به نام خدا
همسر خوب يكي از بزرگترين نعمتهاي الهي مي باشد و اين نعمت بزرگ عامل سعادت خانواده ها، مايه پيشرفت در امور مختلف، آرامش دلها، و تربيت صحيح فرزندان مي گردد. لذا در هنگام ازدواج بايد به ملاك ها دقت گردد، به خداوند متعال متوسل شد و از وي استمداد نمود تا همسري مناسب نصيب انسان نمايد.
امام صادق ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند: «هرگاه كسي از شما قصد ازدواج كرد، سزاوار است دو ركعت نماز بخواند و خدا را بخواند كه همسري عفيف و امين، با ديانت و متواضع و حافظ ناموس و اسرار ... نصيب وي بنمايد[1]».
صفات مشترك همسران خوب
1. ايمان و دينداري: امام باقر ـ عليه السّلام ـ مي فرمايند: «شخصي به محضر رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ شرفياب گرديده و در مورد ازدواج خود با آن سرور مشورت كرده حضرت فرمود: با شخصي كه اهل ديانت و تقوا باشد ازدواج كنيد.»[2]
و در حديثي ديگر امام حسن عليه السلام ـ به مردى كه با ايشان درباره ازدواج دختر خود مشورت كرد ـ فرمود : او را به مردى با تقوا شوهر ده ؛ زيرا اگر دختر تو را دوست داشته باشد گرامى اش مى دارد و اگر دوستش نداشته باشد به وى ستم نمى كند[3]
2. اخلاق نيك: حسين بن بشار باسطي مي گويد: به امام رضا ـ عليه السّلام ـ نامه اي نوشتم كه: يكي از خويشان از دخترم خواستگاري كرده ولي بد اخلاق است اكنون چه كنم؟ حضرت فرمود:اگر بد اخلاق است دختر به او نده.[4]
3. اصالت و شرافت خانوادگي: منظور از شرافت خانوادگي، شهرت، ثروت و موقعيت اجتماعي نيست زيرا بعضي از خانواده ها ذاتاً شريف، بزرگوار،آبرومند و متدين هستند گرچه فقير باشند و بعضي خانواده ها پست، فرومايه، و بي دين هستند گرچه ثروتمند و داراي مقام باشند. پيامبر اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي فرمايند: «دردامن و خانواده شايسته، ازدواج كنيد زيرا عِرق (نطفه و ژن ها) تأثير مي گذارد.»[5]
4. عقل و هوش: اداره و تداوم زندگي و پيمودن راه راست و حل مشكلات زندگي كار ساده اي نيست: زن و شوهر براي تحقق آنها و همچنين تربيت فرزنداني شايسته، بايد به نيروي عقل و فهم مجهز باشند. حضرت علي ـ عليه السّلام ـ فرمودند: «با انسان احمق و نفهم ازدواج نكنيد زيرا معاشرت با او بلائي عظيم است و فرزندانش نيز ضايع خواهند شد.»[6]
5. كفو همديگر بودن: كفو هم ديگر بودن يعني تناسب، همتايي، هماهنگي و هم شأني در زمينه هاي مختلف مالي، مذهبي، اخلاقي، خانوادگي، دانش و سواد، قيافه و سنخيت جسمي و روحي.
نكته مهم: همتايي صددرصد امكان ندارد. بايد كوشش شود هرچه ممكن است اين فاصلة طبيعي بين افراد كمتر باشد.
6. علم و دانش: علم و دانش براي انسان يك كمال واقعي است و در سعادت انسان، پوياي خانواده و تربيت بهتر فرزندان تأثير بسياري دارد. با فرد باسواد زندگي لذت بخش تر است البته كفويت در اين مسأله هم بايد رعايت شود.
7. سلامت جسم و روح از آلودگي اعتياد و بيماري: بعضي از بيماريها، نقصها و معلوليتهاي جسمي و روحي،عميق و غيرقابل درمان هستند كه در طول عمر همراه انسان است و مانع از انجام وظايف همسري شده و به زندگي لطمه مي زنند لذا بايد از ازدواج با افراد با اين گونه بيماريها خودداري كرد اسلام نيز از ازدواج با بيماراني كه داراي امراض جزام، جنون، وبرص باشند نهي فرموده است. و همچنين اسلام از ازدواج با افرادي كه گرفتار آلودگيهاي روحي و اخلاقي، فاسق و شرابخوار هستند نهي فرموده است.
8. زيبايي: رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: «در انتخاب همسر، همانگونه كه درباره زيبايي صورت همسر تحقيق مي كنيد، درباره موي او نيز سؤال و تحقيق كنيد؛ زيرا مو، يكي از زيبايي هاست (و در زيبايي انسان نقش دارد).[7]
9. عفت و نجابت: زندگي زناشويي بر پايه انحصار و اعتماد برپا مي شود زن و شوهر قصد دارند تمام وجود يكديگر را تصاحب نمايند و ديگري در اين كانون انحصاري راه نداشته باشد.
10. تأمين نياز جنسي: آمادگي روحي و جسمي در موضوع مباشرت و آميزش جنسي بسيار حساس و مورد سفارش پيشوايان ديني مي باشد از اين جهت بر هر زن و مردي لازم است حقوق همديگر و نيازهاي جنسي خود را كاملاً مراعات نموده و يكدگير را كاملاً اشباع نمايند.
