در شب های قدر از خدا چه بخواهیم ( 3 )

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد والثناء لله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین (ع).

انا انزلناه فی لیلة القدر و ما ادرئک ما لیلة القدر لیلةالقدر خیر من الف شهر تنزل الملائکة والروح فیها باذن ربهم من کل امر سلام هی حتی مطلع الفجر.

خدا ا شکر می کنیم بابت توفیقات و نعماتی که به ما عطا کرده و عاجزانه می خواهیم نعمت های بزرگ خود را از ما دریغ نکند و روز به روز این نعمت ها را بر ما ارزانی بدارد.

شب قدر شب بسیار بزرگ و مبارکی هست که هر کسی اگر حقیقت آن را درک کند ، از معارف آن می تواند بخوبی استفاده کند .

حضرت رسول اکرم – صلی الله علیه و آله و سلم – قبل از ماه مبارک رمضان در خطبه ای به مردم فرمودند وارد ماهی می شویم که خداوند متعال ضیافت بر پا می کند . و اصطلاح ضیافت الله را برای این ماه بر شمردند. پس همه ی ما در این ماه میهمان خدا هستیم و این میهمان بودن با همه ی ابعاد وجودی ما ( ناسوت ، ملکوت ، جبروت ، لاهوت ) صورت می گیرد .

البته ما همیشه میهمان خدا هستیم و میهمان بودن ما فقط مختص به این ماه عزیز نیست .

مگر غیر از این است که قلب ما در دقیقه 60 - 70 مرتبه طپیده و خون را در تمام اعضاء و جوارح ما پخش می کند ؟ و این کار مگر از سوی خدا نیست ؟ مگر غیر از این است که ما در این دنیا وجود داشته و زندگی می کنیم ؟ مگر غیر از این است که به راحتی در این دنیا نفس می کشیم ؟ و... و همه ی اینها از سوی خداوند متعال و با عنایت اوست ؟ و همه ی اینها بصورت رایگان و به بهترین وجه ممکن توسط ایشان تدبیر شده ؟ پس همه ی اینها به نوعی هدیه و ضیافتی از سوی خدا برای ماست .

ولی قطعا پیامبر گرامی رحمة للعالمین این میهمانی عام را مدّ نظرشان نبوده که به عنوان ضیافت الله عنوان داشتند . این میهمانی در تمام روزها و ماه های سال وجود دارد ؛ و میهمانی عام همیشه وجود داشته است . پس معلوم می شود این میهمانی را که ایشان ذکر کرده اند خاص بوده و از دریچه ی اسم و صفت رحمت او نشآ ت می گیرد . رحمت الهی دو جنبه دارد ، یکی عام است و ریشه در رحمت عامه و رحمانیت خدا دارد و جنبه ی دیگر ریشه در رحیمیت خدا دارد . این ضیافت رحیمیه ی الهی این طوری نیست که همیشه و در همه حال شامل حال همه ی انسانها شود ، ولی سنت الهی بر این قرار گرفته تا در بعضی از شرایط و بعضی از زمان ها گسترده شده و بیشتر از زمان های دیگر( مثل ماه مبارک رمضان) شامل حال افراد شود . پس می توان گفت که ما در این ماه ، میهمان رحیمیت خدا هستیم .

اگر در قرآن تفحص کنیم میبینیم که اغلب اوقات اسم رحیم خدا با اسم غفور او با هم هستند و این دو اسم در عالم معنا مزدوج می شوند و غفور و رحیم با هم می آیند و این به معنای آن است که خدا ابتدا می بخشد و سپس افراد را شامل حال رحیمیت خود می کند .

