اموال مصرف نشدنی باشد مانند ساعت، پارچه و امثال آن باشد، هدیه دهنده می‌تواند مطالبه قیمت کند؛ مگر اینکه هدیه بدون تقصیر گیرنده تلف شده باشد. تقصیر شامل تعدی و تفریط می‌شود و تشخیص آن با عرف است یا موردی که به هم خوردن نامزدی ناشی از فوت یکی از نامزدها باشد.اما در موردی که یکی از طرفین، نامزدی را بدون علت موجه بهم زده باشد ، هدیه دهنده می‌تواند از او مطالبه خسارت کند.‏

‏