فرد هرچه ایمان و اعتقادش کامل‌تر باشد، نوع نگاهش به دنیا اصیل‌تر می‌گردد. مطمئناً مؤمن‌ترین افراد، معصومین علیهم سلام‌الله هستند. ازآنجاکه در ایام شهادت هادی امّت امام علی النقی علیه‌السلام قرار داریم؛ در این نوشتار با استفاده از احادیث این امام همام به شناخت دنیا می‌پردازیم.

امام هادی علیه‌السلام در سخنی نورانی، دنیا را بازاری معرفی نموده و می‌فرمایند:

  الدُّنیا سوقٌ، رَبِحَ فی‌ها قَومٌ وخَسِرَ آخَرونَ. [1]

  دنیا، بازاری است که قومی در آن سود بُردند و شماری دیگر، زیان کردند.

هر انسانی که متولد می‌شود در اصل وارد بازاری شده است. حال باید سعی و تلاش نماید تا در کسب‌وکار زندگی بیشترین سود را نماید. این نوع نگاه به دنیا سبب آن می‌شود که انسان خود را دارای هدف دانسته و مشغول تلاش برای پیشی گرفتن از بقیه گردد. هر فرد بازاری به‌یقین دوست دارد که بیشترین سود را داشته باشد و از بقیه هم نوعان عقب نماند. همه می‌دانند که زندگی انسان در دنیا نیازمند موارد خاصی خاص است و انسان باید برای کسب این موارد می‌بایست تلاش و کوشش نماید.

امام دهم در حدیث دیگری ضمن بیان این نکته، نیاز زندگی اُخروی را این‌گونه معرفی نموده‌اند:

  اَلنّاسُ فِی الدُّنْیا بِالاَْمْوالِ وَ فِی الآْخِرَةِ بِالاَْعْمالِ؛[2]

اعتبار مردم در دنیا به مال است و در آخرت به عمل.

یعنی همان اندازه که داشتن پول و امکانات مادی برای این دنیا ارزشمند است؛ داشتن عمل صالح نیز برای زندگی اُخروی مهم و ضروری می‌باشد. و انسان باید همانگونه که به فکر رفع نیازهای دنیای خویش است؛ به یاد نیازمندی‌های اُخروی خویش باشد و از فرصت دنیا برای آخرت خویش ذخیره ای نیک داشته باشد.

امّا کدام مهم‌تر است؛ تلاش برای دنیا یا تلاش برای آخرت؟ مطمئناً انسان می‌تواند با نیّت‌های الهی تمام اعمال دنیوی خود را به عملی صالح تبدیل نموده و از آن برای آخرت خود هم توشه ای بفرستد؛ ولی به‌هرحال آن چیزی که ماندگارتر باشد و نیازهای انسان را به مدّت بیشتری رفع کند؛ از اهمیت بالاتری برخوردار است. امام هادی علیه‌السلام با توجه به این نکته ما را به لحظات اولیّه پس از مرگ متوجه داشته‌اند؛ حالتی که در آن هیچ‌کسی به فریاد انسان نمی‌رسد. آن حضرت فرموده‌اند:

  اُذکُرْ مَصرَعَکَ بینَ یَدَی أهلِکَ؛ ولا طَبیبَ یَمنَعُکَ، ولا حَبیبَ یَنفَعُکَ.[3]

 به یادآور آن هنگامی را که پیش روی خانواده‌ات در بستر مرگ افتاده ای و نه طبیبی می‌تواند جلو مردنت را بگیرد و نه دوستی به‌کارت می‌آید.

وقتی انسان چنین لحظه ای را به یاد آورد به اهمیت کار و تلاش برای آخرت پی خواهد برد و برای آن لحظات چاره‌جویی کرده؛ و از تمام وقایع دنیا برای آخرت خویش بهره‌جویی می‌نماید. انسانی که به فقر و نیاز اخروی‌اش پی ببرد حتّی با نشان دادن چهره ای صابرانه از خود در برابر مشکلات، رضایت الهی را مدّ نظر داشته و بیش از دیگران در عرصه مشکلات قهرمانانه وارد می‌شود.

امام هادی علیه‌السلام دراین‌باره نیز می‌فرمایند:

اِنَّ اللّهَ جَعَلَ الدُّنیا دارَ به لوی وَالاْخِرَةَ دارَ عُقْبی وَجَـعَلَ به لوی الدُّنیا لِثَـوابِ الاْخِـرَةِ سَبَبَا وَثَوابَ الاْخِرَةِ مِنْ به لوی الدُّنیا عِوَضا.[4]

خداوند، دنیا را جای گرفتاری قرار داده و آخــرت را سـرای پـاداش، گرفتاری دنیا را سبب ثواب آخرت قرار داده و ثـواب آخـرت را عـوض گرفتـاری دنـیا.

با این اندیشه است که انسان مؤمن توان مقابله ای بالا در بلاها دارد و سختی‌های دنیا را برای ارزشمند سازی خویش در آخرت تحمّل می‌سازد.

درود الهی بر این امام عزیز و هدایت‌گر باد.

-------

پی‌نوشت

[1] - تحف العقول: ص ۴۸۳، بحار الأنوار: ج ۷۸ ص ۳۶۶ ح ۶.
[2] - بحارالأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۸، ح ۳
[3] - بحار الأنوار: ۷۸/۳۷۰/۴
[4] - تحف العقول، ص ۷۷۲