جنگ با خدا

به نام خدا
ربا در اصطلاح فقهی به معنای زیاده خواهی مالی از دیگران است که به دو گونه تحصیل می‌گردد:

1. رباى معاملى همچون فروختن دو جنس مشابه هم به یکدیگر، به شرط آن که مکیل و یا موزون باشد و درخواست زیاده شود؛

2. رباى قرضى به معناى قرض دادن، به شرط زیاده.

متأسفانه این روش نابخردانه در جوامعی که عاطفه‌های انسانی از میان برداشته شود و همه در صدد زیاده خواهی مادی روند رو به افزایش گذارده خواهد شد و ثروتمندان با ابزار ربا، رشوه و نزول هر روز بر قدرت مالی خود افزوده و افراد ضعیف را تحت سیطره خود در می‌آورند در حالی که اسلام، از بدو ظهور، با لحنى جدّى و تأکیدآمیز به مردمی که تا آن زمان از ربا پرهیز نمى‏‌کردند، دستور مى‌‏دهد که اگر خود را مؤمن مى‌‏دانند فوراً ربا خوارى را ترک گویند و حتّى از آنچه در معاملات فعلى خود به عنوان ربا از دیگران طلبکارند صرف نظر نمایند، و در صورت تداوم رباخوارى براى جنگ با خدا و رسول مهیّا شوند:

 «یا ایُّهَاالَّذینَ امَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ذَرُوا ما بَقِىَ مِنَ الرِّبآ انْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ فَأِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ فَأِنْ تِبْتُمْ فَلَکُمْ رُؤُسُ امْوالِکُمْ لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُونَ» « بقره، آیات 278، 279»

اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید! از- مخالفت فرمان- خدا بپرهیزید و آنچه از- مطالبات- ربا باقى مانده، رها کنید، اگر ایمان دارید. اگر -چنین- نمى‏‌کنید، بدانید خدا و رسولش با شما پیکار خواهند کرد و اگر توبه کنید، سرمایه‌‏هاى شما از آن شماست، (اصل سرمایه، بدون سود) نه ستم مى‏‌کنید و نه بر شما ستم مى‏‌شود.

در جامعه امروز غرب گرا شاهد آن هستیم که بدهکاران چندین برابر اصل بدهى خود را به صورت سود به رباخوار پرداخته‏‌اند و در عین حال، بدهى آنان همچنان به حال خود باقى است.

ربا موجب شیوع فساد مالى، رکود اقتصادى و کندى تولید مى‌‏شود. وقتى ربا بر تار و پود اقتصاد جامعه‏‌اى حاکم شد، ارزش‌هاى معنوى به تدریج بى‌‏فروغ مى‏‌گردد، ثروتمندان از صرف مال خود در راه خیر خوددارى مى‏‌کنند، مردم دیگر چیزى به هم قرض نمى‏‌دهند و چنان فریفته سود و ثروت دنیوى مى‌‏شوند که براى رسیدن به آن، از ظلم و فساد دریغ نمى‏‌ورزند و به تدریج ربا خوارى موجب سستى بنیان عواطف و پیوندهاى اجتماعى شده، بذر کینه و دشمنى را در دل‌ها مى‌‏پاشد. به این معنا که بدهکار، جامعه پیرامون و خصوصا رباخوار را عامل همه بدبختی‌هاى خود مى‏‌شمارد. او گرچه در اثر نیاز مادّى، خود را ناگزیر از پرداخت مبلغى به عنوان ربا مى‌‏بیند، لیکن رفته رفته، فشار پنجه ربا خوار را بر گلوى خود احساس مى‏‌کند، کینه او را به دل مى‌‏گیرد و تشنه خون او مى‏‌شود و در پی انتقام از عاملان این بدبختی خویش برمی‌آید.(رک : اخلاق اقتصادى ج‏1، ص: 61)

سید احمد سجادی

http://rasekhoon.net/