در این مطلب به چهار پرسش پیرامون بحث مهدویت به صورت اجمالی پاسخ داده شده است. موضوع پرسش ها عبارتند از:

پیشرفت صنعت و تكنولوژى در پرتو دولت مهدوى، سن حضرت در زمان ظهور، مکان دقیق ظهور و نحوه پیوستن اصحاب حضرت مهدی (عج) به ایشان، قرقسیا و رابطه‌ی آن با ظهور.

پیشرفت صنعت و تكنولوژى در پرتو دولت مهدوى (عج)

به رغم زعم باطل گروهى كه تشكیل حكومت مهدوى عجل اللّه تعالى فرجه را مایه ارتجاع بشر به شیوه‌هاى زندگى بدوى معرفى مى‌كنند، عصر نورانى حكومت حضرتش دوران شكوفایى بشر در صنعت، تكنولوژى و توسعه همه جانبه است: عمران، آبادى و توسعه شهرى به‌گونه‌اى فزاینده رو به كمال مى‌رود و مساجد به عنوان نماد این توسعه وسعت فراوان مى‌یابند. در برخى روایات عصر ظهور، نمونه‌اى از این توسعه و رشد در صنایع عمران و معمارى چنین بیان گردیده است:

در بیرون از شهر كوفه مسجدى با هزار در ساخته مى‌شود و خانه‌هاى شهر به نهر كربلا وصل مى‌گردند؛ توسعه شهرها چنان خواهد بود كه مردى سوار بر استر تیزرو به قصد نماز جمعه حركت مى‌كند؛ امّا بر اثر فاصله فراوان مكان و فراخى شهر به آن نمى‌رسد.

عن أبی عبد اللّه علیه السّلام: إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ یُبْنَى لَهُ فِی ظَهْرِ الْكُوفَةِ مَسْجِدٌ لَهُ أَلْفُ بَابٍ؛ وَ تَتَّصِلُ بُیُوتُ الْكُوفَةِ بِنَهَرِ كَرْبَلَاءَ؛ حَتَّى یَخْرُجَ الرَّجُلُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ عَلَى بَغْلَةٍ سَفْوَاءَ یُرِیدُ الْجُمُعَةَ فَلَا یُدْرِكُهَا. (1)

در پیشرفت‌هاى صنعتى و تكنولوژیكى نیز تحوّلى شگرف رخ خواهد داد، به‌گونه‌اى كه بین آن حضرت و یارانش پیكى نخواهد بود: او سخن مى‌گوید و آنان در هر كجا كه باشند وى را مى‌بینند و صدایش را مى‌شنوند:

عن أبی عبد اللّه علیه السّلام: إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ مَدَّ اللَّهُ (عَزَّ وَ جَلَّ ) لِشِیعَتِنَا فِی أَسْمَاعِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ؛ حَتَّى لَا یَكُونَ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ الْقَائِمِ بَرِیدٌ یُكَلِّمُهُمُ فَیَسْمَعُونَ وَ یَنْظُرُونَ إِلَیْهِ وَ هُوَ فِی مَكَانِهِ. (2)

گرچه مى‌تواند مراد از این حدیث شریف عنایت ویژه‌اى در حق پیروان آن حضرت باشد، به‌گونه‌اى كه چشم و گوششان قدرتى دو چندان یابد؛ امّا اگر منظور این حدیث امرى كرامت و خارق عادت نباشد، قطعا بیانگر پیشرفت‌هاى صنعتى عصر ظهور است، همان‌طور كه بخشى از آن اكنون نیز در سایه ماهواره‌ها، وسایل ارتباط جمعى و شبكه جهانى اینترنت عملى شده است كه مى‌تواند از آثار و علایم ظهور آن حضرت باشد و بخش كامل‌تر آن در زمان ظهور و حكمت آن حضرت محقق گردد.

امام زمان (عج) به هنگام ظهور در چه سنّى خواهد بود؟

همان‌گونه كه قبلا گفته شد، آن حضرت در نیمه‌ى شعبان دویست و پنجاه و پنج ه ‍ ق به دنیا آمدند (3) و بعد از شهادت امام حسن عسكرى علیه السّلام ابتدا، غیبت صغرا و سپس غیبت كبرا آغاز شد و جز خداوند متعال، هیچ كس از مدّت غیبت امام مهدى‌(عج) و زمان ظهورش، آگاه نیست. پس براى دانستن سنّ واقعى آن حضرت در زمان ظهور، باید منتظر ظهور ایشان باشیم، لكن احادیثى وجود دارد كه به هنگام بیان كیفیّت و نشانه‌هاى ظهور امام مهدى (عج) به این مطلب اشاره كرده‌اند كه آن حضرت به هنگام ظهور، چهل ساله یا حتّى كم‌تر از آن به نظر خواهند رسید.

