طعم شيرين عدالت در دوران ظهور

به نام خدا
در نگاه نخست چنين به نظر مى‏رسد كه پاك ساختن زمين از ظلم، ستم، گناه و معصيت، و برچيدن بساط طاغوت‏ها و ستمگران ناممكن است و گويا زمين و زمينيان با گناه و ظلم خو گرفته و مظلومان عالم فرياد رسى ندارند، تا حق آن‏ها را از ظالمان و طاغيان بستاند. گوئيا جهان به تحمل وجود شوم ستم پيشگان عادت كرده است; تا جايى كه بشر دوره‏اى را سراغ ندارد كه در آن، جامعه جهانى خالى از ستم و ستمگران باشد.
از سوى ديگر حكمت‏خداوند بر اين تعلق گرفته است كه زندگانى انسان بر اساس فطرت خدا دادى جارى شده و شالوده آن، كه عدالت‏خواهى و ظلم ستيزى است، بدون پاسخ و جواب نماند.
با رستاخيز مهدى _ عليه السلام _، ظلم و ستم به ديار عدم آهنگ سفر كرده و جاى خود را به عدل و داد مى‏سپارد و عدالت اجتماعى فراگير شده و ثمره تلاش و كوشش انبياء و اولياء به بار نشسته و مردم طعم شيرين عدالت را مى‏چشند.
امام زمان _ عليه السلام _ بعد از تولد چنين دعا كردند: «... اللهم انجز لى ما وعدتنى، و اتمم لى امرى، و ثبت وطاتى، و املا الارض لى عدلا و قسطا[1] ; خداوندا! آنچه را كه به من وعده دادى محقق ساز و امر (حكومت عدالت گستر جهانى) مرا به كمال برسان و گام‏هاى مرا استوار بدار و زمين را به وسيله من از عدل و داد پر ساز.»
در احاديثى كه درباره قيام مهدى _ عليه السلام _ آمده است دعوت به توحيد و مبارزه با شرك و كفر اعتقادى، به اندازه ايجاد عدالت و اجراى آن، مورد تاكيد قرار نگرفته است. علت اين امر را بايد در نياز عمده جامعه بشرى به برقرارى عدالت و گسترش دادگرى در اين زمان دانست.
امام صادق _ عليه السلام _ فرمود: «اذا قام القائم _ عليه السلام _ حكم بالعدل وارتفع الجور فى ايامه و آمنت‏به السبيل و اخرجت الارض بركاتها و رد كل حق الى اهله[2] ; هرگاه قائم قيام كند، به عدل حكم مى‏كند و در ايام او جور مرتفع شود و به وسيله او راه‏ها امن گردد، زمين بركاتش را خارج مى‏سازد و هر حقى به صاحبش برگردانده مى‏شود.»
امام حسين _ عليه السلام _ فرمود: «لو لم يبق من الدنيا الا يوم واحد لطول الله عز و جل ذلك اليوم حتى يخرج رجل من ولدى فيملاها عدلا و قسطا كما ملئت جورا و ظلما، كذلك سمعت رسول الله يقول[3] ; اگر از دنيا جز يك روز باقى نمانده باشد، خداوند آن روز را طولانى گرداند، تا مردى از فرزندان من خروج كند، پس زمين را از عدل و داد پر كند، همانگونه كه از ظلم و ستم پر شده باشد. اين چنين از پيامبر صلى الله عليه و آله شنيدم.»
امام صادق صلى الله عليه و آله فرمود: «اما والله ليدخلن (القائم) عليهم عدله جوف بيوتهم كما يدخل الحر و القر[4] ; به خدا قسم كه عدالت‏خود را در درون خانه‏هاى مردم وارد مى‏كند همانگونه كه سرما و گرما داخل مى‏شود.»
امام رضا _ عليه السلام _ فرمود: فاذا خرج وضع ميزان العدل بين الناس، فلا يظلم احد احدا[5] ; آنگاه كه خروج كند، ترازوى عدل را در بين مردم مى‏نهد، پس هيچكس به ديگرى ظلم نمى‏كند.»
ارزش عدالت
