موادی که هدایت حرارتی کمی دارند به عنوان عایق های حرارتی شناخته میشوند. علاوه بر عایق های حرارتی عایق های دیگری نیز وجود دارند که مورد نظر بحث ما نیستند (مانند عایق های صوتی و... ) .

عایق ها بر مبنای محدوده دمائی کارکرد به دو گروه اصلی عایق گرم و عایق سرد تقسیم بندی میشوند.

 با توجه به دمای مطلوب زندگی انسان که حدود 20-21 درجه سانتیگراد است در صورتی که هدف حفظ دما در بالاتر از این نقطه باشد از عایق گرم و در صورتیکه هدف حفظ دما در زیر این نقطه باشد از عایق سرد استفاده میکنیم. البته در محیط های به شدت گرم یا به شدت سرد این محدوده تغییر میکند و مبنا به جای 20-21 درجه ، دمای محیط میگردد.

عایق های سرد عایق هائی هستند که برای سیستم های در محدوده دمائی کمتر از 20 درجه سانتیگراد عملکرد بهتری نسبت به عایق های دیگر دارند. البته دمای محیط نیز نقش مهمی در انتخاب عایق سرد دارد. عایق های سرد موجود نیز بر مبنای 1- هدایت حرارتی 2- محدوده دمای کارکرد 3- مقاومت در مقابل آتش سوزی 4-خواص شیمیایی 5- خواص فیزیکی 6- مسائل اقتصادی و ... مقایسه میشوند. اما باید توجه داشت که در مواردی یکی از این عوامل مهمتر میشود و دیگر پارامتر ها بخصوص قیمت اهمیت کمتری پیدا خواهند کرد. به طور مثال برای زمانیکه بدنبال عایق مناسبی که هم در دمای کمتر از منهای پنجاه درجه سانتیگراد به خوبی کار کند و هم آتشگیر نباشد میگردیم باید گران بودن قیمت آنرا بپذیریم. زیرا انتخاب های ما به شدت محدود میشوند.

عایق های سرد مورد استفاده در ایران را به 1- عایق های پلی استایرن (یونولیت) 2- عایق های پلی اورتان 3- عایق های شیشه 4 - عایق های پلی ایزوسیانورات(PIR) تقسیم بندی میکنیم و به طور مختصر در مورد سه عایق اول و به شکل کامل تری در مورد عایق (PIR) توضیح خواهیم داد.

1- عایق های پلی استایرن. این عایق ها از نظر انتقال حرارت کمی ضعیف تر از عایق PIR هستند اما به علت ضعف بالا در مقابل آتش در صنایع نفت و گاز مورد استفاده ای ندارند و صرفا در کارهای ساختمان سازی استفاده میشوند.

2- عایق های پلی اورتان (PU)این عایق ها در دهه 1930 برای اولین بار ساخته شدند و به سرعت گسترش یافتند. و در سیستم های سرد مانند یخچال ها و سردخانه ها مورد استفاده گسترده ای پیدا کردند. در دهه 1970 با توجه به تغییراتی که در نسبت مواد مخلوط شده و کاتالیزرهای مورد استفاده صورت گرفت نسل جدید این عایق ها یعنی عایق (PIR) ساخته شد که برتری هایی بر این عایق داشت اما کماکان مصرف این عایق در بخش زیادی از سیستم های سرد ادامه یافت.

3-عایق های شیشه متخلخل Cellular Glass این عایق ها از نوع خاصی از شیشه با روشی خاصتر به شکل متخلخل (حفره های بسته) در می آیند. با توجه به خواص کلی شیشه این عایق ها غیر قابل اشتعال و غیر قابل نفوذ هستند. ویژگی منحصر به فرد این عایق ها این است که میتوانند دمای بسیار پایین و بالا را تحمل کنند و بنا براین کاملا منحصر به فرد هستند و غیر قابل جایگزینی. هرچند که قیمت آنها بالاست و تکنولوژی ساخت آنها هم بسیار بالا. این عایق ها توسط شرکت پتروآرتون به عنوان نماینده شرکت Pittsburg Corning و طبق استاندارد ASTM C552 قابل عرضه میباشد.