امام حسن مجتبى علیه السّلام مى‌فرماید:

... خداوند، عمر او (قائم علیه السّلام) را به هنگام غیبت، طولانى مى‌كند. سپس به قدرت خداوند، به شكل جوانى كه كم‌تر از چهل سال دارد، ظهور مى‌كند... . (4)

اباصلت هروى از امام رضا علیه السّلام نقل مى‌كند كه آن حضرت فرمود: نشانه‌ى قائم ما، این است كه در سنّ یك پیرمرد و به صورت یك جوان است، به گونه‌اى كه هركس آن حضرت را ببیند، او را چهل ساله یا كم‌تر مى‌پندارد و تا هنگام مرگ، اثر پیرى در او ظاهر نمى‌شود.  (5)

طبق این احادیث، امام مهدى (عج) به هنگام ظهور، از نظر ظاهرى، جوان به نظر مى‌رسند، به گونه‌اى كه بینندگان گمان مى‌كنند آن حضرت، چهل یا كم‌تر از چهل سال دارد.

امام زمان (عج) در كدام نقطه از جهان ظهور مى‌كنند؟

طبق روایات متواتر شیعه و سنى، قیام شكوه‌مند آن مصلح جهانى از سرزمین مكّه و از مسجد الحرام، كنار كعبه‌ى معظمه، آغاز خواهد شد و تعداد سیصد و سیزده تن از اصحاب او كه فرماندهان لشكرى و كشورى آن حضرت هستند، در میان ركن و مقام، با آن حضرت بیعت مى‌كنند. آن‌گاه، تعداد ده هزار نفر تكمیل مى‌شود و وجود مقدّس حضرت بقیة اللّه (عج) با سپاه ده هزار نفرى، از مكّه حركت مى‌كنند و به اصلاح جهان مى‌پردازند. (6)

مفضّل از حضرت صادق علیه السّلام مى‌پرسد: «اى آقاى من! حضرت مهدى (عج) از كجا و چه‌گونه ظهور مى‌كند؟» . حضرت فرمودند: «اى مفضل! او به تنهایى ظهور مى‌كند و به تنهایى كنار كعبه مى‌آید و به تنهایى شب را در آن جا مى‌گذراند.» . (7)

در روایت دیگرى مى‌فرماید:

چون مهدى به درآید، به مسجد الحرام رود. رو به كعبه و پشت به مقام ابراهیم بایستد. دو ركعت نماز گزارد. آن‌گاه فریاد برآورد:

اى مردمان! منم یادگار امام و یادگار نوح و یادگار ابراهیم و یادگار اسماعیل. منم یادگار موسى و عیسى و محمد... منم صاحب قرآن و زنده‌كننده‌ى سنّت... . (8)

مسئله‌ى قرقسیا و رابطه‌ى آن با ظهور امام مهدى (عج) چیست؟

«قرقسیا» كه در برخى نسخه‌ها «قریه‌ى سبا» ، ضبط شده است، نام شهرى است كه در سوریه واقع شده و اكنون در نزدیكى مرز عراق و سوریه است. (9) برخى نیز آن‌را معرّب «گرگ سیاه» دانسته‌اند.

در علائم ظهور مربوط به خروج سفیانى گفته شده است، او، به محلّى به این نام وارد مى‌شود و رخدادى بزرگ براى او در آن‌جا اتّفاق مى‌افتد. (10)

امام على علیه‌السّلام مى‌فرماید: «سفیانى، در شام بر دشمنان پیروز مى‌شود. بعد از آن، بین او و دشمنان دیگرى در «قرقسیا»، جنگى روى مى‌دهد كه پرندگان آسمان و درندگان زمین، از باقی مانده‌هاى كشته‌ها، سیر مى‌شوند.» (11) هم‌چنین «قرقسیا» را محلّى در كنار نهر فرات دانسته‌اند. (12)

بنابراین، به نظر مى‌رسد نام «قرقسیا» تنها اسم محلّى است كه برخى از علائم ظهور در آن اتّفاق مى‌افتد و در كتاب‌ها، بیش از این اشاره نشده است.

پی نوشت:

1) . بحار الانوار، ج97، ص 385

2) . الكافى، ج 8 . ص 240.

3) . بحار الأنوار، ج 51، ص 4.

4) . همان، ج 52، ص 279.

5) . همان، ص 285.

6) . محمد خاتمى شیرازى، جهان بعد از ظهور یا فروغ بى‌نهایت، ص 94.

7) . بحار الأنوار، ج 53، ص 7.

8) . همان، ص 9.

9) . سید محمد كاظم قزوینى، امام مهدى از ولادت تا ظهور، ص454

10) . همان، ص 251.

11) . حسین كریم شاهى بیدگلى، فرهنگ موعود، ص 188

12) . بحار الأنوار، ج 13. مهدى موعود، ترجمه‌ى على دوانى، ص983.