آرزوی دور و دراز یعنی این!

بسم الله الرحمن الرحیم
فی الکافی عن امیر المومنین(علیه السلام): الزُّهدُ فى الدنيا قَصرُ الأمَلِ، وشُكرُ كُلِّ نِعمَةٍ ، والوَرَعُ عن كُلِّ ما حَرَّمَ اللّه. (الشافی صفحه 536 )

 زهدی که این همه درباره اش روایت وارد شده است، و به آن تحریص شده است، اولش این است که آرزوهای دور و دراز و افسانه وار را از ذهن خودت بیرون کنی. کوتاه کنی این آرزوها را. نه این که هیچ آرزو انسان نداشته باشد. گاهی انسان در ذهن خود یک خواسته ای و یک آرزویی را آنچنان پرورش می دهد که در ذهن تحکیم می شود و تبدیل می شود به یک هدف و یک آرمان قطعی . و انسان برای رسیدن به آن، هر خلاف و هر کار زشتی را مرتکب می شود.
چند سال قبل از این در آمریکا یک جاسوس عالی رتبه شوروی سابق را دستگیر کردند. سالها در دستگاهای بالای آمریکا مشغول بود و فرد عالی رتبه بود، امَا خیانت می کرد. برای دشمن آمریکا مشغول بود و فرد عالی رتبه ای بود، امَا خیانت می کرد.برای دشمن آمریکا که آن روز شوروی بود، جاسوسی می کرد. او را گرفتند.در بازجویی از او پرسیدند: تو که آمریکایی هستی.چه داعی داشتی که بر خلاف مصالح کشور و میهن خودت عمل کردی؟
گفت: من آرزوی یک خانه آنچنانی ، یک ویلا داشتم. مثلا یک خانه سیصد متری. یک پول فوق العاده لازم داشتم. این پول هم از این راه حاصل می شد. آرزوی دور و دراز یعنی این. آرزوی یک خانه آنچنانی در دل او تبدیل می شود به یک هدف. که باید انسان خودش را بکشد برای این که به این هدف برسد. و فرق نمی کند از چه راهی به هدف برسد: از راه حرام باشد، حلال باشد یا خیانت باشد.
این است که در روایت متعددی فرمودند: اخوَف ما اخافُ علی اُمتی طول امل است. که انسان همین طور آروزها را در ذهن خودش بپرواند. تبدیل بکند به یک نقطه ثابت در صفحه وجود خودش، که باید همه تلاشها را کرد برای این که به آن رسید. معلوم است در چنین حالتی، انسان حق را ناحق می کند،دروغ می گوید، خیانت می کند، گناه می کند برای این که به آن برسد. این شده هدف.
زهد این است که انسان این آرزو و خواسته قلبی را به این شکل کنار بگذارد و دنبالش نباشد. اگر گیرش آمد ، بسیار خوب، شکر خدا را بکند. اما این طور نباشد که یک آرزویی باشد که برای رسیدن به آن،هیچ مرزی و حدی را نشناسد. یکی دیگر از عوامل مشکله زهد عبارت است از شکر هر نعمتی . هر چه خدا به شما داده، این را شکر کنید. خود شکر نعمت، ناگریز توجّهِ بِه نعمت را همراه خود دارد. که انسان توجه کند این نعمتهای خدا را پیدا کند.
و انَ تعدَوا نعمة الله لا تحصوها. وقتی انسان دچار کمبود نعمت می شود، می فهمد این نعمت چه قدر بزرگ بود. ما توجه نداریم به این نعمتها! وقتی انسان توجه کرد به این نعمتها، و معرفت پیدا کرد، قناعت پیدا می کند. سوم هم این است که از هر آنچه خدا برای تو ممنوع کرده، دامنت را برچینی. ورع، یعنی کناره گیری کردن، دامن برچیدن، دوری کردن. این می شود زهد.

[ شرح حدیث از امام خامنه ای در مقدمه درس خارج 13/08/87]

 http://serajnet.org

آرزوهای دور و دراز یعنی این!

الکافی فیما ناجی اللّه عزّ و جلّ به موسی علیه السّلام: یا موسی لا تطوّل فی الدّنیا أملک فیقسو قلبک و القاسی القلب منّی بعیدٌ. ( الشافی صفحه 572 )

 از وصایای پروردگار عالم به حضرت موسی یکی این است که : ای موسی! آرزوهای خود را درباره دنیا دور و درازمکن!
معنای آرزوی دور و دراز این است که انسان همین طور که با خودش فکر می کند، آرزو می کند، من فلان طور خانه، فلان طور زندگی یا تشریفات، فلان مقدار پول را داشته باشم. همین طور آرزو کند در آینده این چیزها را داشته باشم، اینها آرزوهای دور دراز است.
نباید اشتباه کرد این را با برنامه ریزی برای دنیا.
یک وقت انسان برای زندگی خود یک برنامه ریزی می کند، که این برنامه ریزی ، برنامه ریزی معتدل و عاقلانه ای است، عملی است، منطبق با واقعیت است. این اشکالی ندارد، خوب هم است؛ اِعمل لدنیاک کانّک تعیش ابدا. امَا اینکه مرتب در دل آرزوهای خام بپروراند، مثل همان داستان معروف که کسی کوزه روغنی داشت ،گفت: این روغن را می فروشم، پولش را چند گوسفند می خرم، بعد آن گوسفندها گله ای می شوند بعد دختر فلانی را می گیرم، این طور زندگی درست می کنم و بعد هم زد کوزه را به اشتباه شکست و روغنها هم ریخت! همه آرزوها بر باد رفت. آرزوهای دور و دراز یعنی این. خاصیت آرزوهای دور و دراز طبق این روایت این است که دل را قسی میکند، آن نرمش دل و تاثرپذیری دل را در مقابل امرالهی، در مقابل حساب الهی، در مقابل یاد مرگ را ازبین می برد. غفلت بر انسان عارض می شود. قساوت قلب خیلی چیز بدی است. کسانی هستند که شبانه روزی بر آنها می گذرد و یک بار در این بیست و چهار ساعت دلشان متوجَه پروردگار عالم نمی شود! این قساوت قلب است. بعضی که خیلی از این بدتر؛ عمری از آنها می گذرد، ولی به یاد خدا نمی افتد. بایستی قلب به یاد خدا باشد. وقتی انسان به یاد خدابود، حالت تضرع و بکاء هم بوجود می آید.
بزرگانی که اهل معنا و اهل سلوکند، می گفتند: وقتی انسان در حالت نماز،در حال دعا، در حال توجه به پروردگار است، به طور طبیعی دل تحت تاثیر قرار می گیرد و اشک جاری می شود. این خیلی حالت خوب است. قساوت نقطه مقابل این است. بعد فرمود: کسی که دچار قساوت قلب و سختی دل است، دور از خدای متعال است.

[ شرح حدیث از حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای در مقدمه درس خارج ، 26/07/1388]