امام زمان(عج)، در زمان غیبت صغرا اشخاص معینی را نایب خود قرار داده بود و آنها را به اسم و رسم معرفی نموده و هر یک را به وسیله نایب پیش از خود به مردم شناسانده بود.
اما در نیابت عامه، براساس یک ملاک و معیار کلی که امام زمان(عج) معین فرموده، هر فردی که آن ضابطه را از همه جهت و در همه ابعاد دارا باشد، نایب امام زمان(عج) رهبر جامعه خواهد بود؛ پس این مقام و نیابت توسط خود حضرت مهدی(عج) به عالمان واجد شرایط داده شده است.
حجت الاسلام جواد جعفری، محقق و پژوهشگر این حوزه به برخی از سوالات پاسخ داده است.
 

مدیریت جامعه توسط امام زمان در زمان غیبت به چه صورت است؟
مفهوم مدیریت یا ادراه جامعه دو معنای کلی دارد یکی منظور مدیریت تکوینی است که امام واسطه فیض و اراده خدا هستند به این معنا که امام تمام کارهایی که انجام می گیرد را مدیریت می کنند مانند خداوند که هر اتفاق در دنیا تحت مدیریت الهی است.
همانطور که قرآن می فرماید حتی یک برگ درخت با اراده علم الهی به زمین می افتد همه اینها تحت مدیریت خدا و منتصب به خدا هستند، امام واسطه اراده الهی است در کتاب کافی مرحوم کلینی در جلد چهارم امام صادق(ع) فرموده اند هر چه خدا اراده می کند، انجام دهد به منزل وحی نازل شده و از منزل وحی ساطع می شود.
هر کاری در عالم تحت اراده امام عصر و تحت مدیریت ایشان و به صورت تکوینی است و هر کار خوب و بد منصوب به امام است. آیت الله جوادی آملی در جلد دوم کتاب "فنای مقربان" می گوید: استمرار حیات دشمنان همگی فیض الهی است به برکت اذن تکوینی ائمه و وساطت آنها در فیض این در حالی است که کارکردهای دشمنان را نیز امام مدیریت می کند. این یک مدیریت عام است و تا امام اراده نکند هیچ کاری اتفاق نمی افتد.
مدیریت تشریعی امام در جامعه به این معناست که امام باید جامعه را اداره کند، زمام حکومت را در دست بگیرد، بندگان را هدایت کند همانطوری که یک خورشید اثاری دارد در یک روز ابری، هیچ کدام از آثار تعطیل نمی شوند ولی این آثار در یک سطح ضعیفت تر منتشر می شود.
بنابراین مسئولیت هایی که امام در جامعه انجام می دهند، در عالم منتشر است اما غیبت باعث می شود که سطح اهمال ظعیف تر شود ولی مسئولیت کلی جامعه بر عهده امام است، حضرت حجت نیز فرموده اند که حاکمیت سیاسی در دوران غیبت به ولی فقیه برسد وقتی اینطور شد می گوییم که این جامعه تحت مدیریت امام زمان است اما مصداق کارهای تحت مدیریت امام در جامعه دلیل خاص می خواهد که حدیثی یا سندی داشته باشد در این صورت می توانیم بگویم جامعه تحت مدیریت امام است.
چون امام مسئولیت جامعه را برعهده دارد. یک سری کارها به صورت ناشناس انجام می گیرد و یک سری کارها شناخته شده و تحت مدیریت امام زمان است اما کارهای ریز و کوچک دلیل خاص می خواهد.
 

نظر اهل سنت درمورد امام زمان(عج) چیست؟
چون پیامبر در روایتی صحیح گفته اند کسی از نسل من که لقب مهدی دارد و همنام من است در آخرالزمان ظهور می کند، اهل سنت و تمام فرقه های اسلامی قبول دارند که کسی در آخرالزمان ظهور کرده و جهان را پر از عدل و داد می کند.
همچنین در کتب معتبر اهل سنت اعتقاد به مهدویت نیز وجود دارد همچنین وهابیت اعتقاد راسخ به مهدویت دارند حتی کتابی دارند در رابطه با رد کسانی که می گویند ما مهدویت نداریم.
اما شیعه با اهل سنت در مسائل جزیی اختلاف دارند، یکی ولادت است که شیعه معتقد است مهدی در سال 255 به دنیا آمده و در دوارن غیبت به سر می برد اما اهل سنت معتقدند که مهدی در آخرالزمان به دنیا می آید و در جوانی قیام می کند البته قبول دارند که حضرت مهدی از نسل پیامبر و فاطمه زهرا(س) است.
 

امام در دروان غیبت مشغول چه کاری هستند؟
دوران غیبت به این معنا نیست که امام هیچ مسئولیتی در قبال جامعه ندارند امام در دوران غیبت کار بسیاری برعهده دارند امام علی در خطبه 150 نهج البلاغه می فرماید: کسی از ما اهل بیت(ع) که دوران غیبت را درک خواهد کرد به دنیا لاینایت است که بنده ای را ازاد کند و ...
بحث مدیریت امام در ظاهر نیست اما حضرت اهل تلاش هستند و در کل دنیا مشغول فعالیت بوده و به دنبال حل مشکلات در جامعه و به دنبال نیرو سازی هستند.

منبع :قبیله منتظر