اوصاف زنان شايسته
1. اگر شوهر در زندگي يادآور خدا شد او را همراهي و اگر خدا را فراموش كرد، يادآور او شود و به او تذكر دهد.
2. در حفظ دين و تقوا و انجام وظايف الهي و اجتماعي، شوهرش را ياري كند.
3.كم خرج باشد و مهرش سنگين نباشد.
4. خوش زبان و مهربان باشد و مانند مادري مهربان از او پرستاري و محافظت كند.
5. ولود باشد. نازا و عقيم نباشد.
6. خانه را محل استراحت شوهر قرار دهد و هنگام بروز مشكلات و ناراحتيها دلداريش دهد.
7. از زحمات شوهر و چيزهايي كه به منزل مي آورد تشكر و قدرداني نمايد.
8. هيچگاه از شوهر چيزي را مطالبه نكند كه قدرت تهيه آن را ندارد.
9. هنگام خروج شوهر از منزل، خودش و اموال شوهرش را حفظ كند و هنگام ورود او، با خوشحالي به استقبال او برود.
10. در منزل و براي شوهرش آرايش كند و بهترين لباسها را بپوشد و برايش دلبري كند.
11. هنگام خروج از منزل سنگين و با وقار و بدون آرايش خارج شود و با مردان بيگانه گرم نگيرد و شوخي نكند.
12. در حضور شوهر از مردهاي ديگر تعريف و تمجيد نكند.
13. اگر مرتكب اشتباهي شد فوراً از شوهر عذر خواهي كند.
14. اسباب خوشنودي شوهر را فراهم كند و موجب خشم و عصبانيت شوهر نشود و اگر عصباني شد رضايت او را جلب كند.
15. اگر شوهر فرمان داد، اطاعت كند و اگر قسم خورد، باور كند و تكليف خود را انجام دهد.
16، اهل قناعت باشد تا در زندگي شوهر خود را به زحمت نيندازد.
17. چنانچه از شوهر كار ناروايي سرزد، عفو و اغماض نمايد.
18. خانه را لطيف، پاكيزه و زيبا و مرتب نگه دارد و در زندگي اقتصاد و ميانه روي را رعايت كند و از اسراف و تبذير و ولخرجي اجتناب كند. و در غذا پختن خوش سليقه و كاردان باشد. به سليقه شوهرش توجه كند.
19. در تغذيه، بهداشت و سلامت جسم و روح بچه ها كوشا باشد و در معالجه، درمان و پرستاري از آنها جديت نمايد.
20. امانتدار، راز نگه دار و راستگو باشد[8].
اوصاف مردان شايسته
1. ديندار باشد.
2. خوش اخلاق باشد.
3. عاقل، با تدبير، زرنگ و فعال است و خوب زن داري و بچه داري مي كند.
4. براي تأمين رفاه و آرايش خانواده اش كوشش مي كند و داراي صفات عالي بخشش و سخاوت است.
5. نظيف، پاكيزه و خوش لباس است.
6. در زندگي ميانه رو مقتصد است و پولهايش را بيهوده خرج نمي كند.
7. به همسرش احترام مي گذارد و از زحمات او قدرداني مي كند.
8. همسرش را بسيار دوست دارد و به او اظهار دوستي و محبت مي كند.
9. لغزشهاي همسرش را مي بخشد.
10. به زنان بيگانه نگاه نمي كند و از آنها تعريف و تمجيد نمي كند.
11. در كارهاي منزل به همسرش كمك مي كند.
12. عصباني نمي شود و اگر شد خشم خود را فرو مي برد و به همسرش آزار نمي رساند و ناسزا نمي گويد[9].
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. انتخاب همسر، ابراهيم اميني، مركز چاپ و نشر سازمان تبليغات اسلامي.
2. جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري، دفترتبليغات اسلامي حوزه علميه قم.
3. خانواده در اسلام، حسين مظاهري، انتشارات شفق.
4. مسائل ازدواج و حقوق خانواده، علي اكبر بابازاده، انتشارات بدر.
5. آئين همسر داري آيت الله اميني.
پي نوشت ها:
[1] . نجفي، محمد حسين، جواهر الكلام، بيروت، دارالاحياء التراث العربي، چاپ هفتم، ج29، ص39.
[2] . كليني، فروع كافي، تصحيح علي اكبر غفاري، تهران، انتشارات اسلاميه 1391ق، ج5، ص332.
[3] ميزان الحکمه، حيدث 8036.
[4] . حر عاملي، وسائل الشيعه، تصحيح رباني شيرازي، تهران، انتشارات اسلاميه، 1384، ج14، ص54.
[5] . مظاهري، علي اكبر، جوانان و انتخاب همسر، دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، چاپ سوم، ص115.
[6] . حر عاملي، وسائل الشيعه، تصحيح رباني شيرازي، تهران، انتشارات اسلاميه، 1384، ج14، ص56.
[7] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، تهران، انتشارات اسلاميه، ج103، ص237.
[8] . ر.ك: اميني، آئين همسر داري، انتشارات اسلامي.
[9] . همان.
http://www.andisheqom.com