عدالت از اصول مهم و از تعاليم و اهداف عمده اسلام است. در دستورات اسلامى، انسان‏ها مامور شده‏اند كه در تمام ابعاد زندگى خود (فردى، اجتماعى، اقتصادى، سياسى، و نيز در گفتار، رفتار و كردار) عدالت را رعايت كرده و آن را سر لوحه كارهاى خود قرار دهند.
قرآن كريم در آيات متعددى ارزش و اهميت عدالت را بيان كرده و به آن سفارش نموده است كه در ذيل نمونه‏هايى از اين آيات بيان مى‏شود:
1- «اعدلوا هو اقرب للتقوى‏»[6]; «عدالت ورزيد كه عدل به تقوى نزديكتر است.»
«و اذا قلتم فاعدلوا»[7] ; «وقتى سخن گفتيد به عدالت‏سخن گوييد.»
2- «ان الله يامر بالعدل والاحسان‏»[8] ; «حقيقتا خداوند به عدل و احسان امر مى‏كند.»
3- «و لايجرمنكم شنئان قوم على ان لاتعدلوا اعدلوا هو اقرب للتقوى‏»[9] ; «و البته نبايد بدى گروهى شما را بر آن دارد كه عدالت نكنيد. عدالت كنيد كه آن به تقوا نزديكتر است.»
4- «لقد ارسلنا رسلنا بالبينات و انزلنا معهم الكتاب و الميزان ليقوم الناس بالقسط‏»[10] ; «به راستى پيامبران خود را با دلايل آشكار فرستاديم و با آن‏ها كتاب و ترازو فرود آورديم تا مردم به عدالت‏برخيزند.»
بر اساس اين آيه، فرستادن رسولان الهى و كتاب‏هاى آسمانى براى تحقق عدالت در جامعه بشرى است.
در جامعه اسلامى همه افراد در برابر بيت المال و امكانات عمومى مساوى اند و هيچ عامل نژادى و سوابق مبارزاتى و انتساب به افراد يا گروه‏هاى صاحب نفوذ و قدرت، مانع اجراى عدالت نمى‏شود و لذا گريزگاه قانونى در جامعه اسلامى وجود ندارد.
ائمه اطهار _ عليهم السلام _ كه مفسران واقعى قرآن كريم هستند نيز در كلمات نورانى خود بر مساله عدالت تاكيد ورزيده‏اند. به عنوان نمونه چند فراز از گفتار آنان را در ذيل مى‏آوريم:
1- امام صادق _ عليه السلام _ فرمود: روزى اميرالمؤمنين على _ عليه السلام _ به خليفه دوم فرمودند: «ثلاث ان حفظتهن و عملت كفتك ما سواهن، و ان تركتهن لم ينفعك شى‏ء سواهن; سه چيز است كه اگر از آن‏ها حفاظت كرده و به آن‏ها عمل كنى تو را از غير آن‏ها بى نياز مى‏كند و اگر آن‏ها را ترك كنى، غير آن‏ها سودى به تو نمى‏رساند.»
خليفه پرسيد: آن سه چيز كدامند؟ حضرت فرمودند: «اقامه الحدود على القريب و البعيد، والحكم بكتاب الله فى الرضا والسخط، والقسم بالعدل بين الاحمر والاسود...[11] ; اجراى حدود بر نزديك و دور (آشنا و بيگانه)، و حكم كردن به كتاب خدا در حال خرسندى و خشم، و تقسيم عادلانه بين سياه و سرخ...»
2- امام على _ عليه السلام _ به فرزندش امام حسين _ عليه السلام _ فرمود: «اوصيك بتقوى الله فى الغنى و الفقر و بالعدل على الصديق و العدو; تو را به تقواى الهى در حال غنا و تنگدستى و رعايت عدالت‏با دوست و دشمن سفارش مى‏كنم.»
3- ابو مالك مى‏گويد:
«قلت لعلى بن الحسين _ عليه السلام _ اخبرنى بجميع شرايع الدين. قال: قول الحق، والحكم بالعدل، والوفاء بالعهد، هذه جميع شرايع الدين[12] ; به امام سجاد _ عليه السلام _ گفتم: مرا از مجموعه آئين‏هاى دين آگاه كن. امام فرمود: سخن حق و داورى طبق عدالت و وفاى به عهد. اين‏ها همه آئين‏هاى دين است.»