آن هایی که روزه می گیرند و فقط روزه ی جسمانی دارند و جنبه ی روح آن ها روزه ندارد و امساک روحی ندارند فقط درجاتی از این رحمت رحیمیه ی خدا را جذب می کنند ، رحیمیت خدا شامل حالشان شده ولی مراتب اولیه ی رحیمیت است و ضعیف می باشد . ولی آن هایی که روحشان هم پرهیز دارد مراتب بالای رحیمیت شامل حالشان می شود . البته این نوع روزه هم دارای مراتب است و بنابر این جذب رحیمیت خدا نیز دارای مراتب است . مثلا یک مرتبه است که شما سعی می کنید اخلاق بد نداشته باشید ، دروغ نگوئید ، کینه نداشته باشید ، انتقام را از دلت پاک کنی ، حسد نداشته باشی ، و کلا از گناه پرهیز کنی ، این یک مرتبه است ، ولی در مرتبه ای بالاتر سعی می کنی از شرک به خدا نیز پرهیز کنی و روحت را از این که شریکی برای خدا قائل شوی پاک کنی .

انسان باید فقط از خدا کمک بخواهد و اگر کسی دیگر را موثر بداند این اعتقاد شرک است و ما باید به این باور برسیم که فقط الله موثر فی الوجود است .

وقتی حضرت ابراهیم –علیه السلام – را که مظهر توحید است و صاحب توحید محض و خالص است ، در منجنیق گذاشتند که به آتش پرت کنند ، فرشته ها برای کمک به او آمدندولی او کمک فرشته ها را قبول نکرد و گفت من فقط از خدا کمک می خواهم و وقتی کار به اینجا رسید خداوند به آتش دستور داد که یا آتش کونی بردا و سلاما. دستور داد که آتش بر حضرت ابراهیم سرد شود.

خوب این داستان برای چه موضوعی و چرا در قرآن آمده ؟ قرآن کتاب درس زندگی است و قطعا هدفی از ارائه ی این داستان داشته که ما باید از آن درس بگیریم ؛ البته در شرایط ما شاید ما را در منجنیق نگذارند ولی ما آتش را در مراحل مختلف زندگی در پیش رو داریم . و اگر توکل ما به خدا باشد ، این توحید ماهیت آتش و ماهیت بد و زشت آن مرحله از زندگی را تبدیل به گلستان می کند .

خداوند متعال در آیه66 سوره ی نحل می فرماید : و انّ لکم فی الانعام لعبرة نسقیکم مما فی بطونه من بین فرث و دم لبنا خالصا سائغا للشّاربین . و در دام ها قطعا برای شما عبرتی است از آن چه در لابلای شکم آن هاست ، از میان سرگین و خون ، شیری ناب به شما می نوشانیم که برای نوشندگان گواراست . خوب در این قضیه چه عبرتی نهفته است و قرآن چه می خواهد به ما بگوید ؟

خدا در این آیه می خواهد بفهماند که می تواند ماهیت بدی را عوض کرده و تبدیل به خوبی کند ! ماهیت بدی ماده ای را که از میان سرگین و خون می گذرد را عوض کرده و تبدیل به شیر کند . پس خدا این قدرت را دارد که ماهیت بدی را تبدیل به خوبی کند ! و او مبدل السیئات بالحسنات است و ماهیت بدی را تبدیل به خوبی می کند .

در ماه مبارک رمضان باید امساک داشته باشیم و اوج امساک ما این است که برای خدا هیچ چیز را شریک نگیریم و در هیچ چیزی برای او شریک نگیریم و این یعنی توحید. کسانی که در ماه مبارک رمضان و حتی بعد از آن حقیقت روزه داری واقعی را ادامه دهند ، یعنی شریکی برای خدا نگیرند ، حضرت رسول اکرم ارواحنا له الفداه – که خیلی باید امشب ( در شب قدر ) قربان صدقه اش برویم ، چون هر چه داریم از اوست و از او داریم – می فرمایند: هر کسی که 40 روز خودش را برای خدا خالص کند ( یعنی شریکی برای خدا قائل نشود )منابع حکمت از قلبش به زبانش جاری می شود . و یک روزه داری که حقیقت روزه را رعایت می کند چنین می شود. پس اگر می خواهی روزه داری بالایی داشته باشی ، راهش همین است و توحید ، اصل و اوج روزه داری است و انسان با روزه باید به توحید برسد .