4- عایق پلی ایزو سیانورات( PIR) این عایق ها که به شکلی خواص مثبت عایق های پلی اورتان را دارند و در عین حال به راحتی آتش نمیگیرند در صنایع نفت گاز و پتروشیمی ایران که مشکل آتش گیری عایقها در آنها جدی است مورد استفاده گسترده ای دارند. عایق های پلی ایزوسیانورات از واکنش یک الکل چند عاملی (پلی اول) و ایزوسیانورات + یک ماده پف کننده (گاز ساز) + کنترل کننده سرعت + کاتالیزور بدست میآیند. استفاده همزمان کاتالیزور و کنترل کننده سرعت ممکن است دوستان نکته سنج را به فکر بیندازد. اما با توجه به ضرورت تشکیل حفره های هم سایز و بسته وجود این دو ماده در کنار هم برای تشکیل فوم در بهترین حالت ضروری است. ماده گاز ساز هم از نوع مواد سازگار با لایه اوزون استفاده میشود که مشکل محیط زیستی نداشته باشیم. روش قدیمی تر تولید این نوع عایق روش تولید قالبی یا batch بوده است. این روش به علت غیر یکنواخت بودن محصول (تفاوت در نقاط مختلف محصول و همچنین تفاوت تولید در قالب های مختلف) و عدم امکان بهسازی در حال تولید معایب خود را دارد. به صورتیکه امکان اینکه تمامی قالب ها و تمامی نقاط دارای یک کیفیت باشند دور از ذهن است.

در روش تولید پیوسته تمامی محصول یک روز دارای مشخصات یکسان میباشند و همچنین در صورت هرگونه مشکلی در محصول امکان اصلاح آن در کوتاهترین زمان ممکن وجود دارد.

از مشخصات اختصاصی پلی ایزوسیانورات (PIR) تولیدی شرکت پتروآرتون با دانسیته 50 کیلوگرم بر متر مکعب میتوان به هدایت حرارتی بسیار پایین ( کمتر از 0.023 ) و قابلیت استفاده در رنج گسترده دمایی (-200 C to 150 C) و ساختار ملکولی بسته بالاتر از 95% (Closed Cell)آن اشاره کرد. همچنین یکی از بارز ترین مشخصات عایق سرد PIR خاصیت عدم شعله ور ماندن آن به صورت خود به خودی پس از دور شدن شعله از آن میباشد. به شکلی که پس از دور نمودن شعله مستقیم خود به خود خاموش میگردد. با توجه به همکاری تنگاتنگ شرکت پتروآرتون و شرکت Finetec کره جنوبی امکان تولید با دانسیته های متفاوت وجود دارد. به طوریکه برای ساپورت های تا 6 اینچ دانسیته 160 کیلوگرم بر متر مکعب و ساپورت های سایز های بالاتر دانسیته 320 کیلوگرم بر متر مکعب قابل تولید است و حتی به سفارش مشتری امکان تولید با دانسیته های بالاتر نیز وجود دارد. در انتها به اطلاع میرساند که محصولات روتین تولیدی پتروآرتون تمامی مشخصات منطبق بر استاندارد ASTM C591 را پاس نموده و حتی بالاتر از این استاندارد است . و آزمایشات روی این محصولات به تایید بازرسان فنی شرکت های معتبر بازرسی نظیر شرکت Germanier Loyd و شرکت IS Industries)IS) و آزمایشگاههای معتبر کره جنوبی رسیده است.

محصولات این شرکت قابلیت استفاده به عنوان عایق سرد در خطوط آب سرد (Chilled Water) ، خطوط گاز طبیعی مایع (Liquefied Natural Gas) ، تانکهای LNG and تجهیزات سرد (Equipment) لوله ها (Pipes) را دارند. از طرفی مواد اولیه مورد نیاز برای پاشش (Spraying) جهت مخازن LPG , LNG نیز توسط این شرکت تامین میگردد.

لینک منبع : عایق بندی سرد چیست ؟