از سال 2000 به بعد ، پولشویی بزرگترین جرمی است که در جهان رخ می‌دهد با این حال کمتر کسی با مفهوم آن آشناست. حتی در کشورهای پیشرفته نیز که قوانین عریض و طویلی برای مقابله با پولشویی تدوین شده است، مردم عادی کمتر معنا و مصداق واقعی آن را می‌شناسند.

نخستین بار فردی به نام آلکاپون  گروهی را به نام آلکاپون‌ها تشکیل داد و این گروه در جریان روز از مردم اخاذی می‌کردند. با توجه به اینکه مالک خشک‌شویی‌های زیادی در امریکا بودند با این طریق وانمود می‌کردند که درآمد کسب شده را از این راه به‌دست آورده‌اند و نه از راه غیرمشروع. بدین ترتیب اصطلاح پولشویی شکل گرفت و ریشه آن به مالکیت خشکشویی‌ها توسط مافیا در ایالات متحد در دهه‌های 1920 و 1930 بر می‌گردد.

گروهی معتقدند که اگر چه پولشویی جنایت دهه1970 است ولی این اصطلاح اولین بار همراه با پدیده واترگیت در سال 1973 پیش آمده و پس از افشای جریان تاریخی واترگیت واژه پولشویی به ادبیات اقتصادی راه یافت.

پولشویی به‌عنوان جرم در دهه 1980 بویژه در مورد عواید حاصل از قاچاق مواد مخدر و داروهای روان‌گردان مورد توجه کشورهای غربی قرار گرفت.

انواع پولشویی

1- پول خاکستری: درامدهای حاصل از فروش کالا یا انجام دادن کارهای تولیدی است که معمولاً به جهت فرار از پرداخت مالیات از نظارت دولت پنهان می‌ماند.

2- پول سیاه: درامدهای حاصل از قاچاق کالا و شرکت در معاملات پرسود که خارج از عرف طبیعی در جامعه صورت می‌گیرد باعث پیدایش این پولها می‌شود.

3- پول کثیف: درامدهای حاصل از نقل‌وانتقال و قاچاق مواد مخدر و قمار و دیگر اعمال تبهکارانه است.

مصداق های پول کثیف

1- قاچاق مواد مخدر و داروهای آرامبخش.2- قاچاق انسان و اعضای انسان.3- دزدی، ربا خواری، رشوه و فساد.4- فرار از مالیات.5- تروریسم.

روشهای پولشویی

عمده‌ترین روشهای پولشویی عبارت‌ است از خرد کردن عواید حاصل از فعالیتهای مجرمانه یا جرمهای سازمان‌یافته و انتقال این مبالغ از حسابهای تودرتو و در پایان انتقال مجدد به حسابهای مادر است. این شیوه‌ها بیشتر به‌وسیله عاملان خریدوفروش مواد مخدر در کشورهای مختلف به‌کار می‌رود، اما روشهای دیگری نیز به‌وسیله پولشویان مورد استفاده قرار می‌گیرد که جریان آن در بخشهای مختلف اقتصادی به‌شرح زیر است:

پولشویی در بخش مالی 

در این شیوه پولشویان با استفاده از روشهای زیر اقدام به تطهیر پول می‌نمایند.

سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه: سرمایه‌گذاری مذکور عموماً در بخش سهام و اوراق قرضه با درجه ریسک پایین و از درجه نقدشوندگی بالایی برخوردارند با نقل‌وانتقالات مالی تطهیر انجام می‌شود.

نقل و انتقالات بانکی: وجوه در قالب سرمایه‌گذاری‌های کوچک و کمتر از حد آستانه گزارشگری بانک نزد نهادهای بانکی رسمی سپرده‌گذاری می‌شود و سپس بر اساس نقل‌وانتقالات بانکی به سایر نهادها و موسسه‌های مالی و بانکی دنیا انتقال می‌یابد.

