ماه رمضان بهترین و أفضل تمام ماه‌ها در طول سال و شب قدر قلب این ماه مبارک است. این اعجاز قرآن کریم است که یک انسان سالک در یک شام‌گاه راه هزار ماهه و بلکه بیشتر را طی می‌کند. اگر گفته شده که فلانی یک شبه ره صد ساله را طی کرد، این جمله را می‌توان در شب قدر تجربه کرد.

قرآن کریم شب قدر را این‌گونه معرفی می‌نماید: «وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ* لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْر[قدر/2و3] و از شب قدر، چه کسی تو را آگاه كرد. شبِ قدر از هزار ماه بالاتر است». با این آیه خداوند می‌خواهد عظمت آن شب را بيان نماید، و منظور از این بهتر بودن، از حیث سیر و سلوک و قرب معنوی است، چون همه عنايت قرآن در اين است كه مردم را به سوى خدا نزديك کند که بستر این امر برای کسانی که اهل سیر و سلوک هستند، در این شب بسیار محیا و آماده است.

شب قدر را به این دلیل شب قدر نامیدند، چون شب اندازه‌‏گيرى است و همه مقدرات در آن شب تقدير می‌گردد، خداوند تعالى در آن شب حوادث يك سال را يعنى از آن شب تا شب قدر سال آينده را تقدير مى‌‏كند، زندگى، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و ...  را مقدر مى‌‏سازد.

در حدیثی آمده که از امام باقر(علیه‌السلام) درباره اين آیه سوال شد: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَة» حضرت فرمود: منظور شب قدر است، كه هر سال در هر ماه رمضان، در دهه آخر آن تكرار مى‌‏شود، پس قرآن نازل نشده مگر در شب قدر، هم چنان كه خداى تعالى درباره آن مى‏‌فرمايد: «فِيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ» يعنى در شب قدر هر سال همه امور آن سال كه بايد تا سال بعد جريان يابد تقدير مى‏‌شود، چه خير و چه شر، چه اطاعت و چه معصيت، و چه مولودهايى كه بايد به عرصه وجود قدم بگذارند، و چه اجل‌ها و رزق‌ها. پس هر چه كه در آن شب براى آن سال تقدير شود، و قضايش رانده شود، آن قضاء حتمى است، ولى در عين حال مشيت خداى تعالى در آن دخل و تصرف دارد».[1]

امّا مهم‌ترین عمل برای بهره‌برداری و درک حقیقت این شب، دعا برای صاحب این شب یعنی وجود مقدس امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) و توجه ویژه به ایشان است. چرا که حقیقت و معنی شب قدر، ولایت اهل بیت(علیهم‌السلام) به خصوص  ولایت امام زمان(علیه‌السلام) می‌باشد و نامه اعمال و مقدرات انسان، در این شب به دست حضرت صاحب زمان(علیه‌السلام) است که می‌رسد و امضا می‌گردد.
امام باقر(علیه‌السلام) در این باره می‌فرمايد: «در شب قدر به ولی امر (امام هر زمان) تفسير كارها و حوادث نازل می‌شود و وی درباره خويش و ديگر مردمان مأمور به دستورهایی می‌شود».[2]

امیرالمومنین(علیه‌السلام) نیز فرمود: «پيغمبر خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به من فرمود: «يا على آيا مى‌‏دانى معنى شب قدر چيست؟ عرض كردم: نه يا رسول اللَّه، پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «خداوند تبارك و تعالى در آن شب به تقدير و سرنوشتى كه در روز قيامت خواهد بود، قضا و حكم و اندازه‏‌گيرى نموده و در آن‌چه خداى(عزّوجل) فرمان داد ولايت تو و نيز ولايت امامان از نژاد تو، تا روز قيامت بود».[3]                       

بنابراین لحظه‌ها و دقایق این شب با شب‌های دیگر بسیار متفاوت است. شب قدر شبی است که می‌تواند بیش از هشتاد سال دنیایی خیر و برکت داشته باشد و تمام آن چیز‌هایی که انسان می‌خواهد در چند سال به دست آورد، با یک شب تا صبح آن‌ها را کسب کند و سرنوشت دنیا و آخرت خود را عوض نماید و مهم‌ترین عملی که باعث می‌شود تامقدرات انسان به بهترین وجه مقدر گردد، دعا برای فرج امام زمان(علیه‌السلام) و عنایت خاص و یژه به ایشان می‌باشد.

_____________________________________
پی‌نوشت
[1]. فروع كافى، ج 4، ص 157.
[2].اصول کافی، ج1، ص842.
[3]. ترجمه معاني الأخبار، ج‏2، ص250.