تحقق عدالت‏به دست مهدى _ عليه السلام _
لازمه تحقق عدالت اجتماعى، از بين رفتن ناهنجارى‏ها و مفاسد اجتماعى است. حضرت مهدى _ عليه السلام _ در حكومت جهانى خود با اين مفاسد مبارزه كرده و معضلات و مشكلات جامعه را برطرف مى‏كند. در ذيل به چند روايت كه بيانگر مفاسد و بى عدالتى در دوران غيبت است اشاره مى‏شود:
1- پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: «و ذلك عندما تصير الدنيا هرجا و مرجا، و يغار بعضهم على بعض، فلاالكبير يرحم الصغير، و لاالقوى يرحم الضعيف، فحينئذ ياذن الله له بالخروج[13] ;
و آن (قيام قائم _ عليه السلام _) در هنگامى است كه دنيا دچار آشفتگى مى‏گردد و مردمان به يكديگر مى‏تازند، نه بزرگسال به خردسال رحم مى‏كند، و نه قدرتمند به ناتوان، در اين هنگام خداوند به او (امام غايب) اجازه خروج مى‏دهد.»
2- امام صادق _ عليه السلام _ درباره دوران غيبت امام عصر مى‏فرمايد: «و رايت الربا ظاهرا لا يعير[14] ; مى‏بينى كه ربا آشكار است و سرزنش نمى‏شود.»
3- همچنين آن حضرت درباره اين دوران فرمود: «و رايت الولايه قباله لمن زاد[15] ; مى‏نگرى كه ولايت (مسؤوليت و پست‏ها) در دست كسانى است كه رشوه بيشترى مى‏دهند.»
در نگرش به مجموعه اين احاديث و احاديث ديگرى كه در تبيين و ترسيم دوران پيش از ظهور رسيده است، به اين نكته پى مى‏بريم كه بزرگترين بحران در حيات انسانى پيش از ظهور، نبود عدالت اجتماعى است.
حضرت مهدى _ عليه السلام _ در دوران حكومت جهانى خويش با كليه معضلات اجتماعى كه دامنگير جامعه جهانى است، مبارزه كرده و جهان را از لوث آن‏ها پاك مى‏نمايد، و جامعه ايده آل اسلامى را بر مبناى فرهنگ ناب محمدى صلى الله عليه و آله تشكيل مى‏دهد. در ذيل به چند روايت كه بيانگر عملكرد حضرت مهدى _ عليه السلام _ در دوران ظهور و ويژگى‏هاى اين زمان است اشاره مى‏شود:
1- امام صادق _ عليه السلام _ درباره دوران ظهور مى‏فرمايد: «و يحسن حال عامه العباد، و يجمع الله الكلمه، و يؤلف بين قلوب مختلفه، و لا يعصى الله (عز و جل) فى ارضه، و يقام حدود الله فى خلقه، و يرد الله الحق الى اهله[16]; حال عموم مردم را بهبود بخشد، و خداوند وحدت كلمه پديد آورد، وبين قلب‏هاى پراكنده الفت ايجاد كند، و خداوند در زمين معصيت نشود، و حدود الهى ميان مردم اجرا شود و خداوند حق را به اهلش باز گرداند.»
2- همچنين آن حضرت فرمود: «اعلموا ان الله يحيى الارض بعد موتها... اى يحييها الله بعدل القائم عند ظهوره بعد موتها بجور ائمه الضلال[17] ; (خداوند در قرآن مى‏فرمايد:) «بدانيد كه خداوند زمين را پس از مردنش زنده مى‏گرداند» يعنى خداوند زمين را با عدل قائم در رستاخيز ظهور او زنده مى‏گرداند، پس از آنكه از ستم فرمانروايان ضلالت مرده باشد.»
3- امام صادق _ عليه السلام _ فرمود: «اذا قام القائم حكم بالعدل و ارتفع الجور فى ايامه و امنت‏به السبل[18]; هنگامى كه قائم قيام كند، بر اساس عدالت‏حكم مى‏كند و ظلم و جور در دوران او برچيده مى‏شود و راه‏ها در پرتو وجودش امن مى‏گردد.