عملیات بانکداری: در این مرحله با تاسیس بانکها و موسسه‌های اعتباری به فضای انجام عملیات بانکداری در سطح بین‌الملل وارد می‌شوند که به این ترتیب به‌دور از حضور مشتریان به نقل‌وانتقال مالی مشغول می‌شوند (سیستمهای انتقالات الکترونیکی. . .)

وامدهی ارزان: با ارائه مقدارهای درخور توجهی از منابع مالی خود به اشخاص حقیقی و حقوقی وام می‌دهند و از انتقال وجوه مذکور به شبکه بانکی جلوگیری می‌کنند و چون بازپرداخت تسهیلات به‌صورت اقساط پایینتر از حد گزارشدهی بانک صورت می‌پذیرد با انتقال وجوه به بانکها از ردیابی و پیگیری دور می‌مانند.

بازار بیمه: داراییهای پول‌شوینده به روشهای نادرست و غیرحقیقی توسط واسطه‌های مالی بیمه می‌شوند و با ایجاد خسارت بر روی مال بیمه شده با طرح دعوی از بیمه مطالبه خسارت به کمتر از ارزش واقعی مال خسارت دیده توسط پول‌شوینده صورت می‌پذیرد. به این ترتیب شرکتهای بیمه به‌دلیل انتفاع اقدام به پرداخت خسارت مورد درخواست می‌کنند.

چکهای مسافرتی و چکها و بروات مالی: پول‌شوینده، مقدارهای درخور توجهی از وجوه را در قالب چکهای مسافرتی به حسابهای خود واریز می‌کند و یا با درخواست صدور چک بانکی پایینتر از حد آستانه گزارشدهی به سایر نقاط انتقال می‌دهد.

بازار سیاه نقدینگی خارجی: پولشویان مقدار زیادی از وجوه خود را در اختیار دلالان بازارهای سیاه ارز قرار می‌دهند تا از تجمع آن در بانکها به‌منظور هرگونه نظارت جلوگیری کنند.

روشهای دیگر شامل بازارهای ارز قانونی، نقل‌وانتقالات مالی بین‌المللی، بانکداری آنلاین و حسابهای الکترونیکی است.

پولشویی در بخش واقعی اقتصاد 

قمارخانه‌ها: با توجه به اینکه مقدارهای درخور توجهی از وجوه غیرقانونی در قمارخانه‌ها8 تطهیر می‌شود، بدین ترتیب با توجه به ادعای صاحبان قمارخانه در خصوص درخواست سهمی از سود این جریان در نتیجه با پرداخت مالیات سود به‌دست آمده این وجوه تطهیر می‌شود.

مالکیت داراییهای بخش واقعی اقتصاد: عواید غیرمشروع، در جریان خرید داراییهای دارای استهلاک پایین قرار می‌گیرند و این امر با استفاده از موسسه‌هایی که در جریان انجام خرید درخور اعتماد هستند، صورت می‌پذیرد.

ایجاد شرکتهای تامین غذا: با توجه به نیازمندی این بخش به حجم نقدینگی بالا و استخدام کارگران مهاجر و غیرقانونی که جریان پرداخت به آنها به‌صورت نقد صورت می‌پذیرد، جریان تطهیر صورت می‌پذیرد.

قراردادها و اسناد غیرقانونی: در این شیوه، پولشو با شرکتهای دیگر که عموماً تحت مالکیت پولشو قرار دارند، با انعقاد قراردادهای صوری سود کمتری در حسابها شناسایی و مالیات کمتری پرداخت می‌کند.

بازار طلا و الماس: به لحاظ ارزش ذاتی طلا و قابلیت نقدشوندگی این فلز اقدام به خریدوفروش این فلز می‌کنند. سایر بازارهای مربوط شامل خرید کالاهای لوکس و کالای مصرفی  است.

سایر راههای پولشویی عبارتند از انجام عملیات قاچاق ارز، تشکیل بانکهای زیرزمینی شبکه‌های انتقال مالی غیررسمی، و تاسیس شرکتهای پوششی.

*عضو انجمن حسابداران خبره