سردرد (cephalalgia یا Headache) بمعنی درد و ناراحتی در سر، جمجمه و یا گردن می باشد. سردرد ممکن است در یک طرف و یا هر دو طرف سر رخ دهد. بعضی اوقات سردرد فقط در یک ناحیه باقی مانده و بعضی اوقات از یک نقطه سر به نقطه دیگر حرکت می کند. سردرد می تواند بشکل های مختلف مثلا دردی شدید یا احساس ضربان در سر و یا دردی مبهم و گنگ رخ دهد. سردرد ممکن است ناگهانی رخ داده و یا کم کم ظاهر شود، درد آن ممکن است کم تر از یک ساعت از بین رفته و یا برای چندین روز باقی بماند.

خوشبختانه، اغلب سردرد ها نشانه یک بیماری جدی نبوده و افراد با تغییراتی در سبک زندگی، استفاده از تکنیک های آرامش بخش و بعضی اوقات مصرف دارو می توانند بر مشکل خود غلبه نمایند.

انواع سردرد

آکادمی نورولوژی آمریکا سردرد ها را به چهار نوع اصلی تقسیم می کند، این چهار نوع عبارتند از:

1. سردرد عروقی (Vascular headaches) – دلیل این نوع سردرد ها احتقان و ورم رگ ها می باشد(افزایش جریان خون). معمول ترین این نوع سردرد ها میگرن بوده. افراد مبتلا به میگرن از دردی شدید در یک و یا دو طرف مغر خود، اختلال بینایی و ناراحتی معده رنج می برند. سایر علایم سردرد های عروقی شاملسردرد خوشه ای (cluster headaches) و سردرد سمی می باشد.
2. سردرد انقباض عضلانی (سردرد تنشی یاtension headaches) – این نوع سردرد بدلیل سفت شدن و درگیری ماهیچه های صورت و گردن رخ داده و دلیل 90 درصد انواع سردرد ها می باشد.
3. سردرد کششی (Traction headaches) – این نوع سردرد ها معمولا ناشی از کشیدن نواحی حساس به درد سر رخ می دهد.
4. سردرد التهابی (Inflammatory headaches) – این نوع سردرد ها نشانه سایر اختلالات بوده همچون عفونت سینوسی، مننژیت و یا سکته مغزی رخ می دهد.

دلایل و علایم انواع به سردرد

همانطور که قبلا گفتیم شایع ترین انواع سردرد، سردرد های تنشی (tension headaches) بوده که در اثر خشکی و سفت شدن ماهیچه ها در شانه، گردن، جمجمه و فک رخ می دهد.

• سردرد های تنشی، ممکن است با استرس، افسردگی، اضطراب، آسیب دیدن سر و یا حالتی که سر را نگه می دارید، در ارتباط باشند.
• سردرد های تنشی معمولا در هر دو طرف سر رخ داده، اغلب از پشت سر شروع شده و رو به جلو کشیده می شوند. درد ممکن است مبهم و یا فشارآور باشد. ممکن است در ناحیه شانه، گردن یا فک نیز احساس خشکی و درد نمایید.

سردرد های میگرنی، سردرد های شدیدی هستند که معمولا بهمراه سایر مشکلات همچون تغییر در بینایی و حالت تهوع رخ می دهند.

• درد سردرد های میگرنی می تواند ضربان دار، کوبنده و تپنده باشد. این نوع سردرد معمولا در یک طرف سر شروع شده و بعضی اوقات ممکن است در به طرف دیگر سر هم سرایت نماید.
• زمان ابتلا به این سردرد شما ممکن است هاله ی نور(aura) ببینید و درد شما ممکن است با حرکت کردن بدتر شود.
• محرک های مختلف همچون بعضی خوراکی ها از جمله شکلات، الکل، بعضی از انواع پنیر و یا خوراکی های حاویمنو سدیم گلوتامات می توانند عامل شروع این سردرد شوند.

سردرد های بزگشت کننده نوعی دیگر از سردرد هستند که معمولا بدلیل مصرف بیش از حد مسکن رخ می دهند. افرادیکه 3 روز هفته و بطورمنظم از قرص های مسکن استفاده می کنند، ممکن است دچار این نوع سردرد شوند.

سردرد های خوشه ای (Cluster headaches) نوع دیگری از سردرد بوده، که به شکل سردردی شدید و دردناک خود را نشان می دهند و معمولا چندبار در روز در چندین ماه متوالی رخ داده و بعد از پین می روند.

سردرد های سینوسی (Sinus headaches) بدلیل ورم حفرهای سینوسی باعث درد در جلوی سر و صورت می شود. درد این نوع سردرد وقتی خم می شوید و یا اول صبح که از خواب بیدار می شوید، در بیشتری حد خود می باشد.

در صورتیکه شما سرماخورده باشید، تب داشته باشید و یا دچار سندرم پیش از قاعدگی باشید، ممکن است دچار سردر شوید.

به ندرت، یک سردرد ممکن است نشانه ای از یک مشکل جدی تر، مانند عفونت مغزی (همچون مننژیت و یا آبسه)، تومور مغزی، فشارخون شدیدا بالا و … باشد.

درمان سردرد

راههایی وجود دارند که با استفاده از آنها می توانید به بهبود سردرد خود کمک نمایید. برای درمان خانگی و طبیعی سردرد میگرنی می توانید با:

• نوشیدن آب برای جلوگیری از خشک شدن بدن
• استراحت در اتاقی آرام و تاریک
• گذاشتن پارچه ای خنک برروی سر
• استفاده از روش های آرام بخشی که بلدید

به بهبود سردرد میگرنی خود کمک نمایید. همچنین برای درمان سردرد تنشی که شایع ترین علات سردرد هاست، می توانید:

• می توانید از داروهای مسکن مانند آسپرین، بروفن و یا استامینوفن و یا از داروهای ترکیبی همچون استامینوفن کدئین با مشورت پزشک استفاده نمایید.
• طب سوزنی نیز یکی دیگر از درمان هایی بوده که برای سردرد تنشی موثر می باشد.
• دوش آب گرم یا سرد نیز به افراد در کاهش این نوع سردرد و بهبود آن کمک می کند. انتخاب استفاده از آب سرد یا گرم بسته به بدن شما متفاوت است.
• تغییرات ساده در سبک زندگی می تواند به بهبود این نوع سردرد کمک نماید. خواب کافی، ورزش و کشیدن و تمرین دادن عضلات گردن و پشت در این نوع سردرد موثر می باشد.
• رژیم غذایی مناسب و سالم که حاوی طیف وسیعی از سبزیجات، میوه، مواد معدنی و فیبر است نیز به شما کمک می نماید.
• اگر سردرد تنشی شما مزمن است، امکان دلیل آن افسردگی باشد، با درمان افسردگی می توانید این سردرد را نیز بهبود بخشید.

پیشگیری از سردرد تنشی

با رعایت موارد زیر می شود خطر ابتلا به سردرد تنشی را کاهش داد. این موارد شامل:

• خواب کافی، الته نه خیلی زیاد
• سیگار نکشیدن و ترک سیگار
• ورزش منظم
• رژیم غذایی مناسب
• زیاد نوشیدن آب
• عدم مصرف الکل و محدودکردن مصرف کافئین و شکر

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه