وقتی حکم محکومیت برای متهمی صادر می شود دادگاه طبق ماده ی 22 قانون مجازات اسلامی می تواند در صورت احراز جهات مخففه ،مجازات های تعزیری و یا بازدارنده را تخفیف دهد و یا تبدیل به مجازات از نوع دیگری نماید که مناسب تر به حال متهم باشد.

مثل اینکه شخص متهم به 30 سال زندان محکوم شده ولی به جهت دارا بودن یکسری شرایط  به 20 سال زندان تبدیل می شود و یا تبدیل به مجازات از نوع دیگر مثل اینکه شخصی متهم شده به حکم اعدام ولی به جهت دارا شدن یکسری شرایط مجازات او تبدیل به مجازات دیگری می شود که نسبت به اولی خفیف تر است مثل تبدیل حکم اعدام به حبس ابد.
جهات مخففه چیست که در صورت بودن آنها دادگاه تخفیف قائل می شود؟
طبق ماده ی 22 قانون مجازات اسلامی 
1- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی 
2- اظهارات و راهنمایی متهم که در شناختن شرکاء و معاونان جرم و یا کشف اشیایی که از جرم تحصیل شده است موثر باشد 
3- اوضاع واحوال خاصی که متهم تحت تاثیرآنها مرتکب جرم شده است از قبیل: رفتار و گفتار تحریک آمیز مجنی علیه , یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتکاب جرم 
4- اعلام متهم قبل از تعقیب ویا اقرار او در مرحله تحقیق که موثر در کشف جرم باشد
5- وضع خاص متهم و یا سابقه او
6- اقدام یا کوشش متهم به منظور تخفیف اثرات جرم وجبران زیان ناشی از آن

سوالی که پیش می آید این است که برای چه محکومیت هایی می شود تقاضای تخفیف مجازات کرد؟ 
به استناد ماده ١٠ آیین نامه کمیسیون عفو و بخشودگی , تقاضا و پیشنهاد عفو و تخفیف برای محکومیت ذیل پذیرفته می شود:
 ١ ـ  کلیه محکومیتهای اعدام (به استثناء قصاص نفس ) حبس و جزای نقدی و شلاق که از ناحیه مراجع قضایی (دادگاههای عمومی ـ انقلاب ـ نظامی ـ ویژه روحانیت) و قانونی صادر شده است.
 ٢ـ  کلیه محکومیتهای محرومیت از حقوق اجتماعی و یا اقامت و یا ممنوعیت از اقامت در محل معین. 
 ٣ـ  کلیه محکومیتهای تکمیلی و تبعی صادره از مراجع قضایی و قانونی. 
 ٤ـ  کلیه محکومیتهای اضافی خدمت سربازی و یا تنزیل درجه پرسنل نیروهای مسلح 
تبصره ١ـ در مورد احکام اعدام (به استثناء قصاص نفس) چنانچه پس از صدور حکم قطعی محکوم به اعدام و یا خانواده وی درخواست عفو نماید حسب مورد رئیس هیات یا دادستان موظف به ارسال تقاضای محکوم علیه و پرونده مربوط با اظهار نظر صریح به ریاست کمیسیون عفو می باشند. کمیسیون عفو فوراً در وقت فوق العاده و حداکثر تا دو ماه از تاریخ دریافت تقاضا در خصوص مورد رسیدگی نموده و اعلام نظر می نماید, اجرای احکام تا اعلام نتیجه , به وسیله رئیس کمیسیون عفو به تاخیر خواهد افتاد.

 تبصره٢ـ در صورت موافقت با عفو محکوم به اعدام کمیسیون حق ندارد بیش از دو درجه تخفیف برای وی منظور ومجازات را کمتر از ١٥ سال حبس تعیین نماید مگر بنا به فرمان مقام معظم رهبری.
تبصره٣ـ برای محکومانی که تقاضای آنان از طرف کمیسیون عفو رد شده است پیشنهاد مجدد عفو در صورتی بلامانع است که علت رد منتفی شده باشد.
در بالا گفتیم تخفیف چیست؟ و به چه مجازاتهایی تعلق می گیرد و جهات مخففه چیست ولی باید گفت در زندان برنامه های فرهنگی و قرآنی برگزار می شود که تاثیرات مثبتی بر زندانیان دارد و بخشی از آزادی های مشروط و مرخصی ها ی اعطایی به زندانیان بر اساس مشارکت در این امور تربیتی و فرهنگی است.
اینکه در عنوان و نام سازمان زندان عنوان تربیتی قید شده است بی جهت نیست.
در ماده ٢٠٨ آیین نامه اجرایی سازمان زندانها به زندانیان که در مدت تحمل کیفر در زمینه حفظ و درک مفاهیم قرآن کریم و نهج البلاغه فراگیری احکام واعتقادات دینی , فعالیت های آموزشی , فرهنگی , هنری و ورزشی توفیقاتی بدست آوردند به تشخیص مسئول فرهنگی و موافقت رئیس زندان به ترتبیب زیر مرخصی تشویقی اعطاء خواهد شد. الف ـ برای حفظ هر جزء از قرآن کریم هفت روز ب ـ برای قبولی در هر دوره نهضت سواد آموزی و سایر موارد فوق الذکر پنج روز.. 
حفظ قرآن یکی از شرایط تخفیف حکم  و یا عفو محسوب می شود ، حفظ قرآن از جمله امتیازاتی است که افراد با جرایم مختلف می توانند از آن استفاده کنند اما این امر ابتدا برای عفو باید در کمیسیون عفو استان و کشور بررسی شود پس از آن در صورت وجود شرایط مناسب به رئیس قوه ی قضائیه ارجاع می شود و در نهایت حکم نهایی در پایان باید به تایید رهبری برسد
مثلا در سال گذشته 16 زندانی مواد مخدر که به اعدام محکوم شده بودند با حفظ و فراگیری تمام یا نیمی از قرآن با تخفیف مجازات مواجه شده و از اعدام نجات یافتند.
البته این تخفیف مجازات به شرط حفظ قرآن کریم  در کشورهای دیگر از جمله امارات نیز اجرا می شود.
قرآن کتاب هدایت است و خداوند خودش در کتابش وعده هدایت داده. فراگیری آیات الهی و درک مفاهیم قرآنی قطعا راهگشا و آرامش بخش است و چه خوب که زندانیان در زمان سپری کردن مجازات در زندان مانوس با این آیات شوند که قطعا راهنمای آنهاست.