کسانی که این روزه داری و امساک را انجام بدهند بعد از حدود سه هفته و 21 روز اتفاقات مهمی در زندگی او رخ می دهد و دریچه هایی بر قلب او باز می شود و احساس خاصی را دارد و شب قدر او بر پا می شود ، حتی اگر ماه مبارک رمضان هم نباشد به همین گونه است و این احساس خاص رادارد ، در ماه رمضان چون نظر خاص خدا روی آن هست و همه روزه می گیرند احتمال برپا شدن شب قدر ما بیشتر است ولی احتمال دارد که یک نفر شب قدرش در شوال یا محرم یا... بر پا شود .

در سوره ی انسان آمده که اهل البیت سه شب غذای افطار خود را برای خدا انفاق کردند و هیچ چیزدیگری را هم نداشتند که بخورند و گرسنگی کشیدند ، شما همین الان یک لحظه فکر کنید که این جا مدینه است ، روزها هم خیلی طولانی ، و هوا هم خیلی گرم است ، خوب این اوج روزه داری است که شما می توانی داشته باشی که اهل البیت داشتند و حتی شب را هم از دیدگاهی برای رضای خدا روزه داشتند و چیزی هم نداشتند که بخورند و خدا آن قدر این عظمت را درک می کند که برایشان تقدیر نامه می فرستد و سوره ی انسان را در شان آن ها نازل می کند ، که درون این سوره و سقاهم ربهم شرابا طهورا هست که برایشان می فرستد . کسانی که این روزه داری واقعی را رعایت کنند شب قدر خوبی را درک می کنند و شب قدر خوبی خواهند داشت .

پیامبر اکرم (ص) که روزه دار حقیقی بود و در اوج و قله ی توحید است برایش در این شب ها چه اتفاقی افتاده است و بهترین پذیرایی و ضیافت خدا برای کسی که در اوج و قله ی توحید است ، چگونه بوده و چیست ؟

خب در شب قدر چه اتفاقی فتاده ؟ شب قدر چیزی جز این که قرآن برآن حضرت نازل شده چیز دیگری نیست . به عبارت دیگر ، حقایق کلیه ( من کل امر ) بر ایشان نازل شده است و ایشان موفق به درک و فهمیدن حقایق شده اند . پس می توان گفت این کتاب شریف ( قرآن ) ، ولا رطب و لا یابس الا فی کتاب مبین است و انسان را می تواند به بهترین نحو ممکن هدایت کند .

شما فرض کن امشب رفتی به یک میهمانی و برایت شام آوردند و گفتند هر وقت خواستی بروی برای خانواده ات هم ببرو تو هم می بری . مثال پیامبر اکرم هم همین گونه است ؛ ایشان در شب قدر به ضیافت الهی رفت و قرآن بر او نازل شد و خودش استفاده اش را از این ضیافت الهیبرد و از آن جایی که محترم بود ؛ نه این که بهره ای از این ضیافت ؛ بلکه تمام این ضیافت الهی را برای امت خودش هم آورد چرا که او رحمة للعالمین است ، و او کارکردش این است که رحمت الهی را از کانال خدا به تمام انسان های روی زمین برساند . و او قرآن را برای خانواده اش – که ما باشیم – از آن ضیافت و میهمانی آورده است . پس ما اگر در روز روزه دار واقعی باشیم و در شب ها در دانشگاه قرآن حاضر شویم و درس قرآن بخوانیم می توانیم به معارف آن دست پیدا کنیم .

یا ایهاالمزمل قم الیل الاقلیلا او انقص منه قلیلا او زد علیه و رتل القران ترتیلاانا سنلقی علیک قولا ثقیلا. ای جامه به خود پیچیده بپا خیز در شب و قران را شمرده شمرده بخوان که ما بزودی بر تو گفتاری گران بها القا می کنیم.

خاصیت شب این است که اگر قرآن را در آن بخوانی این گونه می شود و مفاهیم قران از قلبت به زبانت جاری می شود .

در روز هم سبحا طویلا. یعنی در روز کار و مشغله و فکر و گرفتاری زیاد است ، لذا توحید محض را در آن مشغله ها رعایت کن و موثر اصلی را در آن شلوغی ها فقط خدا بدان و روزه دار واقعی باش و در شب ورتل القران ترتیلا و پای قرآنش بنشین و خدا معارفش را به تو ارزانی می دارد .