[1] . اكمال الدين و اتمام النعمه، ج‏2، ص‏428; بحار الانوار، ج 51، ص 13.
[2] . بحارالانوار، ج‏52، ص‏338; ارشاد، ص‏334.
[3] . اكمال الدين و اتمام النعمة، ج‏1، ص‏318.
[4] . غيبت نعمانى، ص‏159; اثبات الهداة، ج‏3، ص‏544; بحارالانوار، ج‏52، ص‏362
[5] . كمال الدين، ص‏372; بحارالانوار، ج‏52، ص‏321.
[6] . مائده/ 11.
[7] . انعام/ 153.
[8] . النحل/ /92.
[9] . مائده/ 8.
[10] . الحديد/ 25.
[11] . التهذيب، ج‏6، ص‏227، ح‏547; دعائم الاسلام، ج‏2، ص‏443، ح‏1543.
[12] . تفسير نور الثقلين، ج‏3، ص‏79.
[13] . بحارالانوار، ج‏52، ص‏380.
[14] . منتخب الاثر، ص‏429.
[15] . بحارالانوار، ج‏52، ص‏257.
[16] . اكمال الدين و اتمام النعمة، ج‏2، ص‏646.
[17] . غيبت نعمانى، ص‏25.
[18] . بحارالانوار، ج‏13، ص‏180، (طبع قديم) .
@#@»
4- امام باقر _ عليه السلام _ درباره عملكرد حضرت مهدى _ عليه السلام _ در دوران ظهور فرمود: «و يوسع الطريق الاعظم فيصير ستين ذراعا و يهدم كل مسجد على الطريق و يسد كل كوه الى الطريق‏و كل جناج و كنيف و ميزاب الى الطريق[1] ; جاده بزرگ و اصلى را توسعه مى‏دهد تابه 60 ذراع برسد و تمام مساجدى را كه در مسير قرار دارند خراب مى‏كند و تمام دريچه‏هايى كه به راه‏ها گشوده مى‏شود مى‏بندد و بالكن‏ها و فاضلاب‏ها و ناودان‏هائى كه در راه (عبور مردم) باز مى‏شود مى‏بندد.»
5- امام باقر _ عليه السلام _ مى‏فرمايد: «اذا قام قائم اهل البيت قسم بالسويه و عدل فى الرعيه[2] ; هنگامى كه قيام كننده اهل بيت _ عليهم السلام _ قيام كند، به صورت مساوى تقسيم مى‏كند و در ميان رعيت‏به عدالت رفتار مى‏كند.»
6- در دعاى ندبه مى‏خوانيم: «متى ترينا و نريك و قد نشرت لواء النصر ترى... و قد ملات الارض عدلا و اذقت اعدائك هوانا و عقابا; كى ما را مى‏بينى و ما هم تو را ببينيم در حالى كه پرچم پيروزى را بپا دارى... و زمين را با عدل پر كرده باشى و به دشمنانت‏خوارى و عذاب را چشانده باشى.»

[1] . همان، ص‏186.
[2] . بحارالانوار، ج‏52، ص‏351، ح‏103.

طعم شيرين عدالت در دوران ظهور

انجمن یاران منتظر

چت روم یاران منتظر

چت روم و انجمن مذهبی امام زمان